Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 24-8 έως και 30-8

 

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

 

 

Δευτέρα, 24 Αυγούστου

Ο Ποσειδώνας που θα βρεθεί σε αντίθεση σε μια εβδομάδα από τώρα, είναι στον αστερισμό του Υδροχόου και λάμπει με φαινόμενο μέγεθος 8.

 

Τρίτη, 25 Αυγούστου

Το λαμπρό φεγγάρι, σε αύξουσα φάση βρίσκεται απόψε πάνω από το σχηματισμό της «τσαγιέρας» του Τοξότη.

Εάν σας αρέσουν οι δύσκολες παρατηρήσεις, προσπαθήστε να εντοπίσετε τον Ερμή στο βραδινό λυκόφως με γυμνό μάτι. Θα χρειαστείτε έναν καθαρό ουρανό και μια περιοχή με καλό (χωρίς εμπόδια) δυτικό ορίζοντα. Μισή ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα, ψάξτε στην περιοχή πάνω από τον ορίζοντα με κιάλια. Με μέγεθος 0, ο Ερμής θα πρέπει να φαίνεται ως σημείο φωτός 5° ψηλά. Μόλις εντοπίσετε τον πλανήτη, αφήστε τα κιάλια και δείτε εάν μπορείτε να τον βρείτε χωρίς τη βοήθεια κάποιου οπτικού οργάνου. Με τηλεσκόπιο θα δείτε ένα δίσκο 6″ σε διάμετρο που είναι φωτισμένος κατά τα δύο τρίτα του.

 

Τετάρτη, 26 Αυγούστου

 

Όταν θα αρχίζει να βραδιάζει, πάνω αριστερά της σελήνης, θα βρίσκεται ο Αλτάιρ.

Ο Δίας περνά πίσω από τον ήλιο, όπως τον βλέπουμε από τη Γη, μια διάταξη που οι αστρονόμοι ονομάζουν «σύνοδο». Φυσικά, το έντονο φως του αστεριού μας καθιστά αδύνατο το να δούμε τον πλανήτη. Ο Δίας θα επιστρέψει στον πρωινό ουρανό τον προσεχή μήνα.

 

Πέμπτη, 27 Αυγούστου

Το φωτεινό φεγγάρι λάμπει πάνω από το αμυδρό, σε σχήμα πλοίου, αστερισμό του Αιγόκερου. Πόσα από αυτά τα αστέρια μπορείτε να δείτε μέσα από το έντονο φως της σελήνης; Ψάξτε στα δεξιά της Σελήνης για το αμυδρό άλφα του Αιγόκερου, ένα διπλό άστρο που μόλις είναι διαχωρίσιμο με γυμνό μάτι. Με κιάλια φαίνεται πολύ όμορφα. Περίπου μισό οπτικό πεδίο πιο κάτω είναι το βήτα του Αιγόκερου, ένα λιγότερο εύκολα διακριτό διπλό αστέρι με κιάλια.

Η Αίγα του Ηνίοχου (Capella), το 6^ο σε λαμπρότητα άστρο του ουρανού, μοιάζει με τον ήλιο μας στο χρώμα (φασματικός τύπος G8) αλλά είναι ένα αστέρι γίγαντας, με πολλές φορές το μέγεθός του. Ανατέλλει στα βορειοανατολικά πριν τα μεσάνυχτα, τρεμοσβήνει και φέγγει με διάφορα χρώματα όταν βρίσκεται χαμηλά στην ατμόσφαιρα της Γης.

 

Παρασκευή, 28 Αυγούστου

Όταν θα έχει βραδιάσει, ενώ η Κασσιόπη έχει σηκωθεί ψηλά στα βορειοανατολικά, η «κατσαρόλα» της Μεγάλης Άρκτου έχει βυθιστεί στα βορειοδυτικά. Ανάμεσά τους και λίγο πιο ψηλά, είναι ο Πολικός.

Το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου φαίνεται ολοένα και πιο ψηλά στην ανατολή. Ο γειτονικός στον Πήγασο αστερισμός της Ανδρομέδας ακολουθεί και πριν τα μεσάνυχτα φθάνει σχεδόν στο ζενίθ. Κάτω από την Ανδρομέδα είναι και ο μικρός σε έκταση αστερισμός του Τριγώνου. Εκεί ξεχωρίζει ο γαλαξίας με όνομα καταλόγου Μ33 (Pinwheel Galaxy), με μεγάλη έκταση αλλά και χαμηλή φαινόμενη φωτεινότητα. Χρειάζεται μεγάλο τηλεσκόπιο και σκοτεινό ουρανό για να αποκαλυφθεί η σπειροειδής δομή του.

 

Σάββατο, 29 Αυγούστου

Πανσέληνος στις 9:36 μ.μ. Ανατέλλει στον ανατολικό ουρανό με τη δύση του ήλιου και φτάνει στο ψηλότερό του σημείο στο νότο περίπου στις 1 π.μ. Η Σελήνη βρίσκεται ανάμεσα στα αστέρια του Υδροχόου, νότια του Μεγάλου Τετράγωνου του Πήγασου.

Αργά τη νύχτα στο νότο, ένα φωτεινό αστέρι, ο Φομαλχώ, το «αστέρι του Φθινοπώρου» έχει ήδη ανατείλει. Είναι το σημάδι ότι το καλοκαίρι δίνει την σειρά του στην επόμενη εποχή του χρόνου.

Κυριακή, 30 Αυγούστου
Παρά το γεγονός ότι η Αφροδίτη πέρασε ανάμεσα στον Ήλιο και τη Γη μόλις πριν από δύο εβδομάδες, η ταχεία τροχιακή κίνησή της την φέρνει γρήγορα σε θέαση. Σήμερα το πρωί, ο πλανήτης ανατέλλει 90 λεπτά πριν από τον Ήλιο και ανεβαίνει σχεδόν 10 ° ψηλά στα ανατολικά, 45 λεπτά πριν την ανατολή του ηλίου. Λάμποντας με μέγεθος -4,5, φαίνεται εύκολα στη λάμψη του λυκαυγούς. Πιο δύσκολα φαίνεται ο μεγέθους 1,8 Άρης, ο οποίος βρίσκεται περίπου 9 ° πάνω αριστερά της Αφροδίτης. (Ένα ζευγάρι κιάλια θα σας βοηθήσει να εντοπίσετε τον κόκκινο πλανήτη). Με ένα τηλεσκόπιο, η Αφροδίτη εμφανίζει ένα δίσκο με διάμετρο 53” που είναι μόλις κατά το 8% φωτεισμένος.

Ο πρωινός ουρανός ζωντανεύει με την εμφάνιση πλανητών στα τέλη Αυγούστου. Τόσο η Αφροδίτη όσο και ο Άρης βγαίνουν μέσα από το έντονο φως του ήλιου, ξεκινώντας έτσι τις μακρές πρωινές εμφανίσεις τους.

 

 

Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide:  “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”

 

Το Μεσιέ 11 (M11, NGC 6705) στην Ασπίδα, είναι ένα από τα πλουσιότερα και πιο συμπαγή ανοιχτά αστρικά σμήνη του γαλαξία μας που περιέχει κατά προσέγγιση 2900 αστέρια, περίπου 500 από τα οποία είναι πιο φωτεινά από 14^ο μέγεθος. Ένας παρατηρητής στο κέντρο του M11 θα έβλεπε αρκετές εκατοντάδες άστρα πρώτου μεγέθους!

 

Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

 

 ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής (με μέγεθος 0) είναι πολύ χαμηλά στα δυτικά στο βραδινό λυκόφως. Προσπαθήστε να τον βρείτε λίγο μετά τη δύση του ήλιου με ένα ζευγάρι κιάλια. Μη τον μπερδέψετε με τον φωτεινό Στάχυ που βρίσκεται στα αριστερά του και λίγο ψηλότερα.

Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,2) βγαίνει στον πρωινό ουρανό μετά τις 24 Αυγούστου. Κοιτάξτε στον ανατολικό ορίζοντα, 30 λεπτά πριν την ανατολή του ήλιου. Η Αφροδίτη κινείται γρήγορα όλο και πιο ψηλά από μέρα σε μέρα.

Ο Άρης (αμυδρός, με μέγεθος + 1,8) αρχίζει να φαίνεται χαμηλά στο λυκαυγές, πριν ανατείλει η Αφροδίτη. Κοιτάξτε χαμηλά, 30 με 45 λεπτά πριν την ανατολή του ήλιου, λίγο πάνω από τον ανατολικό-βορειοανατολικό ορίζοντα. Χρησιμοποιήστε ένα ζευγάρι κιάλια. Ο Πολυδεύκης, μοιάζει στο χρώμα με τον Άρη και βρίσκεται πάνω από τον πλανήτη, ενώ ο Προκύων είναι στα δεξιά του.

Ο Δίας είναι σε «σύνοδο» με τον ήλιο.

Ο Κρόνος (μέγεθος +0,5, στον Ζυγό, πάνω και στα δεξιά από την κεφαλή του Σκορπιού) μεσουρανεί στο βραδινό λυκόφως. Κάτω και στα αριστερά του, σε απόσταση 13° είναι ο Αντάρης. Το αστέρι δ του Σκορπιού βρίσκεται ανάμεσα στον πλανήτη και τον Αντάρη.

Ο Ουρανός (μέγεθος +5,8, στους Ιχθείς) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος +7,8, στον Υδροχόο) είναι στα νοτιοανατολικά τα μεσάνυχτα. Εδώ θα βρείτε αναλυτικούς χάρτες για τις θέσεις του Ουρανού και του Ποσειδώνα.