Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 27-3 έως 2-4
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 27-3 έως και 2-4 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 27 Μαρτίου
Η Σελήνη απόψε λάμπει αριστερά από το 2ου μεγέθους βήτα του Ταύρου, λίγο μακρύτερα και κάτω δεξιά του Άρη.
Η Δήμητρα μόλις πέρασε από αντίθεση. Ήταν ακριβώς μπροστά από τον γαλαξία Μ100. Η Δήμητρα λάμπει με μέγεθος 7,0 που την κάνει εύκολα εντωπίσημη με ένα ζευγάρι κιάλια. Βρίσκεται στην Κόμη της Βερονίκης και παραμένει ψηλά μέχρι αργά το βράδυ.
Ας επιστρέψουμε στον δυτικό ουρανό απόψε για να δούμε τον Δία και τον Ερμή να στέκονται μαζί πάνω από τον ορίζοντα. Σε απόσταση περίπου 1,3°, στέκονται μόλις 4° πάνω από τον ορίζοντα, 30 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα. Θα μπορέσετε να τους δείτε στο ίδιο οπτικό πεδίο χρησιμοποιώντας είτε κιάλια είτε τηλεσκόπιο, ανάλογα με τη μεγέθυνση του προσοφθάλμιου σας.
Τρίτη, 28 Μαρτίου
Πρώτο τέταρτο της Σελήνης στις 5:34 πμ. της Τετάρτης.
Η Σελήνη περνάει 3° βόρεια του Άρη.
Κάτω από τη Σελήνη και τον Άρη βρίσκεται ο αστερισμός του Ταύρου με σχήμα V. Αναζητήστε το έντονα κόκκινο «μάτι του Ταύρου», τον Αλντεμπαράν, καθώς και το διάσημο αστρικό σμήνος των Πλειάδων (M45) στα βορειοδυτικά του (κάτω δεξιά). Ακόμη και με το έντονο φως του φεγγαριού, αυτά τα αστέρια πρέπει να είναι εύκολα ορατά. Στην πραγματικότητα, μπορεί να ξεχωρίζουν σχετικά καλά καθώς το φως του φόντου ξεπλένει τυχόν αμυδρά αστέρια κοντά.
Τετάρτη, 29 Μαρτίου
Τώρα η Σελήνη λάμπει κάτω από τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη, όπως φαίνεται παραπάνω.
Κοιτάξτε ξανά τον μεγέθους 0,9 Άρη μετά τη δύση του ηλίου απόψε. Ο Κόκκινος Πλανήτης βρίσκεται στα πόδια των Διδύμων, βόρεια του η, μια θέση που τον τοποθετεί λίγο πάνω από 1° βόρεια του ανοιχτού σμήνους M35. Αυτό το σμήνος 5ου μεγέθους μπορεί πολλές φορές να εντοπιστεί με γυμνό μάτι σε έναν σκοτεινό ουρανό. Απόψε η Σελήνη είναι ακόμα κοντά. Όμως, με κιάλια ή ένα τηλεσκόπιο σίγουρα θα το δείτε πολύ καλά. Σχεδόν μισή μοίρα, το M35 περιέχει εκατοντάδες αστέρια και είναι ένα ωραίο αντικείμενο για να περάσετε λίγο χρόνο, επιλέγοντας αμυδρά μέλη μεταξύ των πολυάριθμων φωτεινότερων αστεριών.
Το M35 συνοδεύεται από έναν μικρότερο, πιο αμυδρό αντικείμενο: Το NGC 2158, περίπου 15 ‘ νοτιοδυτικά του M35. Το NGC 2158 είναι ανοικτό σμήνος 8ου μεγέθους που εκτείνεται μόνο 5′. Επειδή η Σελήνη είναι ακόμα φωτεινή, απλά περιμένετε και επιστρέψτε σε λίγες μέρες, όταν η Σελήνη θα έχει μετακινηθεί πιο μακριά.
Πέμπτη, 30 Μαρτίου
Αν εντοπίσουμε τα δυο λαμπερά αστέρια των Διδύμων, τότε εύκολα θα μπορέσουμε να παρατηρήσουμε το έψιλον των Διδύμων. Ο Μεμπσουτά, με μέγεθος 3,2 είναι ένα λαμπρό αστέρι που έχει έναν 9ου μεγέθους συνοδό. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο φασματικός τύπος του αστεριού είναι ο G8, άρα πολύ όμοιος με αυτόν του ήλιου μας. Όμως, ο Μεμπσουτά λάμπει 7.600 φορές πιο πολύ από τον ήλιο.. Το αστέρι αυτό ανήκει σε μια σπάνια κατηγορία αστεριών
που αποκαλούνται «κίτρινοι υπεργίγαντες» των οποίων οι πυρήνες έχουν διογκωθεί λόγω της προχωρημένης ηλικίας τους και έχουν φθάσει να έχουν μέγεθος πλανητών. Δηλαδή, θα μπορούσε ο πλανήτης Αφροδίτη να γυρίζει στην τροχιά της μέσα στην 4,600 °C φωτόσφαιρα του αστεριού!
Παρασκευή 31 Μαρτίου
Η Αφροδίτη περνά 1,3° βόρεια του Ουρανού. Θα πρέπει να δείτε το ζευγάρι το βράδυ, όταν οι πλανήτες θα είναι λίγο πιο μακριά – 1,8 ° – στα δυτικά, λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα. Θα παραμείνουν στον ουρανό για σχεδόν τρεις ώρες, προσφέροντας άφθονο χρόνο για θέαση.
Η Αφροδίτη εξακολουθεί να είναι εκπληκτικά φωτεινή με μέγεθος -4. Πρόκειται για ένα δίσκο σε φθίνουσα φάση (gibbous) που είναι 77 τοις εκατό φωτισμένος. Ο Ουρανός, μεγέθους 5,9 Ρίχτερ, θα χρειαστεί κιάλια ή ένα πεδίο για να ξεχωρίσει, ειδικά όταν ο ουρανός δεν είναι πλήρως σκοτεινος, αλλά και πιθανότατα μετά το σκοτάδι. Βρίσκεται κάτω αριστερά της Αφροδίτης (νότια-νοτιοδυτικά).
Η Σελήνη φτάνει στο απόγειο, το πιο απομακρυσμένο σημείο της από τη Γη, στις 2:18 μμ. Τότε θα βρίσκεται 404.919 χιλιόμετρα μακριά μας.
Σάββατο, 1 Απριλίου
Η Σελήνη λάμπει στον Λέοντα, σχηματίζοντας ένα ισοσκελές τρίγωνο για άλλη μια φορά με τον Βασιλίσκο (Regulus) και το γ του Λέοντα στα αριστερά της Σελήνης. Η Σελήνη απέχει περίπου 6° από το καθένα.
Κυριακή, 2 Απριλίου
Ας πάμε ένα ταξίδι προς το 25ο φωτεινότερο αστέρι στον ουρανό της νύχτας, τον Βασιλίσκο (Regulus), με μέγεθος 1,3. Ο Βασιλίσκος είναι το λαμπρότερο αστέρι στον Λέοντα. Σε απόσταση 77 έτη φωτός, αυτό το αστέρι θεωρείται «νάνος» παρόλο που λάμπει σχεδόν 150 πιο πολύ από τον ήλιο. Ο ερυθρό-πορτοκαλής γίγαντας Αρκτούρος και ο λευκό-γαλάζιος νάνος Βασιλίσκος έχουν και οι δύο ένα κοινό απόλυτο μέγεθος πολύ κοντά στο 0. Τα δύο αστέρια λάμπουν με μια παρόμοια εγγενή φωτεινότητα — παρά τα ευρέως διαφορετικά
φυσικά μεγέθη τους — επειδή η φωτόσφαιρα του Βασιλίσκου είναι περισσότερο από δύο φορές θερμή (12.000 K) από αυτή του Αρκτούρου. Παρατηρώντας τον Βασιλίσκο με τηλεσκόπιο, κοιτάξτε τον μακρινό συνοδό του μεγέθους 8,5. Θα μπορέσετε να τον εντοπίσετε με χαμηλή μεγέθυνση. Αν έχετε ένα τηλεσκόπιο με μεγάλη μεγέθυνση ίσως να μπορέσετε να εντοπίσετε τον συνοδό του συνοδού, με μέγεθος 13,1 και σε απόσταση 2 δευτερολέπτων του τόξου μακριά!
“Απόψε ο δυτικός ουρανός ήταν πολύ όμορφα στολισμένος, μιας και οι πλανήτες Δίας (πάνω) και Αφροδίτη (κάτω), βρέθηκαν σε κοντινή σύνοδο με την Σελήνη” γράφει ο Δημήτρης Μάλλιαρης, φωτογράφος της πρόσφατης συνόδου. ( Λιμάνι Νέας Αρτάκης, Εύβοια, 22 Φεβρουαρίου 2023).
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής και ο Δίας είναι πολύ χαμηλά στη λάμψη της δύσης του Ήλιου. Κοιτάξτε με κιάλια μισή ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα, αρκετά μακριά κάτω και δεξιά της Αφροδίτης. Στις 27 Μαρτίου θα βρεθούν σε σύνοδο.
Ο Ερμής, νωρίς τον Απρίλιο θα κάνει μια καλή βραδινή εμφάνιση.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,0, στον Κριό) είναι το «Βραδινό Αστέρι» που φαίνεται στα δυτικά νωρίς και κατά τη διάρκεια του βραδινού λυκόφωτος. Δύει δύο ώρες μετά το ηλιοβασίλεμα. Με τηλεσκόπιο, η Αφροδίτη δείχνει έναν μικρό δίσκο (14 δευτερόλεπτα της μοίρας).
Ο Άρης, με μέγεθος +1,0 βρίσκεται 18° κάτω από τον Αλντεμπαράν ( μέγεθος + 0,9) στον Ταύρο. Έχει φαινόμενη διάμετρο μόνο 6” αυτή την εβδομάδα. Βρίσκεται ψηλά στο νότο πριν τα μεσάνυχτα, περίπου το ίδιο λαμπρός με τον Αλντεμπαράν. Μαζί με τον Μπετελγκέζ σχηματίζουν ένα Πορτοκαλί Τρίγωνο (Άρης-Μπετελγκέζ-Αλντεμπαράν).
Ο Κρόνος αρχίζει να φαίνεται πριν την ανατολή του Ήλιου. Δοκιμάστε να τον εντοπίσετε με ένα ζευγάρι κιάλια, περίπου 40 λεπτά πριν την ανατολή του Ήλιου.
Ο Ουρανός, με μέγεθος 5,8 στο Κριό, βρίσκεται στα δυτικά νωρίς το βράδυ, πάνω από την Αφροδίτη. Χρειάζεται ένα τηλεσκόπιο ή ένα ζευγάρι κιάλια για να παρατηρηθεί. Η φαινόμενη διάμετρος του είναι 3,6”.
Ο Ποσειδώνας είναι σε σύνοδο πίσω από τον Ήλιο.
