Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 24-9 έως και 30-9

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 24-9 έως 30-9
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

 

Δευτέρα, 24 Σεπτεμβρίου

Πανσέληνος στις 5:53 πμ της Τρίτης. Εκείνη τη στιγμή, η Σελήνη βρίσκεται 394.460 χιλιόμετρα μακριά. Η Σελήνη ανατέλλει από το γεωγραφικό σημείο της Ανατολής, λίγο μετά τη δύση του Ήλιου. Αργότερα το βράδυ θα ανατείλει από το ίδιο σημείο το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου.

Στη φάση της Πανσελήνου βλέπουμε το φως του Ήλιου να προσπίπτει σχεδόν κάθετα στη σεληνιακή επιφάνεια. Οι σκιές εκείνη τη στιγμή είναι οι πιο μικρές, οπότε θα δείτε την λιγότερη λεπτομέρεια σε αυτή τη φάση της Σελήνης. Δύο χαρακτηριστικά ξεχωρίζουν καλύτερα: οι σεληνιακές θάλασσες και οι σεληνιακές ακτίνες. Στην πρώτη περίπτωση, η λάβα στις κοιλάδες  φαίνεται πολύ πιο σκούρα από τα γύρω υψίπεδα. Στη δεύτερη περίπτωση, μερικές φορές μια σκοτεινή επιφάνεια καλύπτει ελαφρύτερο υλικό. Εάν, όπως συνέβη εκατομμύρια φορές, ένας μετεωρίτης χτυπήσει τη Σελήνη, η σύγκρουση μπορεί να εκτοξεύσει υλικό από το υπέδαφος σε όλο το γύρω χώρο. Όσο μεγαλύτερος είναι ο μετεωρίτης, τόσο μεγαλύτερο και λαμπρότερο είναι αυτό το υπόλειμμα που παραμένει στο έδαφος. Οι ακτίνες αυτές εκτείνονται σε απόσταση πολλαπλάσια της διαμέτρου του κρατήρα τους. Η Πανσέληνος είναι η καλύτερη χρονική στιγμή για να τις δείτε.

 

Τρίτη, 25 Σεπτεμβρίου

Πριν από μια εβδομάδα ο Αλτάιρ στεκόταν  ευθεία πάνω από τον Άρη νωρίς το βράδυ. Τώρα το αστέρι είναι λίγο προς τα δεξιά και πάνω από τον Άρη, όπως φαίνεται παραπάνω. Τα αστέρια ψηλά στο νότο φαίνεται να κινούνται προς τα δυτικά ταχύτερα από τα αστέρια χαμηλά στο νότο (για  τα βόρεια γεωγραφικά πλάτη). Επιπλέον, ο Άρης τώρα κινείται προς τα ανατολικά (αριστερά) σε σχέση με τα αστέρια πίσω του ταχύτερα κάθε εβδομάδα που περνά.

 

Τετάρτη, 26 Σεπτεμβρίου

Ας κοιτάξουμε στην βορειοανατολική γωνία από το μικρό παραλληλόγραμμο που είναι μέρος της Λύρας και θα βρούμε το εύκολα διακρινόμενο με κιάλια διπλό άστρο δελτα1 και δέλτα 2 της Λύρας. Το πιο δυτικό, το δέλτα 1 είναι περίπου 1100 έτη φωτός μακριά και είναι ένας νάνος αστέρας τύπου Β. Κοιτάξτε όμως τον λαμπρότερο δέλτα 2. Αυτός είναι ένας γίγαντας τύπου Μ, μόνο 900 έτη φωτός μακριά. Ίσως πριν από 75 εκατομμύρια έτη να ήταν και αυτός ένα αστέρι τύπου Β, αλλά τώρα στον πυρήνα του έχει εξαντληθεί το ήλιο και συνεχίζει να μεγαλώνει. Ενώ είναι τώρα ένα ελαφρώς μεταβλητό αστέρι, ίσως στο μέλλον να γίνει ένα αστέρι τύπου Μίρα. Μια πιο κοντινή ματιά θα δείξει ότι έχει ένα διπλό αστρικό σύστημα  κοντά του, 11^ου μεγέθους. Αρκετά παραδόξως βρίσκεται στην ίδια απόσταση όπως το δέλτα 2.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 8:35 μμ.   

 

Πέμπτη, 27 Σεπτεμβρίου

Το αστέρι 4^ου μεγέθους η της Κασσιόπης είναι αξιοσημείωτο. Είναι παρόμοιο σε χρώμα και σε μέγεθος με τον Ήλιο μας. Έτσι, εάν επρόκειτο να επισκεφτούμε τον η, σχετικά κοντά, στα 19 έτη φωτός, και κοιτάζαμε προς την κατεύθυνση της Γης, ο ήλιος θα φαινόταν περίπου σαν τον η. Πού είναι ο η; Το αστέρι δεν είναι μέρος του γνωστού σχηματισμού «W» που πάντοτε τον συνδέουμε με την Κασσιόπη, αλλά είναι εύκολο να εντοπιστεί. Ξεκινήστε  με το πιο λαμπρό μέλος του «W» και κινηθείτε προς το δεύτερο αστέρι (γνωστό σαν το άλφα ή Schedar). Μεταξύ του δεύτερου και τρίτου αστεριού, στο ένα τρίτο της απόστασης, είναι ο η.

Παρασκευή, 28 Σεπτεμβρίου

Κάθε Σεπτέμβριο η Σελήνη, όταν είναι στη φθίνουσα φάση, αργά το βράδυ, περνάει από τον αστερισμό του Ταύρου. Απόψε, οι Πλειάδες είναι στα αριστερά της Σελήνης.

 

 

Σάββατο, 29 Σεπτεμβρίου

Το λαμπρό αστέρι που ξεχωρίζει στη δύση καθώς σκοτεινιάζει  είναι ο Αρκτούρος στον αστερισμό του Βοώτη, ο βοσκός ή ο οδηγός της Αρκούδας. Αυτοί οι προσδιορισμοί προέρχονται από τη θέση του αστερισμού πίσω από την αρκούδα, τη Μεγάλη Άρκτο ή τον σχηματισμό της γνωστής κατσαρόλας. Καθώς η κατσαρόλα περιστρέφεται στον βόρειο ουρανό, ο Βοώτης ακολουθεί. Το όνομα του αστεριού, Αρκτούρος, αναφέρεται επίσης στο ίδιο ζώο. Προέρχεται από το ‘άρκτος’, που είναι φυσικά το ελληνικό όνομα για την αρκούδα.

Κυριακή, 30 Σεπτεμβρίου

Μια ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα αναζητήστε το αστέρι 1^ου μεγέθους, τον Φομαλχώ,  στο στόμα των Νότιων Ιχθύων. Τότε η Αίγα του Ηνίοχου θα βρίσκεται και αυτή, όπως και ο Φομαλχώ, στην ίδια απόσταση πάνω από τον ορίζοντα, περίπου 4°.

 

Το NGC 7635 (επίσης γνωστό ως νεφέλωμα «φυσαλίδα») στον αστερισμό της Κασσιόπης είναι ένα νεφέλωμα εκπομπής. Βρίσκεται κοντά στην κατεύθυνση του ανοιχτού σμήνους Μ52. Η «φυσαλίδα»  δημιουργείται από  τον αστρικό άνεμο που παράγει το κεντρικό, ογκώδες και πολύ θερμό νεαρό αστέρι μεγέθους 8,7. Το νεφέλωμα είναι κοντά σε έναν γιγαντιαίο μοριακό σύννεφο το οποίο περιέχει την επέκταση του νεφελώματος της «φυσαλίδας» ενώ το ίδιο διεγείρεται από το θερμότατο κεντρικό αστέρι που το κάνει να λάμπει. Η φωτογραφία αυτή είναι από το τηλεσκόπιο Hubble. Περισσότερες λεπτομέρειες εδώ.  

  

 ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής είναι κρυμμένος στη λάμψη του Ήλιου.

Η Αφροδίτη (στο μέγιστο μέγεθος της, -4,8) λάμπει πολύ χαμηλά στα δυτικά-νοτιοδυτικά μετά το ηλιοβασίλεμα. Παρατηρήστε την όσο ο ουρανός είναι ακόμα μπλε, αρκετή ώρα πριν το ηλιοβασίλεμα. Η Αφροδίτη είναι στα δεξιά του Δία και πολύ λαμπρότερη απ’ αυτόν. Η μεταξύ τους απόσταση παραμένει σταθερή αυτή την εβδομάδα, στις 14 μοίρες.

Ο Άρης (μέγεθος -1,3) φτάνει στο ψηλότερό του σημείο στο νότο στις 9 μμ. Ο δίσκος του είναι τώρα 17 δευτερόλεπτα της μοίρας.

Ο Δίας (μέγεθος -1,8 , στο Ζυγό) φέγγει χαμηλά στα νοτιοδυτικά το σούρουπο, πάνω και στα αριστερά της Αφροδίτης.

Ο Κρόνος (μέγεθος +0,5), πάνω από τον σχηματισμό της «τσαγιέρας» του Τοξότη, δύει πριν τα μεσάνυχτα.

Ο Ουρανός (μέγεθος 5,7, στα σύνορα Κριού-Ιχθύων) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) βρίσκονται στα ανατολικά και νοτιοανατολικά, αντίστοιχα, πριν τα μεσάνυχτα. Δείτε χάρτες με τις θέσεις του Ουρανού και του Ποσειδώνα εδώ.