Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 24-3 έως 30-3, 2025
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 24-3 έως και 30-3 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 24 Μαρτίου
Ο Ερμής φτάνει τώρα σε κατώτερη σύνοδο στις 11 μ.μ. Θα επανεμφανιστεί στον πρωινό ουρανό με την Αφροδίτη, αν και θα χρειαστεί λίγο περισσότερο χρόνο, στις αρχές Απριλίου.
Με το φως της σελήνης να είναι απών νωρίς στον βραδινό ουρανό για τις επόμενες δύο εβδομάδες, ψάξτε για το ζωδιακό φως όταν το λυκόφως θα φθάνει στο τέλος του. Θα χρειαστείτε έναν καθαρό και χωρίς φωτορύπανση ουρανό. Το ζωδιακό φως είναι μια τεράστια σε μέγεθος αμυδρή λάμψη σε σχήμα ελαφρώς πλαγιαστής πυραμίδας που εκτείνεται πάνω από το δυτικό ορίζοντα και διασχίζει τους ζωδιακούς αστερισμούς. Αυτό που βλέπετε είναι στην ουσία διαπλανητική σκόνη στο επίπεδο του ηλιακού συστήματος που φωτίζεται από το ηλιακό φως. Αυτή είναι η καλύτερη εποχή του έτους για τη θέαση του βραδινού ζωδιακού φωτός (εάν είστε στο βόρειο ημισφαίριο) επειδή τότε είναι που η εκλειπτική εκτείνεται σχεδόν κατακόρυφα πάνω από τον δυτικό ορίζοντα στο σούρουπο.
Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 9:47 μμ.
Τρίτη, 25 Μαρτίου
Μέσα στο τηλεσκοπικό πεδίο ενός προσοφθαλμίου χαμηλής μεγέθυνσης βρίσκονται τρεις γαλαξίες, ο M65 (NGC3623), ο M66 (NGC3527) και ο NGC3628. Αυτό το τρίδυμο σύστημα γαλαξιών βρίσκεται περίπου 21 μοίρες νότιο-νότιο-ανατολικά του αστέρα θ του Λέοντα, περίπου στην μισή απόσταση ανάμεσα από αυτό το αστέρι και τον 78 του Λέοντα. Θα μπορέσετε να δείτε με ένα καλό ζευγάρι κιάλια τον Μ65 και τον Μ66, κάτω από έναν καθαρό και σκοτεινό ουρανό. Με μέγεθος 9,7, ο Μ66 είναι ο πιο φωτεινός από τους δύο, ενώ ο Μ65 είναι κάπως πιο αμυδρός με μέγεθος 10,2. Και οι δύο αυτοί γαλαξίες που ανακαλύφθηκαν από τον Pierre Mechain το 1780, βρίσκονται σε απόσταση 30 εκατομμυρίων ετών φωτός. Η διάμετρος του Μ65 είναι 65.000 έτη φωτός και αυτή του Μ66 είναι 50.000 έτη φωτός.
Ο Λέοντας είναι ένας πολύ πλούσιος σε γαλαξίες αστερισμός, που αν ο παρατηρητής αφιερώσει χρόνο με ένα καλό τηλεσκόπιο (έχοντας προσοφθάλμιο χαμηλής ισχύος) ή με ένα δυνατό ζευγάρι κιάλια, σίγουρα θα ανταμειφθεί καλά από την πλειάδα και ποικιλία γαλαξιών που θα δει.
Τετάρτη, 26 Μαρτίου
Οι Δίδυμοι είναι ψηλά στα νοτιοδυτικά νωρίς το βράδυ. Ο Προκύων είναι κάτω και στα αριστερά τους. Το αστρικό σμήνος στα αριστερά του Πολυδεύκη και κοντά στην αριστερή άκρη της φωτογραφίας αυτής, του Akira Fujii, είναι το Μ44 (το σμήνος της «Κυψέλης»).
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 11:27 μμ.
Πέμπτη, 27 Μαρτίου
Ο Ωρίωνας γέρνει ολοένα και πιο νωρίς στα δυτικά. Δεν θα αργήσει να εξαφανιστεί από τον ουρανό μας αφού το τέλος εποχής πλησιάζει για αυτόν τον αστερισμό.
Μετά τα μεσάνυχτα, εμφανίζεται ο γνωστός αστερισμός του Σκορπιού, περισσότερος γνωστός στους παρατηρητές του καλοκαιρινού ουρανού. Το πιο λαμπρό του άστρο, ο Αντάρης σημαδεύει την καρδιά του Σκορπιού. Ένας τυπικός υπέρ-γίγαντας, ο Αντάρης είναι ένα ψυχρό σχετικά άστρο (6000 βαθμούς Φαρενάιτ) και κολοσσιαίο σε μέγεθος, τόσο, που αν το τοποθετούσαμε στην θέση του ήλιου μας, οι τροχιές του Ερμή, της Αφροδίτης, της Γης και του Άρη θα βρίσκονταν μέσα στο άστρο.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 7:18 μμ.
Παρασκευή, 28 Μαρτίου
Ανατέλλουν πολύ λίγο πριν από τον Ήλιο: ο Ερμής, ο Κρόνος και η Σελήνη. Ωστόσο, είναι ακόμα αδύνατο να δείτε αυτούς τους πλανήτες και η προσπάθεια να τους βρείτε με τηλεσκόπιο δεν είναι καλή ιδέα. Θα πρέπει να είστε προετοιμασμένοι να απομακρύνετε οποιοδήποτε εξοπλισμό παρατήρησης τουλάχιστον αρκετά λεπτά πριν από την ανατολή του Ήλιου από τη θέση παρατήρησής σας.
Η Σελήνη θα περάσει 9° νότια της Αφροδίτης στις 5 μ.μ.
Σάββατο, 29 Μαρτίου
Ίσως να θυμάστε, κάποιοι από εσάς, τυχεροί ερασιτέχνες αστρονόμοι ό,τι σαν σήμερα, το 2006, το μονοπάτι μιας ολικής έκλειψης πέρασε πάνω από το Καστελόριζο.
Η επόμενη ολική έκλειψη ηλίου ορατή από την Ελλάδα θα συμβεί στις 21 Απριλίου 2088. Πριν από αυτήν, η Ελλάδα θα βιώσει μια δακτυλιοειδή ηλιακή έκλειψη την 1η Ιουνίου 2030, όπου η Σελήνη θα καλύψει το κέντρο του Ήλιου, εμφανίζοντας στον ουρανό ένα «δακτυλίδι φωτιάς». Επιπλέον, μια σημαντική μερική ηλιακή έκλειψη αναμένεται στις 2 Αυγούστου 2027, κατά τη διάρκεια της οποίας περίπου το 81,6% της επιφάνειας του Ήλιου θα καλυφθεί στην Αθήνα.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ενώ οι ολικές ηλιακές εκλείψεις στις 12 Αυγούστου 2026 και στις 2 Αυγούστου 2027 θα έχουν μονοπάτια ολικότητας που θα διέρχονται από περιοχές όπως η Γροιλανδία, η Ισλανδία, η Ισπανία και τμήματα της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, θα είναι ορατές μόνο ως μερικές εκλείψεις από την Ελλάδα.
Σήμερα όμως, μια μερική έκλειψη του Ήλιου συμβαίνει στη βορειοανατολική Βόρεια Αμερική, τη Γροιλανδία, την Ισλανδία και το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Στην Ελλάδα δεν θα είναι ορατή.
Δείτε επίσης το άρθρο του Bob King για την Ανατολική Βόρεια Αμερική, με χρονοδιάγραμμα.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 8:57 μμ.
Κυριακή, 23 Μαρτίου
Μετά τις 10 το βράδυ, ο Βέγας, το «αστέρι του καλοκαιριού» βρίσκεται ήδη χαμηλά στα βορειοανατολικά. Όταν ο Βέγας θα έχει βγει έξω από τον πυκνό αέρα χαμηλά στον ορίζοντα, το όμοιο σε φωτεινότητα «αστέρι της άνοιξης», ο Αρκτούρος, θα λάμπει ψηλά στην ανατολή.
Ο ουρανός της άνοιξης είναι γνωστός για τα πολλά ενδογαλαξιακά πλούτη του. Περισσότεροι γαλαξίες γεμίζουν τους ουρανούς αυτής της εποχής απ’ ότι όλοι μαζί το καλοκαίρι, το φθινόπωρο και τον χειμώνα. Ενώ οι περισσότεροι από αυτούς τους γαλαξίες είναι αρκετά αμυδροί, λίγοι είναι οι τόσο φωτεινοί που φαίνονται ακόμα και με κιάλια 50mm. Το γαλαξιακό ζευγάρι M81 και M82 είναι δύο από αυτούς.
Ο γαλαξίας M81, επίσης γνωστός ως γαλαξίας του Bode, είναι ένας σπειροειδής γαλαξίας που βρίσκεται στον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου. Είναι ένας από τους φωτεινότερους γαλαξίες στον νυχτερινό ουρανό και είναι μέρος της ομάδας M81, μιας κοντινής ομάδας γαλαξιών.
Απόσταση από τη Γη: ~12 εκατομμύρια έτη φωτός. Φαινόμενο μέγεθος: 6,9 (ορατό με κιάλια σε σκοτεινό ουρανό). Διάμετρος: ~90.000 έτη φωτός. Καλύτερος χρόνος παρατήρησης: Άνοιξη και χειμώνας στο βόρειο ημισφαίριο.
Περιέχει μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στο κέντρο του, περίπου 70 εκατομμύρια φορές τη μάζα του Ήλιου. Ο γαλαξίας έχει μελετηθεί στο υπέρυθρο λόγω της πλούσιας σκόνης και της δραστηριότητας σχηματισμού αστεριών. Το M81 ανακαλύφθηκε το 1774 από τον Johann Elert Bode, γι ‘αυτό ονομάζεται επίσης Γαλαξίας του Bode!
Φωτογράφος: Θεοδωρίδης Θεόδωρος, από τον Ζιάκα, Γρεβενών.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής δεν είναι ορατός. Βρέθηκε σε κατώτερη σύνοδο με τον Ήλιο στις 24 Μαρτίου.
Η Αφροδίτη βρίσκεται σε σύνοδο με τον Ήλιο. Στις 22 Μαρτίου ήταν σε κατώτερη σύνοδο με τον Ήλιο, 8,4° μακριά του.
Ο Άρης (μέγεθος +0,2, κοντά στην κεφαλή των Διδύμων) φαίνεται πιο κοντά στο λαμπρότερο αστέρι του αστερισμού, τον Πολυδεύκη. Με τηλεσκόπιο, η διάμετρος του δίσκου του είναι 8 ½ ’’. Περνάει από τον μεσημβρινό πριν τις 8 μμ.
Ο Δίας (μέγεθος -2,2, στον Ταύρο), κυριαρχεί στα νοτιοανατολικά κατά τη διάρκεια της νύχτας, με τον πιο αμυδρό Άρη 40° στα ανατολικά του, τον Αλντεμπαράν και τις Πλειάδες κοντά. Ο Δίας έχει φαινόμενη διάμετρο 37 δευτερόλεπτα του τόξου. Δύει περίπου στις 12:30 πμ.
Ο Κρόνος και ο Ποσειδώνας έχουν χαθεί μέσα στο φως του ηλιοβασιλέματος.
Ο Ουρανός, μέγεθος 5,8, είναι στα σύνορα Ταύρου-Κριού, 7° κάτω από τις Πλειάδες. Φαίνεται αρκετά καλά τις πρώτες πρωινές ώρες. Με ένα ζευγάρι κιάλια και έναν ακριβή αστροχάρτη προσπαθήστε να τον εντοπίσετε.
