Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 26-1-2015 μέχρι και 1-2-2015
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Παρακάτω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια αυτής της εβδομάδας, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο την περίφημη ερυθρά κηλίδα του Δία. Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει μέχρι μια ώρα πριν και μια ώρα μετά την αναγραφόμενη ώρα.
Δευτέρα, 26 Ιανουαρίου
Ένας σχετικά μεγάλος αστεροειδής, ο 2004 BL86, περνάει κοντά από τον πλανήτη μας, τρεις φορές την απόσταση Γης – Σελήνης. Απόψε ο αστεροειδής έχει 9ο μέγεθος καθώς διασχίζει τον Καρκίνο. Είναι σε καλή θέση για παρατήρηση με κιάλια ή μικρό τηλεσκόπιο (σε καλύτερη θέση για παρατηρητές από την Αμερική). Διαβάστε αναλυτικές οδηγίες παρατήρησης του αστεροειδούς στο σύνδεσμο του Ομίλου Φίλων Αστρονομίας Θεσσαλονίκης.
Πρώτο Τέταρτο Σελήνης 6:50 π.μ. της Τρίτης. Η Σελήνη βρίσκεται στο νότιο Κριό, κοντά στα σύνορα αυτού του αστερισμού με τους Ιχθείς και το Κήτος.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:21 μ.μ.
Τρίτη, 27 Ιανουαρίου
Παρατηρήστε τη σελήνη να μεγαλώνει σε λαμπρότητα καθώς κινείται προς τα ανατολικά μέσα στους αστερισμούς όλη αυτή την εβδομάδα.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 5:07 π.μ. της Τετάρτης.
Τετάρτη, 28 Ιανουαρίου
Πριν το λυκαυγές, μπορείτε να δείτε τον Κρόνο στο νοτιοανατολικό ουρανό. Με μέγεθος 0,5, ο πλανήτης ανατέλλει πριν από τις 3 π.μ. σήμερα το πρωί και ανεβαίνει περίπου 25° ψηλά όταν αρχίζει να ξημερώνει. Βρίσκεται ανάμεσα στα αστέρια με φόντο τον βόρειο Σκορπιό, μόλις 1° βόρεια του 2ου μεγέθους (β) του Σκορπιού. Αν παρατηρήσετε τον πλανήτη μέσα από ένα τηλεσκόπιο, θα δείτε τον 16 ” διαμέτρου δίσκο του να περιβάλλεται από ένα όμορφο σύστημα δακτυλίων που εκτείνεται στα 36″ και γέρνει 25 ° ως προς τη Γη.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 12:58 μετά τα μεσάνυχτα.
Πέμπτη, 29 Ιανουαρίου
Η σελήνη λάμπει κοντά στον Αλντεμπαράν, στο σμήνος των Υάδων, νωρίς το βράδυ (όπως φαίνεται παραπάνω).
Ο αστεροειδής 3 Juno είναι σε αντίθεση σήμερα, 2° δυτικά από το 4ου μεγέθους αστέρι σ της Ύδρας.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 8:50 μ.μ.
Παρασκευή, 30 Ιανουαρίου
Η λαμπρή σελήνη φέγγει πάνω από τον Ωρίωνα αυτό το βράδυ, κοντά στο ζ του Ταύρου, το αμυδρότερο από τα δύο αστέρια που σχηματίζουν τις άκρες από τα μακριά κέρατα του Ταύρου.
Ο Αλγκόλ φτάνει στην ελάχιστη λαμπρότητά του, 3,4 αντί για το σύνηθες 2,1, για δύο ώρες, με κεντρικό σημείο στις 2:30 π.μ.
Ο Ερμής βρίσκεται σε κατώτερη σύνοδο στις 4 μ.μ., είναι δηλαδή ανάμεσα τον ήλιο και τη Γη και παραμένει κρυμμένος στη λάμψη του αστεριού μας.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 2:36 π.μ. του Σαββάτου.
Σάββατο, 31 Ιανουαρίου
Ο Δίας φτάνει σε αντίθεση την επόμενη εβδομάδα, με μέγιστη λαμπρότητα -2,6 και μέγιστη διάμετρο δίσκου 45” που φαίνεται καλύτερα με τηλεσκόπιο. Η φωτογραφία είναι της NASA/ESA/A. Simon (GSFC)
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:27 μ.μ.
Κυριακή, 1 Φεβρουαρίου
Αυτό το βράδυ, η Αφροδίτη, με μέγεθος -3,9 χρησιμεύει ως οδηγός για τον πιο μακρινό πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος, τον Ποσειδώνα. Επειδή ο πλανήτης λάμπει αμυδρά με μέγεθος 8,0, θα χρειαστείτε κιάλια ή τηλεσκόπιο για να τον εντοπίσετε. Περιμένετε τουλάχιστον μία ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα, κεντράρετε την Αφροδίτη στο οπτικό πεδίο και, στη συνέχεια, αναζητήστε τον Ποσειδώνα 1° στα βορειοδυτικά της (απ ‘ευθείας στα δεξιά της Αφροδίτης). Μέσα από ένα τηλεσκόπιο, η Αφροδίτη εμφανίζεται 11 ” κατά μήκος και σχεδόν πλήρως φωτισμένη, ενώ ο Ποσειδώνας δείχνει ένα 2″ διαμέτρου δίσκο χρώματος μπλε-γκρι.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:14 μ.μ.
Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide: “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”
Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).
Σε σπάνιες περιπτώσεις, οι ερασιτέχνες αστρονόμοι μπορούν να παρατηρήσουν τρεις σκιές των δορυφόρων του Δία πάνω στο δίσκο του. Ο Efrain Morales Rivera, από το Πουέρτο Ρίκο κατέγραψε τις σκιές αυτές στις 24 Ιανουαρίου. Μια σκιά ανήκει στην Ιώ, μία στην Ευρώπη και μία στην Καλλιστώ. Στη φωτογραφία όμως φαίνονται 4 σκιές, αυτό γίνεται επειδή το σώμα της Καλλιστούς περνάει μπροστά από τον Δία και η σκοτεινή σιλουέτα της μοιάζει επίσης σαν σκιά.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
- Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
- Ο Ερμής χάνεται στο φως του ηλιοβασιλέματος.
- Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) εμφανίζεται μετά τη δύση του ηλίου πάνω από το νοτιοδυτικό ορίζοντα. Η Αφροδίτη αρχίζει μια μακριά αλλά και αργή πορεία στο βραδινό ουρανό, σαν «Αποσπερίτης», που θα διαρκέσει μέχρι το καλοκαίρι.
Ο Άρης (μέγεθος +1,2, ανάμεσα στον Αιγόκερο και τον Υδροχόο) παραμένει χαμηλά στα νοτιοδυτικά το σούρουπο. Δύει περίπου στις 8 μ.μ. - Ο Δίας (με μέγεθος -2,6 στον δυτικό Λέοντα) ανατέλλει πριν τις 7:00 μ.μ. και λάμπει ψηλά στα νότια πριν το λυκαυγές. Πιο κάτω από τον πλανήτη είναι ο Βασιλίσκος. Θα βρεθεί σε αντίθεση την επόμενη εβδομάδα.
Ο Κρόνος (μέγεθος + 0,5, στην κεφαλή του Σκορπιού) βγαίνει στον πρωινό ουρανό στα νοτιοανατολικά. Πιο κάτω από τον πλανήτη είναι ο Αντάρης (9° μακριά). Περίπου 1 μοίρα πιο κάτω είναι ο βήτα του Σκορπιού, με μέγεθος 2,5, ένα όμορφο διπλό αστέρι! - Ο Ουρανός (μέγεθος 5,8, στους Ιχθείς) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στον Υδροχόο) είναι ακόμα στα νοτιοδυτικά στο σούρουπο.
