Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, απο 27-6 έως και 3-7
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ,
από 27-6 έως και 3-7
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία, ένας τεράστιος αντικυκλώνας με σχήμα οβάλ που παρατηρείται εδώ και τουλάχιστον 300 χρόνια, είναι το κύριο από τα πολλά χαρακτηριστικά που βλέπουμε στο γίγαντα των πλανητών. Παρακάτω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αυτής, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο την κηλίδα του Δία. Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει μία ώρα πριν και μία ώρα μετά την αναγραφόμενη ώρα.
Δευτέρα, 27 Ιουνίου
Τελευταίο τέταρτο της Σελήνης στις 9:20 μμ. Το φεγγάρι ανατέλλει περίπου στη 1 πμ κάτω από το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου.
Η τυπικά ασθενής βροχή διαττόντων Βοωτίδες τον Ιούνιο κάνει μερικές φορές αισθητή την παρουσία της. Μετά από δεκαετίες αδράνειας, η βροχή έδωσε μέχρι 100 μετέωρα ανά ώρα το 1998. Στη συνέχεια επέστρεψε με περίπου το μισό αυτού του αριθμού το 2004. Αν και οι αστρονόμοι δεν προβλέπουν κάτι το ξεχωριστό για το τρέχον έτος, έμπειροι παρατηρητές γνωρίζουν ότι ο μόνος τρόπος για να βεβαιωθείτε για την ένταση της βροχής είναι να παρατηρήσετε τον ουρανό. Η κορύφωση της βροχής είναι σήμερα πριν από την αυγή. Αν υπάρξουν τυχόν «πεφταστέρια», θα πρέπει να ανταγωνιστούν το φως του τελευταίου τετάρτου της Σελήνης. Τα μετέωρα αυτά φαίνεται να πηγάζουν από ένα σημείο, το οποίο ονομάζεται «ακτινοβόλο», που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του αστερισμού του Βοώτη.
Αυτή η φωτογραφία είναι από την περσινή βροχή διαττόντων Βοωτίδες, του Rocky Raybell
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 12:05 μετά τα μεσάνυχτα.
Τρίτη, 28 Ιουνίου
Ο Αρκτούρος είναι το πιο λαμπρό αστέρι ψηλά στα δυτικά. Ο εξίσου λαμπρός Βέγας είναι στο ίδιο ύψος στα ανατολικά. Ανάμεσα στον Αρκτούρο και τον Βέγα αναζητήστε τον αμυδρό αστερισμό του Βόρειου Στέφανου, με ένα αρκετά λαμπρό αστέρα του, τον Αλφέκα.
Για τους ανθρώπους που ζουν κοντά στις 35° βορείου γεωγραφικού πλάτους, ο Ήλιος σήμερα βασιλεύει πιο αργά από κάθε άλλη ημέρα του έτους. Αν και το θερινό ηλιοστάσιο Γης και η μεγαλύτερη μέρα στο βόρειο ημισφαίριο συνέβησαν την περασμένη εβδομάδα (21 Ιουνίου), η πιο προχωρημένη ώρα της δύσης του Ήλιου σημειώνεται μερικές μέρες μετά, ενώ η νωρίτερη ώρα ανατολής του μερικές μέρες πριν. Οι συγκεκριμένες ημερομηνίες εξαρτώνται από το γεωγραφικό πλάτος σας. Στις 40°, η πιο προχωρημένη ώρα της δύσης ήταν χθες. Σε γενικές γραμμές, η πιο προχωρημένη ώρα της δύσης είναι τόσο πιο κοντά στο ηλιοστάσιο όσο πιο βόρεια ζείτε.
Τετάρτη, 29 Ιουνίου
Αναζητήστε αριστερά του Αλτάιρ τον μικρό αστερισμό του Δελφίνου.
Παρατηρητές του εξωτερικού ηλιακού συστήματος μπορούν να έχουν την πρώτη καλή θέαση του Ουρανού πριν από την αυγή τον μήνα Ιούνιο. Η καλύτερη ώρα για να τον δείτε είναι λίγο πριν τις 4 πμ. Ο Ουρανός τότε βρίσκεται σχεδόν 25° ψηλά στα ανατολικά, ανάμεσα στα αστέρια των Ιχθύων. Χρησιμοποιήστε κιάλια για να βρείτε τον μεγέθους 5,8 πλανήτη περίπου 4° δυτικά του 4ου μεγέθους ο των Ιχθύων και 3° βόρεια του 5ου μεγέθους μ των Ιχθύων. Ένα τηλεσκόπιο αποκαλύπτει τον γαλαζοπράσινο δίσκο του Ουρανού, ο οποίος έχει διάμετρο 3,5″.
Πέμπτη, 30 Ιουνίου
Ο Άρης παραμένει ένα εντυπωσιακό θέαμα όλη την εβδομάδα. Είναι ακίνητος, αφού παύει την ανάδρομη κίνησή του (προς τα δυτικά) και θα αρχίσει να επιστρέφει ανατολικά, προς τον Κρόνο και τον Αντάρη. Θα βρεθεί ανάμεσά τους στις 23 και 24 Αυγούστου. Το σημείο στάσης του πλανήτη είναι μόλις 20′ μακριά από το σφαιρωτό σμήνος 8ου μεγέθους NGC 5897. Ο Άρης λάμπει με μέγεθος -1,4 και εμφανίζεται σχεδόν νότια και στην ψηλότερη θέση του νωρίς το βράδυ. Με ένα τηλεσκόπιο αποκαλύπτεται ο πορτοκαλής-κόκκινος δίσκος του Άρη, με διάμετρο 16″.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 9:36 μμ.
Παρασκευή, 1 Ιουλίου
Ενώ ο Άρης αρχίζει πάλι την πορεία του προς τα ανατολικά, ο μακρινός Δίας κινείται όλο και πιο χαμηλά στα δυτικά.
Η Σελήνη είναι σε περίγειο στις 9:40 πμ, 365.983 χιλιόμετρα μακριά μας.
Σάββατο, 2 Ιουλίου
Αν έχετε έναν αρκετά σκοτεινό ουρανό, μπορείτε να δείτε τον γαλαξία μας να εκτείνεται τοξωτά σε όλο τον ανατολικό ουρανό νωρίς το βράδυ. Ξεκινάει κάτω από την Κασσιόπη, στα βόρεια-βορειοανατολικά, και φτάνει μέχρι τον αστερισμό του Κύκνου και το «Καλοκαιρινό Τρίγωνο», στα ανατολικά, και στο στόμιο της «τσαγιέρας» του Τοξότη στον νότο.
Η θέα του «θερινού τριγώνου» από το διάστημα. Η φωτογραφία είναι του Akira Fuji (NASA, ESA).
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη νωρίς το βράδυ, στις 11:15 μμ.
Κυριακή, 3 Ιουλίου
O Κρόνος παραμένει ένα υπέροχο θέαμα. Βρίσκεται ανάμεσα στα αστέρια του νότιου Οφιούχου από το σούρουπο μέχρι την έναρξη του λυκαυγούς. Μπορείτε να βρείτε τον πλανήτη στα νοτιοανατολικά κατά τη διάρκεια του βραδινού λυκόφωτος. Φθάνει στο ψηλότερό σημείο στον νότο περίπου στις 11 μμ. Ο Κρόνος συνεχίζει να λάμπει με μέγεθος 0,2. Μέσα από ένα τηλεσκόπιο ο πλανήτης μετρά 18″ σε διάμετρο και το σύστημα των δακτυλίων του εκτείνεται στα 41″.
Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide: “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”
Αγγίζοντας τον ουρανό πάνω από την έρημο. Απίστευτες εικόνες του νυχτερινού ουρανού από την Ατακάμα, την κρύα έρημο της Χιλής όπου λειτουργούν πολλά αστεροσκοπεία, όπως το Paranal της ESO. Δείτε το εκπληκτικό μουσικό βίντεο με εικόνες από γνωστούς αστροφωτογράφους όπως ο Babak A. Tafreshi, Yuri Beletsky και άλλοι: http://www.eso.org/public/videos/esocast85a/
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής χάνεται στο φως της ανατολής του Ήλιου.
Η Αφροδίτη έχει χαθεί στη λάμψη του ηλιοβασιλέματος.
Ο Άρης (μέγεθος -1,5, στον Ζυγό) παραμένει μεγάλος και λαμπρός με χρώμα κίτρινο-πορτοκαλί στον νότο, τόσο λαμπρός όσο και ο Σείριος. Η φαινόμενη διάμετρός του μειώνεται λίγο, στα 16 δευτερόλεπτα της μοίρας. Στην επόμενή του αντίθεση, τον Ιούλιο του 2018, ο Άρης θα φτάσει τα 24,3 δευτερόλεπτα της μοίρας, σχεδόν στη μέγιστη διάμετρό του!
Ο Δίας (μέγεθος -1,9, στον Λέοντα) λάμπει ψηλά στα δυτικά στο βραδινό λυκόφως. Η φαινόμενη διάμετρός του έχει φτάσει στα 34 δευτερόλεπτα της μοίρας, σχεδόν το μικρότερο μέγεθος που φτάνει ποτέ.
Ο Κρόνος (μέγεθος +0,2 στον νότιο Οφιούχο) είναι το λαμπρότερο «άστρο» περίπου 20° στα αριστερά του Άρη. Κάτω και στα δεξιά του, 7° μακριά, είναι ο αμυδρότερος Αντάρης.
Ο Ουρανός (μέγεθος 5,9, στους Ιχθύες) είναι στα ανατολικά πριν αρχίσει το λυκαυγές.
Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στον Υδροχόο) φαίνεται αρκετά ψηλά στα νοτιοανατολικά πριν το λυκαυγές.
