Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 24-12 έως και 20-12
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 24-12 έως και 30-12-2018
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 24 Δεκεμβρίου
Η Σελήνη φτάνει σε περίγειο στις 11:50 πμ (361.062 χιλιόμετρα μακριά).
Η Σελήνη βγαίνει όλο και πιο αργά και πιο χαμηλά από τον ανατολικό ουρανό τα επόμενα βράδια. Περνάει κοντά από τον Βασιλίσκο αύριο.
Τρίτη, 25 Δεκεμβρίου
Καλά Χριστούγεννα (Sol Invictus)! Στα μέσα και προς το τέλος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η 25η Δεκεμβρίου ήταν τα γενέθλια του Ήλιου. Γιορταζόταν η επιβίωση του Ήλιου μετά από ένα ακόμα σκοτεινό ηλιοστάσιο. Δινόταν η υπόσχεση του φωτός και της ζεστασιάς στην άνοιξη και το καλοκαίρι που ακολουθούσαν. Αυτός ο εορτασμός με τον ανάλογο συμβολισμό του συνεχίστηκε τελικά από το χριστιανισμό.
Τετάρτη, 26 Δεκεμβρίου
Αυτήν την εβδομάδα ο Σείριος, το λαμπρότερο αστέρι στον ουρανό, ανατέλλει στις 8 μμ. Η ζώνη του Ωρίωνα δείχνει προς τα κάτω, σχεδόν στο σημείο ανατολής του αστεριού. Όταν ο Σείριος είναι πολύ χαμηλά συχνά σπινθηρίζει με ζωηρά, λαμπερά χρώματα, ένα εφέ που ένα ζευγάρι κιάλια το αποκαλύπτουν ιδιαίτερα καθαρά.
Πέμπτη, 27 Δεκεμβρίου
Αν και ο Δίας πέρασε πίσω από τον Ήλιο, όπως τον βλέπουμε από τη Γη, μόλις πριν από ένα μήνα, έχει ήδη εξελιχθεί σε ένα λαμπρό «αστέρι» στον ουρανό του λυκαυγούς. Ο γιγαντιαίος πλανήτης ανατέλλει σχεδόν δύο ώρες πριν από τον Ήλιο και ανεβαίνει 10° ψηλά στα νοτιοανατολικά 45 λεπτά πριν την ανατολή. Με μέγεθος -1,8, ξεχωρίζει ωραία την αυγή. Ένα τηλεσκόπιο δείχνει ένα δίσκο 32″ σε διάμετρο. Πιθανότατα, όμως, δεν θα δείτε πολλές λεπτομέρειες στην επιφάνειά του, αφού το φως πρέπει να ταξιδέψει μέσα από ένα παχύ στρώμα τυρβώδους αέρα κοντά στον ορίζοντα.
Γεννημένος σαν σήμερα το 1571, ο Δανός αστρονόμος Γιόχαν Κέπλερ, βοηθός του Τύχω Μπράχε, χρησιμοποίησε πολλές σημειώσεις του Μπράχε με τις θέσεις του Άρη, οι οποίες τον βοήθησαν να διατυπώσει τους τρεις νόμους της κίνησης των πλανητών που είναι ακόμα σε χρήση σήμερα.
Παρασκευή, 28 Δεκεμβρίου
Τελευταίο τέταρτο της Σελήνης αύριο το πρωί της 29ης (ακριβώς στις 11:36 πμ). Η Σελήνη, λαμπρή κατά το ήμισυ, ανατέλλει γύρω στα μεσάνυχτα στην Παρθένο. Από την αρχή της αυγής του Σαββάτου, λάμπει ψηλά στο νότο, κοντά στο γ της Παρθένου και πάνω δεξιά του Στάχυ. Το φεγγάρι του Τελευταίου Τετάρτου είναι ένας καλός στόχος που πολλοί βραδινοί παρατηρητές δεν βλέπουν ποτέ, επειδή ανατέλλει γύρω στα μεσάνυχτα. Αυτή η εικόνα των 40 καρέ, του David Barnett, παρουσιάζει μεγάλη λεπτομέρεια, που μπορεί να εμπνεύσει περισσότερους παρατηρητές έτσι ώστε να παρατηρήσουν και τις πρώτες πρωινές ώρες τον ουράνιο γείτονά μας.
Σάββατο, 29 Δεκεμβρίου
Περίπου στη μέση της απόστασης του Ελνάθ (β του Ταύρου) από το θ του Ηνίοχου βρίσκεται το ανοιχτό σμήνος M37. Πιθανότατα να έχει ανακαλυφθεί από τον ίδιο τον Μεσιέ το 1764. Αυτό το γαλαξιακό σμήνος εμφανίζεται σχεδόν σαν νεφέλωμα με κιάλια ή με μικρά τηλεσκόπια και αναλύεται πλήρως με μεγαλύτερα όργανα. Περίπου 4700 έτη φωτός μακριά και 25 έτη φωτός κατά μήκος, το Μ37 συχνά αναφέρεται σαν το καλύτερο από τα τρία σμήνη του Ηνίοχου για μεγαλύτερα τηλεσκόπια. Περιέχει περίπου 150 αστέρια μέχρι μέγεθος 12, και έχει συνολικό αριθμών αστέρων 500.
Τι είναι αυτό που το καθιστά μοναδικό; Με μια απλή παρατήρηση φαίνονται μερικοί ερυθροί γίγαντες. Ως επί το πλείστον, τα ανοιχτά σμήνη αποτελούνται από τα αστέρια που έχουν όλα την ίδια ηλικία, αλλά το λαμπρότερο αστέρι στο Μ37 εμφανίζεται πορτοκαλί στο χρώμα και όχι μπλε! Τι ακριβώς, λοιπόν, συμβαίνει εδώ; Προφανώς μερικά από αυτά τα μεγάλα, λαμπρά αστέρια έχουν εξελιχθεί πολύ γρηγορότερα, καταναλώνοντας τα καύσιμα τους με έναν απίστευτο ρυθμό. Άλλα αστέρια σε αυτό το σμήνος, αν και είναι αρκετά νέα, σε κοσμική κλίμακα, έχουν όλα φύγει από το «βρεφοκομείο» τον ίδιο χρόνο! Θεωρητικά, αυτό επιτρέπει σε μας να υπολογίσουμε την σχετική ηλικία των ανοικτών σμηνών. Παραδείγματος χάριν, το M36 είναι περίπου 30 εκατομμυρίων ετών και το M38 περίπου 40, αλλά η παρουσία των ερυθρών γιγάντων μέσα στο M37 προσδιορίζει κατ’ εκτίμηση την ηλικία του σε 150 εκατομμύρια έτη!
Κυριακή, 30 Δεκεμβρίου
Το θερινό τρίγωνο, που απαρτίζεται από τα λαμπρά αστέρια του Βέγα στον αστερισμό της Λύρας, τον Ντενέμπ στον αστερισμό του Κύκνου και τον Αλτάιρ στον Αετό, φαίνεται ακόμα στο βραδινό λυκόφως. Από τα τρία αυτά αστέρια, ο Αλτάιρ σε λίγες ημέρες θα διακρίνεται δύσκολα, αφού θα είναι μόλις 6 μοίρες πάνω από τον δυτικό ορίζοντα.
Το “τρίο” γαλαξιών στον Δράκο. Από αριστερά προς τα δεξιά είναι ο σπειροειδής γαλαξίας NGC 5981, ο ελλειπτικός γαλαξίας NGC 5982 και ο σπειροειδής NGC 5985. Αυτοί οι γαλαξίες είναι περίπου 100 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Γύρω από τον ελλειπτικό NGC 5982 φαίνονται ίχνη, στοιχεία παλαιότερων γαλαξιακών συγχωνεύσεων. Η εικόνα δείχνει επίσης πολλούς μακρινούς γαλαξίες στο φόντο. Φωτογράφος: Nick Pavelchak. Τηλεσκόπιο: Celestron C14Edge. Ιούνιος 2018. Διαβάστε περισσότερα στην ιστοσελίδα: https://www.astrobin.com/users/sydney/
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής (μέγεθος -0,4) και ο λαμπρότερος Δίας ( μέγεθος -1,8) βρίσκονταν μαζί χαμηλά τα ξημερώματα αυτή την εβδομάδα. Κοιτάξτε χαμηλά πάνω από τον νοτιοανατολικό ορίζοντα. Ο Δίας τώρα κινείται πάνω από τον Ερμή που ολοένα χαμηλώνει στον ορίζοντα.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,78, στην Παρθένο) είναι ο λαμπρός «Αυγερινός» στα ανατολικά-νοτιοανατολικά μέσα στο φως του λυκαυγούς και θα κυριαρχεί στον πρωινό ουρανό το επόμενο διάστημα. Με τηλεσκόπιο, ο δίσκος της αρχίζει να γίνεται πιο λαμπρός, από 41% στο 45% αυτή την εβδομάδα.
Ο Άρης (μέγεθος +0,3) στους Ιχθύες, κάτω από το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου, δύει πριν τα μεσάνυχτα. Ο δίσκος του είναι τώρα 8 δευτερόλεπτα της μοίρας.
Ο Κρόνος χάνεται μέσα στο βραδινό λυκόφως.
Ο Ουρανός (μέγεθος 5,7, στα σύνορα Κριού-Ιχθύων) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στον Υδροχόο) βρίσκονται στα νότια και νοτιοδυτικά, αντίστοιχα, νωρίς το βράδυ. Δείτε χάρτες με τις θέσεις του Ουρανού και του Ποσειδώνα εδώ.