Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 27-7 έως και 2-8

 Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

 

 

Δευτέρα, 27 Ιουλίου

 

Αφού βραδιάσει, η «κατσαρόλα» της Μεγάλης Άρκτου κρέμεται διαγώνια στα βορειοδυτικά. Τα περισσότερα από τα αστέρια της είναι περίπου 80 έτη φωτός μακριά. Ακολουθήστε την καμπύλη της λαβής της, λίγο περισσότερο από το μήκος της «κατσαρόλας» και θα βρείτε τον λαμπρό Αρκτούρο, στα δυτικά. Ο Αρκτούρος είναι το πλησιέστερο πορτοκαλί-γιγάντιο άστρο, 37 έτη φωτός μακριά.

 

Τρίτη, 28 Ιουλίου

Για περισσότερο από ένα μήνα τώρα, η Αφροδίτη και ο Δίας έχουν κυριαρχήσει στο δυτικό ουρανό μετά τη δύση του ηλίου. Δυστυχώς, οι μέρες τους είναι μετρημένες. Αυτό το βράδυ, η Αφροδίτη βρίσκεται μόλις 3 ° πάνω από τον ορίζοντα 30 λεπτά μετά τη δύση του ηλίου, ενώ ο Δίας βρίσκεται 3 ° ψηλότερα και πάνω στα δεξιά της Αφροδίτης. Παρά το χαμηλό ύψος των πλανητών, θα πρέπει να είστε σε θέση να τους δείτε με γυμνό μάτι, αν έχετε ανοιχτό ορίζοντα επειδή είναι τόσο φωτεινά. Η Αφροδίτη έχει μέγεθος -4,5, ενώ ο Δίας λάμπει με μέγεθος -1,7.

Τετάρτη, 29 Ιουλίου

Δεν είμαστε ακόμα ούτε στα μέσα του καλοκαιριού και η Κασσιόπη, ένας αστερισμός που συνδέεται με το φθινόπωρο και το χειμώνα, ήδη ανεβαίνει στα βόρειο-βορειοανατολικά όταν θα έχει βραδιάσει. Και το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου, έμβλημα του φθινοπώρου, είναι ήδη αρκετά ψηλά και ισορροπεί σε μια γωνία του στον ανατολικό-βορειοανατολικό ορίζοντα.

Πέμπτη, 30 Ιουλίου

Η βροχή διαττόντων αστέρων Δέλτα Υδροχοΐδες κορυφώνεται σήμερα το πρωί. Η Πανσέληνος παραμένει στον ουρανό όλη τη νύχτα και περιορίζει σημαντικά τον αριθμό των μετέωρων που γίνονται ορατά. Ευτυχώς, η βροχή κρατά σταθερή την έντασή της για αρκετές ημέρες. έτσι θα έχετε περισσότερες ευκαιρίες να τα παρακολουθήσετε σε σκοτεινό ουρανό μια ή δύο ώρες πριν την έναρξη του λυκαυγούς στις 27 και 28 Ιουλίου. Όλα τα μετέωρα φαίνεται να ακτινοβολούν από ένα σημείο στον αστερισμό του Υδροχόου.

 

Παρασκευή, 31 Ιουλίου

Πανσέληνος στις 1:43 μ.μ., στον αστερισμό του Αιγόκερου. Αυτή είναι η δεύτερη πανσέληνος μέσα στον ίδιο μήνα, για αυτό και της δίνουν το όνομα “Blue Moon.”

Τα σφαιρωτά σμήνη αποτελούνται από συγκεντρώσεις αστέρων που έλκονται από την βαρύτητα. Αρχίζουν από 10.000 και φθάνουν στα 1.000.000 μέλη. Το μέγεθός τους μπορεί να φθάσει τα 200 έτη φωτός σε διάμετρο. Κάποτε, πίστευαν ότι αυτά τα μέλη της γαλαξιακής άλω ήταν σφαιρικά νεφελώματα. Ίσως το πρώτο που ανακαλύφθηκε ήταν το M22 από τον Abraham Ihle το 1665. Αυτό το σφαιρωτό σμήνος φαίνεται εύκολα ακόμη και με μικρά κιάλια και βρίσκεται λίγο περισσότερο από δύο μοίρες βορειοανατολικά από το καπάκι της «τσαγιέρας», το λ του Τοξότη. Τρίτο στη σειρά ανάμεσα σε συνολικά 151 γνωστά σφαιρωτά σμήνη, το M22 είναι πιθανώς το κοντινότερο στη Γη από αυτά τα απίστευτα συστήματα αστέρων, κατά προσέγγιση 9.600 έτη φωτός. Με μέγεθος 6, τύπου VII , το M22 θα αρχίσει να δείχνει μεμονωμένα αστέρια ακόμη και με μέτρια όργανα και θα «εκραγεί» σε μια εκθαμβωτική εικόνα με όργανα μεγαλύτερου ανοίγματος. Περίπου 1 μοίρα δυτικά ΒΔ, βρίσκεται ένα μικρότερο, 8^ου μεγέθους, σφαιρωτό σμήνος, το NGC 6642. Με τύπο V, αυτό το σμήνος θα δείξει περισσότερη συγκέντρωση προς την κεντρική περιοχή από το Μ22.

 

Σάββατο, 1 Αυγούστου

 

Κατά την τελευταία εβδομάδα, ο Κρόνος δεν έχει κινηθεί σχεδόν καθόλου σε σχέση με τα αστέρια του Σκορπιού. Αυτό γίνεται επειδή είναι κοντά στο σταθερό σημείο του ανάδρομου βρόχου, στο οποίο φθάνει στις 2 Αυγούστου.

 

Κυριακή, 2 Αυγούστου

 

Η Σελήνη φτάνει σε περίγειο, το πλησιέστερο σημείο της τροχιάς της γύρω από τη Γη, στις 1:04 μ.μ. Θα βρίσκεται 362.139 χιλιόμετρα μακριά από εμάς.

Το Μ75 είναι ένα άλλο σφαιρωτό σμήνος που βρίσκεται στα σύνορα Τοξότη και Αιγόκερου, 8 μοίρες ΝΔ του βήτα του Αιγόκερου. Με μέγεθος 8, φαίνεται σαν μια μικρή σφαίρα με κιάλια. Περίπου 67.500 έτη φωτός από το ηλιακό μας σύστημα, το M75 είναι ένα από το πιο μακρινά σφαιρωτά σμήνη από τα αντικείμενα του Messier. Δεδομένου ότι είναι τόσο μακριά από το γαλαξιακό κέντρο, ενδεχομένως 100.000 έτη φωτός μακριά, το Μ75 έχει επιζήσει σχεδόν άθικτο για δισεκατομμύρια χρόνια και παραμένει ένα από τα λίγα τύπου I σφαιρωτά σμήνη. Αν και η ανάλυσή του είναι δυνατή με πολύ μεγάλα τηλεσκόπια, είναι αξιοσημείωτο ότι αυτό το σμήνος είναι ένα από τα πιο συγκεντρωμένα σμήνη στον ουρανό, με μόνο κάποια αστέρια στις άκρες να ξεχωρίζουν με τα περισσότερα όργανα.

 

Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide:  “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”

 Αστρικά ίχνη πάνω απο ερασιτέχνες αστρονόμους κατα τη διάρκεια της 9ης Πανελλήνιας εξόρμησης ερασιτεχνών αστρονόμων στους Φιλιππαίους, Γρεβενών. Φωτογραφία: Κωνσταντίνος Εμμανουηλίδης (https://www.facebook.com/infectionphoto)

Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

 

 

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής και ο Άρης είναι κρυμμένοι βαθιά στο φως του ήλιου, της δύσης του ήλιου και της ανατολής του ήλιου, αντίστοιχα.

Η Αφροδίτη και ο Δίας (μέγεθος -4,6 και -1,7, αντίστοιχα) ολοένα και χαμηλώνουν στον ορίζοντα πάνω από το δυτικό ουρανό. Βρίσκονται σε απόσταση 6° αυτή την εβδομάδα.

Ο Κρόνος (μέγεθος +0,3, στον Ζυγό, πάνω και στα δεξιά από την κεφαλή του Σκορπιού) μεσουρανεί στο βραδινό λυκόφως. Κάτω και στα αριστερά του, σε απόσταση 13° είναι ο Αντάρης. Το αστέρι δ του Σκορπιού βρίσκεται ανάμεσα στον πλανήτη και τον Αντάρη.

Ο Ουρανός (μέγεθος +5,8, στους Ιχθείς) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος +7,8, στον Υδροχόο) είναι στα νότια στην αρχή του λυκαυγούς (από τα βόρεια γεωγραφικά πλάτη). Εδώ θα βρείτε αναλυτικούς χάρτες για τις θέσεις του Ουρανού και του Ποσειδώνα.