Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 23-1 έως 29-1
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 23-1 έως 29-1
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 23 Ιανουαρίου
Νωρίς, πριν το λυκαυγές της Τρίτης, θα δείτε τη Σελήνη στα νοτιοανατολικά 4° πάνω από τον Κρόνο, όπως φαίνεται παρακάτω.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:39 πμ της Τρίτης.
Τρίτη , 24 Ιανουαρίου
Αν κοιτάξετε στα νοτιοανατολικά, περίπου 45 λεπτά πριν την ανατολή του Ήλιου, θα δείτε τη λεπτή ημισέληνο ανάμεσα στη νοητή γραμμή που σχηματίζεται από τον Ερμή και τον Κρόνο. Ίσως να χρειαστείτε ένα ζευγάρι κιάλια για να εντοπίσετε τον Ερμή (μέγεθος -0,2).
Τετάρτη, 25 Ιανουαρίου
Η ημισέληνος χαμηλώνει περισσότερο πάνω από τον ορίζοντα σήμερα το πρωί και συναντά τον Ερμή (σε απόσταση 4 μοιρών). Ο πλανήτης είναι αρκετά λαμπρός με γυμνό μάτι και με τηλεσκόπιο φαίνεται φωτισμένος κατά τα ¾ του δίσκου του, που φτάνει στα 6″ σε φαινόμενη διάμετρο.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 5:17 πμ της Πέμπτης.
Πέμπτη, 26 Ιανουαρίου
Η Αφροδίτη εμφανίζεται λαμπρή νωρίς το βράδυ, αρχίζοντας μισή ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα. Παρά το γεγονός ότι έφτασε σε μέγιστη αποχή πριν από δύο εβδομάδες, όταν εμφανίστηκε 47° ανατολικά του Ήλιου, ο πλανήτης θα παραμείνει ένα φωτεινό σημείο στον νυχτερινό ουρανό μέχρι και τα μέσα Μαρτίου. Λάμπει σήμερα με μέγεθος -4,7, περίπου 10 φορές πιο λαμπρή από το δεύτερο πιο λαμπρό αντικείμενο, τον Δία. Η Αφροδίτη διασχίζει το αόρατο σύνορο μεταξύ των αστερισμών του Υδροχόου και των Ιχθύων αυτή την εβδομάδα. Η Αφροδίτη έχει φαινόμενη διάμετρο 28″ και είναι κάτι λιγότερο από το μισό φωτισμένη.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 1:09 πμ της Παρασκευής.
Παρασκευή, 27 Ιανουαρίου
Το «Εξάγωνο του Χειμώνα», ένας άτυπος σχηματισμός από λαμπρά αστέρια, γεμίζει τον ουρανό στα ανατολικά και νότια νωρίς το βράδυ. Αρχίζοντας από τον Σείριο κάτω, και πηγαίνοντας με τη φορά του ρολογιού, έχουμε τον Προκύνα, τον Πολυδεύκη και τον Κάστορα, την Αίγα και τον Αλντεμπαράν πάνω και στα δεξιά, τον Ρίγκελ στα πόδια του Ωρίωνα, και πάλι στον Σείριο. Ο Μπετελγκέζ λάμπει μέσα σ’ αυτό το «εξάγωνο». Διαβάστε περισσότερα για τη φωτογραφία αυτή του eff Dai (TWAN).
Νέα Σελήνη στις 2:08 πμ του Σαββάτου.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 6:56 πμ του Σαββάτου.
Σάββατο, 28 Ιανουαρίου
Ανάμεσα στα μεταβλητά αστέρια της Κασσιόπης υπάρχει και ένα ξεχωριστό αστέρι (κοντά στο κ της Κασσιόπης) που σίγουρα δεν θα δείτε αυτό το βράδυ. Όμως, κατά το έτος 1572, για αρκετό καιρό ήταν τόσο λαμπρό, που φαινόταν ακόμα και με γυμνό μάτι στην διάρκεια της ημέρας. Στις 11 Νοεμβρίου 1572, ο νεαρός Δανός αστρονόμος Τύχο Μπράχε ανακάλυψε το αστέρι αυτό στην Κασσιόπη. Τέλειος γνώστης του ουρανού, ο Μπράχε κατάλαβε ότι κάτι ασυνήθιστο συμβαίνει σ’ αυτό το μέρος του ουρανού και δεν είχε οποιαδήποτε αμφιβολία ότι ήταν ένα αστέρι που ξαφνικά έγινε τόσο λαμπρό. Το αστέρι αυτό (ονομάστηκε αστέρι του Τύχο) παρέμεινε φωτεινό για μήνες, πριν πέσει κάτω από το όριο ορατότητας με γυμνό μάτι. Τώρα γνωρίζουμε ότι ήταν ένας υπερκαινοφανής. Οι υπερκαινοφανείς στο γαλαξία μας είναι σπάνιοι και στα τελευταία χίλια χρόνια μόνο τέσσερις έχουν αναγνωριστεί με βεβαιότητα: στα 1006, 1054, 1572 και 1604. Όμως, υπερκαινοφανείς συχνά εντοπίζονται σε άλλους γαλαξίες και έχουν τεράστιο ενδιαφέρον για τους αστρονόμους. Πότε θα είναι ο επόμενος υπερκαινοφανής; Δεν το ξέρουμε. Μπορεί να περάσουν πολλοί αιώνες μέχρι να δούμε κάτι ανάλογο σε λαμπρότητα με το αστέρι του Τύχο.
Περισσότερο από 4 αιώνες μετά την ανακάλυψή του, η παραπάνω εικόνα του υπολείμματος του άστρου (ό,τι δηλαδή απέμεινε από τον υπερκαινοφανή), από το τηλεσκόπιο Chandra, μας δείχνει μια φυσαλίδα θερμοκρασίας εκατομμυρίων βαθμών, μια τεράστια μπάλα από έκρηξη πλάσματος.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 2:47 πμ της Κυριακής.
Κυριακή, 29 Ιανουαρίου
Αν και η Σελήνη έφτασε στη φάση της Νέας πριν από δύο ημέρες, απόψε το βράδυ, περίπου 45 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα, θα την δείτε πολύ χαμηλά πάνω από τον ορίζοντα, στα δυτικά-νοτιοδυτικά, όπως φαίνεται παρακάτω.
«Δειλινό στη νότια Κέρκυρα». Φωτογραφία: Σπύρος Χονδρογιάννης
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής και ο Κρόνος είναι χαμηλά στα νοτιοανατολικά νωρίς το ξημέρωμα. Ο Ερμής (μέγεθος -0,2) βυθίζεται όλο και χαμηλότερα στον ορίζοντα από μέρα σε μέρα. Ο Κρόνος (μέγεθος +0,5) κινείται όλο και ψηλότερα, πάνω και στα δεξιά του Ερμή. Η απόστασή τους μεγαλώνει αυτή την εβδομάδα. Ο Αντάρης (μέγεθος +1) τρεμοσβήνει ζωηρά περίπου 15 μοίρες στα δεξιά και πάνω από τον Κρόνο.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,7, στον Υδροχόο) είναι ο λαμπρός «Αποσπερίτης» στον νοτιοδυτικό ουρανό κατά τη διάρκεια του λυκόφωτος και νωρίς το βράδυ. Ο δίσκος της έχει διάμετρο ίση με 28 δευτερόλεπτα της μοίρας.
Ο Άρης (μέγεθος +1, στον Υδροχόο) συνεχίζει να λάμπει στα νότια-νοτιοδυτικά, περίπου 6 μοίρες πάνω από την Αφροδίτη. Ο Άρης έχει φαινόμενη διάμετρο μόνο 5 δευτερόλεπτα της μοίρας.
Η Εστία, μόλις πέρασε από αντίθεση. Με μέγεθος 6,2, μπορεί να εντοπιστεί σχετικά εύκολα. Δείτε χάρτες με τις θέσεις του αστεροειδή.
Ο Δίας (μέγεθος -2,1, στην Παρθένο) ανατέλλει πριν από τα μεσάνυχτα και λάμπει ψηλά στον νότο πριν από το λυκαυγές. Ο δίσκος του πλανήτη έχει φαινόμενη διάμετρο 38″, αρκετά μικρή σε σχέση με τα 44″ που θα φτάσει όταν θα βρεθεί σε αντίθεση, στις 7 Απριλίου.
Ο Ουρανός (μέγεθος 5,8, στους Ιχθύες) είναι ψηλά στα νοτιοδυτικά νωρίς το βράδυ.
Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στον Υδροχόο) βρίσκεται χαμηλά στα δυτικά-νοτιοδυτικά στο τέλος του βραδινού λυκόφωτος. Δείτε αναλυτικούς χάρτες με τις θέσεις του Ουρανού και του Ποσειδώνα.