Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 27-2 έως 5-3

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 27-2 έως και 7-3 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

 

Δευτέρα, 27 Φεβρουαρίου

Η Σελήνη λάμπει μόλις μία με δύο μοίρες από τον Άρη απόψε. Παρακολουθήστε την απόστασή τους να αλλάζει από ώρα με την ώρα. Η Σελήνη αποκρύπτει τον Άρη για τμήματα της Αρκτικής.

Εντοπίστε το μεγάλο, φωτεινό, ισόπλευρο Χειμερινό Τρίγωνο στα νότια-νοτιοανατολικά. Ο Σείριος είναι το λαμπρότερο και χαμηλότερο αστέρι του. Ο Μπετελγκέζ βρίσκεται πάνω από τον Σείριο. Αριστερά τους λάμπει ο Προκύων.

 

Τρίτη,  28 Φεβρουαρίου

Ο μεγάλος αστερισμός της Παρθένου κυριαρχεί στον ανατολικό ουρανό κατά τη διάρκεια της νύχτας, φτάνοντας σε ύψος περίπου 40° μέχρι τα μεσάνυχτα. Αυτή είναι η τέλεια στιγμή για να αναζητήσετε την Πορρίμα (γ της Παρθένου), ένα από τα καλύτερα διπλά αστέρια του ουρανού.

Μερικές φορές ονομάζεται και Arich, η Πορρίμα σχηματίζει το σημείο ένωσης του σχήματος Υ του αστερισμού. Λάμπει σε μέγεθος 2,7 όταν παρατηρείται με γυμνό μάτι. Όταν διαχωριστεί σε δύο αστέρια, διακρίνεται ένα αστέρι μεγέθους 3,65 και ένα άλλο μεγέθους 3,56. Τα δύο φαίνονται σχεδόν πανομοιότυπα με το ανθρώπινο μάτι και με το ίδιο χρώμα, κίτρινο-λευκό – αν και το ένα μπορεί να φαίνεται ελαφρώς πιο κιτρινωπό από το άλλο. Επειδή οι τροχιές των αστεριών το ένα γύρω από το άλλο είναι εξαιρετικά ελλειπτικές, δεν είναι πάντα εύκολο να διαχωριστούν. Ευτυχώς, τώρα μπορούν να διαχωριστούν ακόμη και με ένα μικρό τηλεσκόπιο. Αξίζει να το δοκιμάσετε!

Τετάρτη, 1 Μαρτίου

Ο μήνας αρχίζει με την κοντινή σύνοδο του Δία με την Αφροδίτη νωρίς στο βραδινό ουρανό. Σήμερα και αύριο θα έχετε την καλύτερη ευκαιρία για να δείτε τους δύο πλανήτες στην πιο κοντινή τους απόσταση που θα είναι ουσιαστικά η ίδια και τις δύο ημέρες 41-42 λεπτά της μοίρας, λίγο παραπάνω από τη διάμετρο της Σελήνης. Η διαφορά με τους δύο πλανήτες θα είναι η μεταξύ τους θέση, απόψε ο Δίας θα είναι λίγο ψηλότερα από την Αφροδίτη, ενώ αύριο η θέση τους θα αντιστραφεί.

Εστιάστε στο ζευγάρι με κιάλια ή, ακόμα καλύτερα, με ένα τηλεσκόπιο για να παρατηρήσετε περισσότερες λεπτομέρειες. Η Αφροδίτη εμφανίζεται με διάμετρο 12″ και είναι 86 τοις εκατό φωτισμένη. Ο Δίας, αν και είναι πιο μακριά από τη Γη, η πολύ μεγαλύτερη περίμετρός του σημαίνει ότι φαίνεται με φαινόμενη διάμετρο 34 “, σχεδόν τρεις φορές πιο πλατιά από την Αφροδίτη. Αν και σίγουρα φαίνονται κοντά ο ένας με τον άλλο, η Αφροδίτη απόψε απέχει 11 λεπτά φωτός από τη Γη, ενώ ο Δίας απέχει 48 λεπτά φωτός, περισσότερο από τέσσερις φορές μακρύτερα.

Πέμπτη, 2 Μαρτίου

Η Σελήνη λάμπει περίπου δύο μοίρες μακριά από τον Πολυδεύκη, στους Διδύμους.

Οι παρατηρητές του δέκατου ένατου αιώνα ονόμαζαν την περιοχή που οροθετείται από τα αστέρια Αρκτούρο, Στάχυ, και Ντενέμπολα, το «βασίλειο των νεφελωμάτων». Δεν περιέγραφαν νεφελώματα με την τρέχουσα έννοια του όρου. Τα νεφελώματα τους ήταν γαλαξίες, τα οποία φαίνονταν νεφελώδη μέσα από τα μικρά τηλεσκόπια που οι περισσότεροι παρατηρητές χρησιμοποιούσαν. Απέναντι από την καρδιά αυτής της περιοχής εκτείνεται η «αλυσίδα του Μαρκαριάν» (Markarian’s Chain), μια ομάδα γαλαξιών που οροθετείται στα δεξιά της εικόνας αυτής από το μεγαλύτερους γαλαξίες M84 και M86. Από αυτούς τους δύο γίγαντες, η αλυσίδα προχωρά και κρέμεται στα βορειοανατολικά. Η αλυσίδα ονομάστηκε έτσι από το όνομα του αρμενικής καταγωγής αστρονόμου Benjamin Eroshevich Μαρκαριάν (1913-1985), ο οποίος ανακάλυψε μια ενεργητική κατηγορία γαλαξιών στη δεκαετία του 1960.

 

Παρασκευή 3 Μαρτίου  

Η Σελήνη φτάνει στο απόγειο, το πιο απομακρυσμένο σημείο από τη Γη στην τροχιά της. Ο δορυφόρος μας θα βρίσκεται 405.888 χιλιόμετρα μακριά μας.

Ο Λέων, το «λιοντάρι», ανατέλλει στον ανατολικό ουρανό μετά τη δύση του ηλίου. Δώστε του λίγες ώρες για να ανέβει πάνω από την θολή ατμόσφαιρα χαμηλά στον ορίζοντα. Στη συνέχεια, γυρίστε το τηλεσκόπιό σας προς το πίσω άκρο του για να εντοπίσετε την όμορφη Τριπλέτα των γαλαξιών του Λέοντα. Αυτό το τρίο βρίσκεται περίπου στα μισά της απόστασης μεταξύ του θ και του ι του Λέοντα. Η ομάδα αποτελείται από τρεις σπειροειδείς: M65, M66 και NGC 3628, όλοι περίπου 35 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Ο M66 είναι πιο λαμπρός, με μέγεθος 8.9. Ο M65 έχει μέγεθος 9,3, ενώ ο NGC 3628 είναι μεγέθους 9,5. Τόσο ο M65 όσο και ο M66 θα παρουσιάζουν κάποια σημάδια της σπειροειδούς δομής τους με μεγάλα τηλεσκόπια, αλλά ο NGC 3628 είναι σε κάτοψη, φαίνεται μακρύς και σχετικά χωρίς χαρακτηριστικά. Ο NGC 3628 είναι ο ανατολικότερος. Χρησιμοποιώντας αυτόν τον γαλαξία ως σημείο εκκίνησης, ο M65 βρίσκεται 35′ νοτιοδυτικά του NGC 3628 και ο M66 βρίσκεται 35′ νότια του NGC 3628.

 

Σάββατο, 4 Μαρτίου

Έχετε δει ποτέ τον Κάνοπο, το δεύτερο φωτεινότερο αστέρι μετά τον Σείριο; Ο Κάνοπος βρίσκεται σχεδόν νότια του Σείριου, σε απόσταση 36 °, απόσταση αρκετά μακριά νότια έτσι ώστε να μην  εμφανίζεται ποτέ πάνω από τον ορίζοντα σας εκτός και αν παρατηρείτε κάτω από γεωγραφικό πλάτος 37 ° βόρεια. Και εκεί θα χρειαστείτε έναν καθαρό και επίπεδο νότιο ορίζοντα. Ο Κάνοπος διασχίζει το νότιο σημείο στον ορίζοντα μόλις 21 λεπτά πριν από τον Σείριο.

 

Κυριακή, 5 Μαρτίου

Το σκηνικό που παρατηρούμε νωρίς το πρωί, λίγο πριν την αυγή, είναι ένας έναστρος ουρανός γεμάτος από αστέρια, κάτι που μας θυμίζει τον ουρανό του καλοκαιριού.  Ο Σκορπιός και ο Τοξότης βρίσκονται χαμηλά στα νοτιοανατολικά. Το θερινό τρίγωνο είναι περίπου στο μέσο του ανατολικού ουρανού. Φυσικά, ο όμορφος γαλαξίας του καλοκαιριού ρέει κατά μήκος του ανατολικού ουρανού. Αν θέλετε λοιπόν μια προεπισκόπηση του ουρανού όπως δηλαδή θα είναι τα βράδια του Ιουνίου, κάνετε παρατήρηση πριν το πρώτο φως της ημέρας.

 

Ο Δημήτρης Μάλλιαρης γράφει για την παραπάνω φωτογραφία του: «Απόψε ο δυτικός ουρανός ήταν πολύ όμορφα στολισμένος, μιας και οι πλανήτες Δίας (πάνω) και Αφροδίτη (κάτω), βρέθηκαν σε κοντινή σύνοδο με την Σελήνη. Λιμάνι Νέας Αρτάκης, Εύβοια, 22 Φεβρουαρίου 2023».

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής χάνεται μέσα στη λάμψη της ανατολής του Ήλιου.

Η Αφροδίτη και ο Δίας, οι δύο φωτεινότεροι πλανήτες, λάμπουν στα δυτικά-νοτιοδυτικά με μέγεθος -3,9 και -2,1, αντίστοιχα. Βρίσκονται στη πιο κοντινή τους σύνοδο στις 1 και 2 Μαρτίου. Ο Δίας αρχίζει την εβδομάδα ψηλότερα αλλά στις 2 Μαρτίου η Αφροδίτη θα περάσει από πάνω. Θα βρεθούν λίγο περισσότερο από μισή μοίρα μακριά.

Με τηλεσκόπιο, η Αφροδίτη δείχνει έναν μικρό δίσκο (12 δευτερόλεπτα της μοίρας). Ο Δίας έχει δίσκο με πλάτος 35 δευτερόλεπτα της μοίρας. Η απόστασή του από τον Ήλιο είναι 7 φορές μεγαλύτερη απ’ αυτήν της Αφροδίτης.

Ο Άρης, με μέγεθος +0,4 βρίσκεται στον Ταύρο. Έχει φαινόμενη διάμετρο 8” αυτή την εβδομάδα. Βρίσκεται ψηλά στο νότο πριν τα μεσάνυχτα, ακόμα λαμπρότερος από τον Αλντεμπαράν (μέγεθος + 0,8, 12° κάτω από τον Άρη).

Ο Κρόνος έχει εξαφανιστεί στη λαμπρή λάμψη της ανατολής του Ήλιου.

Ο Ουρανός, με μέγεθος 5,8 στο Κριό,  βρίσκεται στα δυτικά νωρίς το βράδυ. Χρειάζεται ένα τηλεσκόπιο ή ένα ζευγάρι κιάλια για να παρατηρηθεί. Η φαινόμενη διάμετρος του είναι 3,6”.

Ο Ποσειδώνας είναι χαμένος στη λάμψη του ηλιοβασιλέματος.