Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 26-10 έως και 1-11 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

 

Δευτέρα, 26  Οκτωβρίου

Νωρίς το βράδυ, η Αίγα λάμπει χαμηλά στα βορειοανατολικά. Όσο πιο βόρεια είστε, τόσο ψηλότερα θα είναι. Στα δεξιά της Αίγας, ανεβαίνουν οι Πλειάδες. Σύντομα ο Αλντεμπαράν θα ανατείλει κάτω από τις Πλειάδες.
Πάνω δεξιά της Αίγας και πάνω αριστερά των Πλειάδων, τα αστέρια του Περσέα βρίσκονται πάνω από τον Γαλαξία μας.

Τρίτη, 27 Οκτωβρίου

Η Σελήνη φέγγει στα νοτιοανατολικά νωρίς το βράδυ. Λίγο πιο μακριά από το φεγγάρι κάτω δεξιά, θα βρείτε τον Φομαλχώ. Και κάπως πιο κοντά, κάτω από τη Σελήνη είναι ο βήτα του Κήτους. Πιο πάνω και στα αριστερά είναι ο Άρης.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 9:32 μμ.

 

 

Τετάρτη, 28 Οκτωβρίου

Σίγουρα δεν θα δυσκολευτείτε να αναγνωρίσετε την Κασσιόπη με μια γρήγορη ματιά. Μπορείτε όμως να εντοπίσετε με κιάλια το αστρικό σμήνος NGC 7789 λίγο έξω από την δυτική πλευρά του αστερισμού;

Προχωρώντας κάτω από τον Ωρίωνα δεσπόζει με την λάμψη του ο Σείριος, πιο λαμπρός από όλα τα αστέρια του ουρανού. Ο Μπετελγκέζ και ο Προκύων σχηματίζουν μαζί του το περίφημο τρίγωνο του χειμώνα που θα κυριαρχεί στον ουρανό τους επόμενους μήνες και φυσικά θα ανατέλλει όλο και πιο νωρίς. Ακριβώς κάτω από τον Σείριο είναι το ανοιχτό σμήνος Μ41.

 

Πέμπτη, 29 Οκτωβρίου

Ο Άρης και το λαμπερό φεγγάρι συνοδεύουν ο ένας τον άλλον απόψε. Ή έτσι φαίνεται. Ο Άρης είναι πραγματικά 170 φορές πιο μακριά και δύο φορές το φυσικό μέγεθος (διάμετρο) της Σελήνης. Ακριβώς πάνω τους νωρίς το βράδυ, το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου ισορροπεί σε μια γωνία.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 11:11 μμ.

 

Παρασκευή, 30 Οκτωβρίου

Απόψε, η Σελήνη φτάνει σε απόγειο, το πιο μακρινό της σημείο από τη Γη (406.395 χιλιόμετρα).

Ο Βέγας είναι το λαμπρότερο αστέρι πολύ ψηλά στα δυτικά αυτά τα βράδια. Ο μικρός αστερισμός της Λύρας εκτείνεται στα αριστερά του, δείχνοντας όπως πάντα στον Αλτάιρ, που είναι τώρα το πιο φωτεινό αστέρι ψηλά στα νοτιοδυτικά.

Τρία από τα κορυφαία αστέρια της Λύρας, μετά τον Βέγα, είναι ενδιαφέροντα διπλά. Ακριβώς πάνω από τον Βέγα βρίσκεται το έψιλον της Λύρας, 4^ου μεγέθους, το Διπλό-Διπλό. Το ε σχηματίζει μια γωνία ενός περίπου ισόπλευρου τριγώνου με Βέγα και ζ της Λύρας. Ένα ζευγάρι κιάλια διαχωρίζει εύκολα το έψιλον. Και ένα τηλεσκόπιο 4 ιντσών, στις 100 × μεγεθύνσεις θα σας δείξει ότι κάθε ένα από τα δύο αστέρια είναι επίσης διπλό αστέρι.

Το ζήτα της Λύρας είναι επίσης ένα διπλό αστέρι για κιάλια. πολύ πιο δύσκολο, αλλά ξεχωρίζει εύκολα με τηλεσκόπιο. Επίσης, το δέλτα της Λύρας, σε μια παρόμοια απόσταση πάνω αριστερά του ζήτα, είναι ένα πολύ πιο ανοιχτό ζευγάρι.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 7:03 μμ.

Σάββατο, 31 Οκτωβρίου

Πανσέληνος στις 4:50 μμ.

Η Σελήνη ανατέλλει περίπου την ίδια ώρα που δύει ο Ήλιος. Αυτή είναι η δεύτερη πανσέληνος στο  ημερολόγιο του Οκτωβρίου σε πολλές από τις ζώνες ώρας του κόσμου. Αυτό είναι το ονομαζόμενο  «μπλε φεγγάρι».

Το λαμπρό πορτοκαλί «άστρο» στα δεξιά είναι ο Άρης.

Εν τω μεταξύ, στα δυτικά-νοτιοδυτικά θα βρείτε το φωτεινό Δία και, πάνω αριστερά του Δία, είναι ο Κρόνος.

Ο Ουρανός βρίσκεται σε αντίθεση.

 

Κυριακή, 1 Νοεμβρίου

Το πλανητικό νεφέλωμα Helix (NGC7293) στον Υδροχόο είναι ένα από τα πιο φωτεινά του ουρανού (μέγεθος 7) αλλά δύσκολα εντοπίζεται γιατί έχει χαμηλή φωτεινότητα λόγω της εκτεταμένης επιφάνειάς του (1/4 της μοίρας). Αν κεντράρουμε το τηλεσκόπιο μας στο υ του  Υδροχόου, το νεφέλωμα θα βρίσκεται σε ακτίνα περίπου 1 ^ο  . Θα βοηθούσε αισθητά στην αναζήτησή σας η χρήση ενός καλού φίλτρου νεφελωμάτων.

Άξια παρατήρησης με κιάλια ή με μικρό τηλεσκόπιο είναι τα ανοιχτά σμήνη Μ36, Μ37 και Μ38 στον αστερισμό του Ηνίοχου, εκεί δηλαδή που είναι και η Αίγα (Capella).

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 8:42 μμ.

 

Παραπάνω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αυτής, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο (πάνω από 4 ίντσες) την περίφημη ερυθρά  κηλίδα του Δία (το χρώμα της είναι ελαφρά πορτοκαλί). Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει από 50 λεπτά πριν έως 50 λεπτά μετά την αναγραφόμενη ώρα.

 

Τα πορτρέτα του Άρη που τραβήχτηκαν τον τελευταίο μήνα δείχνουν την τρέχουσα εμφάνιση των σημείων albedo (Το albedo που σημαίνει «λευκότητα», είναι το μέτρο της διάχυτης ανάκλασης της ηλιακής ακτινοβολίας από τη συνολική ηλιακή ακτινοβολία και μετριέται σε κλίμακα από 0, που αντιστοιχεί σε ένα μαύρο σώμα που απορροφά όλη την προσπίπτουσα ακτινοβολία , στο 1, που αντιστοιχεί σε ένα σώμα που αντανακλά όλη την προσπίπτουσα ακτινοβολία.) σε όλη τη σφαίρα του πλανήτη. Οι ετικέτες είναι μερικές από τις πιο εξέχουσες, ορατές με ερασιτεχνικά τηλεσκόπια. Συντελεστές: Damian Peach (πάνω αριστερά, δεξιά) Mark Schmidt (πάνω μέση); Chris Go (κάτω αριστερά) και Anthony Wesley (κάτω μέση και δεξιά).

 

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο:www.spaceweather.com.

Ο Ερμής έχει χαθεί μέσα στο φως της ανατολής του Ήλιου. Όχι όμως για πολύ! Από την επόμενη εβδομάδα θα φαίνεται καλά στον πρωινό ουρανό.

Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,0, ανάμεσα στον Λέοντα και την Παρθένο) βγαίνει πάνω από την ανατολή όταν είναι ακόμα σκοτάδι, περίπου 1 ½ ώρα πριν αρχίσει το λυκαυγές. Ο πλανήτης είναι το λαμπρό «αστέρι» της αυγής αυτό το φθινόπωρο. Με τηλεσκόπιο φαίνεται κατά 75% φωτισμένη. Το φαινόμενο μέγεθός της μικραίνει και φτάνει τώρα στα 13 δευτερόλεπτα του τόξου.

Ο Άρης ανατέλλει τώρα πριν στις 4:30 μμ και δύει περίπου στις 5 πμ. Έχει μέγεθος -2,3, στους Ιχθείς. Το φαινόμενο μέγεθος του φτάνει τώρα τα 21 δευτερόλεπτα του τόξου. Προσπαθήστε να εντοπίσετε το λευκό Νότιο πόλο του και τις σκοτεινές περιοχές πάνω στην επιφάνειά του. Μπορείτε να δείτε τα χαρακτηριστικά της επιφάνειας του Άρη που φαίνονται με τηλεσκόπιο, δίνοντας τις συντεταγμένες του τόπου παρατήρησης και την ώρα παρατήρησης με το λογισμικό Mars Profiler.

Ο Δίας και ο Κρόνος (μέγεθος -2,2, και +0,6, αντίστοιχα) γέρνουν στα δυτικά-νοτιοδυτικά νωρίς το βράδυ. Απέχουν περίπου 5 ½ ° ο ένας από τον άλλο. Θα βρεθούν στο ψηλότερό τους σημείο πριν τις 8 μμ. θα βρεθούν σε πολύ κοντινή σύνοδο στις 21 Δεκεμβρίου, σε απόσταση μόνο 0,1 μοίρες, χαμηλά στο βραδινό λυκόφως.

Ο Ουρανός (5,7, στον Κριό) είναι ψηλά στον ουρανό μετά τις 9 μμ, περίπου 20° ανατολικά του Άρη.

Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) φαίνεται ψηλά στα νότια πριν τα μεσάνυχτα.