Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 27-4 έως και 3-5

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Παρακάτω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια αυτής της εβδομάδας, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο την περίφημη ερυθρά κηλίδα του Δία. Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει μέχρι μια ώρα πριν και μια ώρα μετά την αναγραφόμενη ώρα.

 

Δευτέρα, 27 Απριλίου

Η σελήνη σε αύξουσα φάση λάμπει κάτω από τον Βασιλίσκο αυτό το βράδυ.

Ενώ η βροχή διαττόντων «Λυρίδες» τελειώνει αυτή την εβδομάδα, αρχίζουν οι Υδροχοΐδες. Δυστυχώς, το φεγγάρι ρίχνει περισσότερο φως στον πρωινό ουρανό, καθώς περνάει η εβδομάδα, περιορίζοντας τον αριθμό των ωρών παρατήρησης. Η καλύτερη θέαση θα είναι μια ή δύο ώρες πριν το λυκαυγές μέχρι και τις 29 Απριλίου, οπότε μπορείτε να δείτε από πέντε μέχρι και 10 μετέωρα ανά ώρα από μια σκοτεινή τοποθεσία. Μπορείτε να ξεχωρίσετε τις δυο βροχές διαττόντων, αν παρατηρήσετε τα ίχνη τους στον ουρανό. Οι Λυρίδες προέρχονται από τον αστερισμό της Λύρας, ενώ οι Υδροχοΐδες από τον αστερισμό του Υδροχόου. Τα μικροσκοπικά κομμάτια ύλης που παράγουν τους διάττοντες προέκυψαν κατά τη διάρκεια μιας από τις επισκέψεις του κομήτη του Halley κοντά στον ήλιο. Κάποιες φορές, η βροχή θεωρείται παρόμοια με τη διάσημη βροχή των Περσείδων, αλλά για τους παρατηρητές του βορείου ημισφαιρίου, το ακτινοβόλο σημείο κοντά στον αμφορέα του Υδροχόου, δεν αναρριχείται ποτέ αρκετά υψηλά έτσι ώστε να δημιουργήσει ένα αξιοσημείωτο γεγονός.

Meteorfinderchart

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 0:32 π.μ. της Τρίτης.

 

Τρίτη, 28 Απριλίου

Κοιτάξτε πολύ χαμηλά στα βορειοανατολικά στο βραδυνό λυκόφως για να δειτε την ανατολή του Βέγα, του «καλοκαιρινού αστεριού». Στην αρχή της νύχτας είναι σε καλύτερη θέα. Όταν βραδιάσει, ο Βέγας λάμπει όσο και ο Αρκτούρος, το «αστέρι της άνοιξης» ψηλά στα ανατολικά.

Η Σελήνη φτάνει στο απόγειό της, το πιο απομακρυσμένο σημείο της τροχιάς της γύρω από τη Γη, 405.083 χιλιόμετρα από το κέντρο της Γης.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 8:24 μ.μ.

Τετάρτη, 29 Απριλίου

Αρκετά κάτω από τη σελήνη και στα δεξιά του Στάχυ είναι ο ανοιξιάτικος αστερισμός του Κόρακα.

Η λαμπρή Αφροδίτη βρίσκεται στο δυτικό ουρανό μετά τη δύση όλη την εβδομάδα. Λάμποντας με μέγεθος -4,1, ο πλανήτης φαίνεται εύκολα καθώς πέφτει το σκοτάδι, όταν ο ουρανός είναι καθαρός. Βρίσκεται περίπου 25 ° πάνω από τον ορίζοντα μία ώρα μετά την δύση του ήλιου και φαίνεται μέχρι και μετά τις 11 μ.μ. Με τηλεσκόπιο, η Αφροδίτη έχει ένα δίσκο που εκτείνεται στα 17 ” και έχει φάση gibbous.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 2:11 π.μ. της Πέμπτης.

Πέμπτη, 30 Απριλίου

Με κιάλια θα βρείτε τις Πλειάδες περίπου 2° πάνω και στα δεξιά του Ερμή, χαμηλά στα δυτικά-βορειοδυτικά.
Ο Ερμής είναι στο μέσο της καλύτερής του εμφάνισης για το 2015, για τους παρατηρητές στα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη. Μπορείτε να τον βρείτε περίπου 10 ° ψηλά στα δυτικά-βορειοδυτικά περίπου 45 λεπτά μετά τη δύση του ηλίου. Ο πιο εσωτερικός πλανήτης λάμπει με μέγεθος -0,4 και θα πρέπει να είναι ορατός με γυμνό μάτι, αν και ένα ζευγάρι κιάλια μπορεί να σας βοηθήσει να τον εντοπίσετε μέσα στη λάμψη του λυκόφωτος. Με ένα τηλεσκόπιο θα δείτε ένα 7 ” διαμέτρου δίσκο, λίγο περισσότερο από το ήμισυ φωτισμένο. Ο Ερμής θα είναι σε μέγιστη αποχή στις 6 και 7 Μαΐου.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:03 μ.μ.

 

Παρασκευή, 1 Μαΐου

chart

Η Αφροδίτη περνάει ανάμεσα στα αστέρια ζ και β του Ταύρου. Ο Αλντεμπαράν είναι αρκετά πιο κάτω και βρίσκεται σε μια γραμμή με τον Ερμή.

 

Σάββατο, 2 Μαΐου

Αν και το ημερολόγιο λέει Μάιος, το «Θερινό Τρίγωνο» του ουρανού επιστρέφει στο προσκήνιο αυτό το μήνα. Τα τρία φωτεινά αστέρια του, ο Βέγας στη Λύρα, ο Ντενέμπ στον Κύκνο, και ο Αλτάιρ στον Αετό, όλα είναι πάνω απο τον ορίζοντα μετά τα μεσάνυχτα. Μια ώρα αργότερα, θα κυριαρχούν στον ανατολικό ουρανό. Το «Θερινό Τρίγωνο» θα κοσμήσει τον ουρανό του βόρειου ημισφαιρίου από τώρα μέχρι το τέλος του έτους.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:42 μ.μ.

 

Κυριακή, 3 Μαΐου

Πανσέληνος στις 6:43 π.μ. της Δευτέρας. Ο δορυφόρος μας βρίσκεται στο Ζυγό, περίπου 3° βόρεια του 3ου μεγέθους διπλού αστέρα άλφα του Ζυγού.

Εκτός από το ότι μας οδηγεί στον πολικό αστέρα, η κατσαρόλα της Μεγάλης Άρκτου μας είναι περαιτέρω χρήσιμη στην ουρανογραφία αφού μας κατευθύνει προς τον Αρκτούρο και τον Στάχυ. Ακολουθώντας το χερούλι της, πρώτα φθάνουμε στον κιτρινωπό-πορτοκαλί Αρκτούρο και μετά στον λευκό-γαλάζιο Στάχυ. Τα αντίστοιχα χρώματα των δύο άστρων μας λένε ότι ο Στάχυς θα πρέπει να είναι θερμότερος από τον Αρκτούρο. 

 

Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide:  “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”

n5149png

Εδώ φαίνονται δύο σπειροειδείς γαλαξίες περίπου 270 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά.
Ο NGC 5149 είναι με το σχήμα “S” σπιράλ στο αριστερό μέρος της εικόνας και τον πιο «κανονικό» σπειροειδή γαλαξία, NGC 5154, στα δεξιά. Αυτό το ζευγάρι μπορεί να απέχει όσο ο γαλαξίας μας από την Ανδρομέδα. Έτσι, από εκεί και αυτοί θα μας βλέπουν ως ένα ζεύγος σπειροειδών γαλαξιών. Προσέξτε τους γαλαξίες στο υπόβαθρο που αφθονούν! Η φωτογραφία είναι του Adam Block (http://skycenter.arizona.edu/gallery/Galaxies/NGC5149)

 

Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

 

 ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής (μέγεθος -0,6) έχει βγει από το φως της δύσης του ήλιου και κάνει μια καλή εμφάνιση στον ουρανό. Περίπου 20 με 30 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα, κοιτάξτε πάνω από τον ορίζοντα, αρκετά μακριά κάτω και στα δεξιά της Αφροδίτης. Ο πλανήτης βρίσκεται ψηλότερα από μέρα σε μέρα αλλά χάνει ταυτόχρονα και τη φωτεινότητά του.

Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,1, στον Ταύρο ) λάμπει μετά τη δύση του ηλίου πάνω στο δυτικό ουρανό. Η Αφροδίτη διανύει μια πορεία στο βραδινό ουρανό, σαν «Αποσπερίτης» που θα διαρκέσει μέχρι το καλοκαίρι. Ο πλανήτης δύει στα δυτικά-βορειοδυτικά μετά τις 11 το βράδυ. Με τηλεσκόπιο, ο πλανήτης είναι ακόμα μικρός και σε φάση gibbous αλλά ολοένα θα μεγαλώνει σε διάμετρο και θα γίνεται πιο λεπτή ημισέληνος.

Ο Άρης έχει μέγεθος +1,4 και ολοένα μικραίνει την απόστασή του από τον ορίζοντα, βρίσκεται δε στα αριστερά του πιο λαμπρού Ερμή. Σύντομα πρόκειται να χαθεί οριστικά στη λάμψη του ήλιου.

Ο Δίας (με μέγεθος -2,1, στον Καρκίνο) είναι ψηλά στο νότο όταν θα έχει βραδιάσει. Φτάνει στο ψηλότερό του σημείο πριν τις 9 μ.μ. Με τηλεσκόπιο, η φαινόμενη διάμετρός του είναι 38 δευτερόλεπτα του τόξου.

Ο Κρόνος (μέγεθος + 0,1, πάνω από την κεφαλή του Σκορπιού) βγαίνει στον πρωινό ουρανό στα νοτιοανατολικά μετά τις 10 μ.μ. και μεσουρανεί στις 3:00 π.μ. Κάτω και στα αριστερά του, σε απόσταση 9° είναι ο Αντάρης.

Ο Ουρανός είναι στη λάμψη του λυκαυγούς.

Ο Ποσειδώνας αρχίζει να εμφανίζεται αρκετά χαμηλά στην αρχή του λυκαυγούς (από τα βόρεια γεωγραφικά πλάτη). Όσο πιο νότια, τόσο ψηλότερα θα βρεθεί.

 

Επιστροφή στην κορυφή κουμπί