Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 25-3 έως 31-3, 2024

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 25-3 έως και 31-3 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Ο περιοδικός κομήτης Pons-Brooks παρουσιάζει την λαμπρότητα που περιμέναμε. Τώρα είναι περίπου 5^ου μεγέθους, κοντά στην αναμενόμενη κορύφωσή του που θα φτάσει στο 4,5. Όμως, είναι αρκετά χαμηλά στα δυτικά–βορειοδυτικά αμέσως μετά το τέλος του λυκόφωτος. Είναι κάτω δεξιά από τον Δία και κατευθύνεται προς αυτόν. Η ουρά του δείχνει προς τα πάνω. Την επόμενη εβδομάδα θα κάνει την καλύτερή του εμφάνιση. Το βράδυ της 30ης Μαρτίου ο κομήτης θα περάσει μόνο 1/2° δεξιά ή κάτω δεξιά του αστέρα 2^ου μεγέθους άλφα του Κριού (Χαμάλ).

 

Δευτέρα, 25 Μαρτίου

Η πανσέληνος συμβαίνει στις 10 πμ. Η Σελήνη βρίσκεται τώρα στην Παρθένο, κοντά στο διπλό αστέρι μεγέθους 2,7 Porrima (γ της Παρθένου). Αυτή είναι η τελευταία Πανσέληνος πριν από την επερχόμενη ολική ηλιακή έκλειψη της 8ης Απριλίου, η οποία θα συμβεί όταν η Σελήνη θα είναι Νέα. Όμως, και αυτή η Πανσέληνος θα έχει τη δική της έκλειψη, καθώς μια έκλειψη παρασκιάς της Σελήνης θα πραγματοποιηθεί νωρίς σήμερα το πρωί (ξεκινώντας λίγο πριν από τις 8 πμ.). Φυσικά, η έκλειψη αυτή δεν είναι ορατή από την Ελλάδα.

Μια τέτοια έκλειψη σελήνης συμβαίνει όταν η Σελήνη περνά μέσα από την παρασκιά, την πιο αμυδρή, εξώτατη περιοχή της σκιάς της Γης. Το αποτέλεσμα είναι αρκετά ανεπαίσθητο. Μόνο προσεκτικοί παρατηρητές μπορεί να διαπιστώσουν ότι το φως της Πανσελήνου φαίνεται να μειώνεται ελαφρώς, ή ίσως να αλλάζει σε ένα πιο καφετί χρώμα.

Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 7:59 μμ.

 

Τρίτη,  26 Μαρτίου

Με την σχεδόν πανσέληνο ακόμα στον ουρανό, περιοριζόμαστε σε φωτεινούς αστρονομικούς στόχους για τις επόμενες νύχτες. Ο αποψινός στόχος μπορεί περαιτέρω να περιοριστεί για παρατηρητές σε χαμηλά γεωγραφικά πλάτη, καθώς βρίσκεται στον αστερισμό του Λύκου, ο οποίος μπορεί να είναι δύσκολο ή αδύνατο να τον δει κανείς αν ζει πολύ βόρεια.

Εάν μπορείτε να δείτε τον Λύκο, τότε δοκιμάστε αυτό το ανοικτό σμήνος: Το NGC 5822, μια φωτεινή, νεαρή ομάδα αστεριών με συνολικό μέγεθος 6,5. Κάτω από έναν καλό, σκοτεινό ουρανό, είναι ορατό με γυμνό μάτι. Όμως, απόψε θα χρειαστείτε κιάλια ή ένα τηλεσκόπιο για να σας βοηθήσουν να το βρείτε μέσα στο έντονο φως της Σελήνης. Το σμήνος, το οποίο εκτείνεται περίπου στα 35′, βρίσκεται μόλις 2,6 ° νοτιοδυτικά του μεγέθους 3,4 ζ του Λύκου, προσφέροντας ένα εύκολο σημείο εκκίνησης από αυτό το αστέρι. Τουλάχιστον 50 αστέρια θα πρέπει να είναι ορατά σε ένα μικρό τηλεσκόπιο με μέτρια μεγέθυνση.

Παρά το αρκετά λαμπρό μέγεθος που έχει σε σύγκριση με πολλά αντικείμενα του Μεσιέ, αυτό το σμήνος δεν βρίσκεται στον ομώνυμο κατάλογο λόγω της θέσης του – δεν είναι ορατό από το Παρίσι, όπου ο Μεσιέ παρατηρούσε τον νυχτερινό ουρανό.

Αργά το βράδυ η Σελήνη, δύο ημέρες μετά την πλήρη φάση της, λάμπει περίπου 4° κάτω αριστερά από τον Στάχυ, 1^ου μεγέθους. Καλύψτε τη Σελήνη με το δάχτυλό σας για να κρύψετε τη φωτεινή αντανάκλασή της.

Τετάρτη, 27 Μαρτίου

Ο Κάστορας και ο Πολυδεύκης λάμπουν μαζί σχεδόν στο ζενίθ νωρίς το βράδυ. Ο Πολυδεύκης είναι ο ελαφρώς φωτεινότερος από αυτούς τους “Δίδυμους“. Σχεδιάστε μια γραμμή από τον Κάστορα μέσω του Πολυδεύκη, ακολουθήστε την μακρύτερα κατά 26° (περίπου 2 ½ φορές το μέγεθος μιας γροθιάς στο μήκος του βραχίονα) και θα βρεθείτε στο αμυδρό κεφάλι της Ύδρας, το «νερόφιδο». Σε έναν σκοτεινό ουρανό είναι μια λεπτή αλλά χαρακτηριστική ομάδα αστεριών, περίπου στο πλάτος του αντίχειρά σας στο μήκος του βραχίονα.
Αν συνεχίσετε αυτή τη γραμμή μακρύτερα από μιάμιση γροθιά θα βρεθείτε στο 2^ου μεγέθους αστέρι, τον Alphard, την πορτοκαλί καρδιά της Ύδρας. Ένας άλλος τρόπος για να βρείτε το κεφάλι της Ύδρας: Είναι σχεδόν στο μέσο της διαδρομής από τον Πρόκυνα προς τον Βασιλίσκο (Procyon).

Η λάμψη του αστεροειδή 4 Vesta  (Εστία), 8^ου μεγέθους, βρίσκεται λίγο έξω από τα πόδια των Διδύμων απόψε. Αυτός ο κόσμος της κύριας ζώνης περνά κοντά από το ανοικτό σμήνος NGC 2129 για τις επόμενες ημέρες, πλησιάζοντας δύο ακόμη ανοικτά σμήνη: το NGC 2158 και το M35. Αν είστε σε θέση, ελέγξτε αυτή την περιοχή του ουρανού ξανά και ξανά για τις επόμενες νύχτες για να παρακολουθήσετε πώς κινείται η Εστία σε σχέση με τα δύο τελευταία σμήνη, αυτό το  μικροσκοπικό σημείο φωτός που τα πλησιάζει από μέρα σε μέρα.

Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 9:38 μμ.

Πέμπτη, 28 Μαρτίου

Μια δύσκολη παρατήρηση πριν από την ανατολή του ηλίου: Την Παρασκευή το πρωί, χρησιμοποιήστε μεγάλα, καλής ποιότητας κιάλια για να αναζητήσετε την Αφροδίτη λίγο πάνω από τον ανατολικό σας ορίζοντα περίπου 20 ή 15 λεπτά πριν από την ανατολή του ηλίου. Κοιτάξτε στα δεξιά του σημείου όπου ο Ήλιος πρόκειται να ανατείλει.

Βρήκατε την Αφροδίτη; Τώρα το δύσκολο κομμάτι. Σήμερα το πρωί, ο Κρόνος και ο Άρης σχηματίζουν μια διαγώνια γραμμή ίσου διαστήματος με την Αφροδίτη, που εκτείνεται πάνω δεξιά. Οι τρεις πλανήτες απέχουν ο καθένας 8 ½ ° από τον άλλο. Αλλά τόσο ο Άρης όσο και ο Κρόνος έχουν μέγεθος περίπου +1,2, μόνο το 1/100 της φωτεινότητας της Αφροδίτης. Καλή τύχη! Θα χρειαστείτε έναν εξαιρετικά διαυγή ουρανό.

Παρασκευή, 29 Μαρτίου

Μπορείτε ακόμα να δείτε τον Ερμή περίπου δύο γροθιές κάτω δεξιά από τον Δία στο λυκόφως; Χάνει γρήγορα την λαμπρότητά του.

Ο κομήτης 12P/Pons-Brooks πλησιάζει το άλφα αστέρι του Κριού, τον Hamal. Τώρα μόλις 1,5 ° βορειοδυτικά του άστρου, ο Pons–Brooks καταγράφηκε πρόσφατα γύρω στο 5ο μέγεθος, καθιστώντας τον όλο και πιο εύκολο στόχο για να εντοπιστεί στον βραδινό ουρανό. Αρχίστε να παρατηρείτε λίγο μετά τη δύση του Ήλιου, καθώς το λυκόφως αρχίζει να βαθαίνει. Μόλις εμφανιστεί ο Hamal, 2^ου μεγέθους, σαρώστε κοντά στο άστρο με κιάλια ή τηλεσκόπιο μέχρι να εντοπίσετε τον Pons-Brooks.

Πρόσφατες φωτογραφίες έχουν δείξει το ξεχωριστό πράσινο χρώμα και τη μακριά, λεπτή ουρά του. Ο Pons–Brooks πλησιάζει τον Ήλιο και θα περάσει πιο κοντά από το αστέρι μας αργότερα μέσα στο μήνα. Οι αστρονόμοι παρακολουθούν με ανυπομονησία για να δουν πόσο μπορεί ακόμα να γίνει λαμπρότερος. Ο κομήτης αυτός είναι γνωστός για το περιστασιακό ξέσπασμα, το οποίο μπορεί γρήγορα να αυξήσει το μέγεθός του.

 

Σάββατο, 30 Μαρτίου

Ο κομήτης Pons–Brooks βρίσκεται χαμηλά στα δυτικά μόλις θα έχει βραδιάσει. Με προβλεπόμενο 5^ο μέγεθος θα είναι αρκετά εύκολη η θέασή του με κιάλια και πολύ ενδιαφέρουσα η εικόνα του με ένα τηλεσκόπιο. Κοιτάξτε αμέσως μετά το τέλος του λυκόφωτος. Σήμερα το βράδυ περνά μόνο  1/2° μακριά από το 2^ου μεγέθους άλφα του Κριού (Hamal). Κοιτάξτε λίγο δεξιά ή κάτω δεξιά του αστεριού. Η ουρά δείχνει προς τα πάνω.

Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 7:09 μμ.

 

Κυριακή, 31 Μαρτίου

Αν και είναι αμυδρότερος από άλλα αστέρια 1^ου μεγέθους (έχει μέγεθος 1,36), ο Βασιλίσκος έχει διατηρήσει αυτό το τιμητικό όνομα για χιλιάδες έτη, το οποίο προέρχεται από τα λατινικά και σημαίνει «ο μικρός βασιλιάς» επειδή πίστευαν ότι το αστέρι κυριαρχούσε στον ουρανό. Θεωρήθηκε επίσης ότι ήταν ο  «ηγέτης» των τεσσάρων βασιλικών αστεριών της αρχαίας Περσίας. Ο Βασιλίσκος βρίσκεται πιο κοντά στην εκλειπτική από οποιαδήποτε άλλο φωτεινό αστέρι, μόνο μισή μοίρα μακριά από την νοητή γραμμή.

 

Με μεγάλο χρόνο έκθεσης, ο κομήτης Pons–Brooks εμφανίζεται λαμπρός και με μεγάλη ουρά.
Φωτογράφος: Θεοδωρίδης Θεόδωρος. Τοποθεσία: Ζιάκας, Γρεβενά. Χρόνος: 1 ώρα. Τηλεσκόπιο: Televue -85.

 

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής βρίσκεται χαμηλά στο βραδινό λυκόφως. Κοιτάξτε 45 – 60 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα λίγο πάνω από τον δυτικό ορίζοντα. Είναι αρκετά μακριά από τον Δία και στα δεξιά. Έχει μέγεθος +1.

Η Αφροδίτη, με μέγεθος -3,8, ανατέλλει πολύ χαμηλά στα νοτιοανατολικά στο λυκαυγές. Προσπαθήστε να την βρείτε χαμηλά 15 με 20 λεπτά πριν την ανατολή του Ήλιου.

Ο Άρης έχει μέγεθος +1,2. Βρίσκεται ψηλότερα από την Αφροδίτη αλλά είναι μόνο 1% της λαμπρότητάς της. Η απόσταση των δυο πλανητών ολοένα θα αυξάνεται.

Ο Δίας (μέγεθος -2,1, στον Κριό) βρίσκεται στα δυτικά στο βραδινό λυκόφως. Δύει περίπου στις 10 μμ. Με τηλεσκόπιο, η διάμετρος του δίσκου του είναι μόνο 35 δευτερόλεπτα του τόξου. Είναι σχεδόν τόσο μακρινός και τόσο μικρός όσο γίνεται.

Ο Κρόνος, είναι πάνω και στα δεξιά της Αφροδίτης. Η μεταξύ τους απόσταση ολοένα και μεγαλώνει. Φαίνεται δύσκολα στο φως του λυκαυγούς.

Ο Ουρανός έχει μέγεθος 5,8 στον Κριό, βρίσκεται στον βραδινό ουρανό, 5° πάνω από τον Δία.

Ο Ποσειδώνας είναι σε σύνοδο με τον Ήλιο.