Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 27-8 έως και 2-9
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 27-8 έως 2-9
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 27 Αυγούστου
Ο Άρης λάμπει με κόκκινο χρώμα στα νότιο-νοτιοανατολικά, όταν αρχίζει να βραδιάζει. Ψηλά πάνω από αυτόν λάμπει ο λευκός Αλτάιρ.
Η Αφροδίτη κυριαρχεί στον ουρανό του βραδινού λυκόφωτος. Ο εκθαμβωτικός πλανήτης λάμπει με μέγεθος -4,6 ανάμεσα στα αστέρια της κεντρικής Παρθένου. Είναι σε ύψος 8° 45 λεπτά μετά την δύση του Ηλίου και δύει λίγο μετά τις 9 μμ. Εάν παρατηρείτε την Αφροδίτη με κιάλια, θα δείτε το λαμπρότερο αστέρι της Παρθένου, τον 1ου μεγέθους Στάχυ, 4° πάνω και αριστερά της. Το σαββατοκύριακο η απόστασή τους θα κλείσει στις 1,3°. Ένα τηλεσκόπιο αποκαλύπτει τον δίσκο του πλανήτη, ο οποίος εκτείνεται στα 28″.
Τρίτη, 28 Αυγούστου
Νωρίς το βράδυ αυτή την εβδομάδα ο Αρκτούρος και η «κατσαρόλα» της Μεγάλης Άρκτου λάμπουν το ίδιο ψηλά στα δυτικά και στα βορειοδυτικά αντίστοιχα.
Αν και ο Δίας έφτασε σε αντίθεση στις αρχές Μαΐου, παραμένει ένα εμφανές αντικείμενο από νωρίς το βράδυ και μέχρι τις 10:30 μμ. Ο Δίας λάμπει με μέγεθος -1,9 και κυριαρχεί στον νοτιοδυτικό ουρανό μετά τη δύση της Αφροδίτης. Ο αέριος γίγαντας βρίσκεται ανάμεσα στα αστέρια του Ζυγού, 1,5° ανατολικά του Zubenelgenubi (άλφα του Ζυγού). Αν δείτε τον πλανήτη μέσα από ένα τηλεσκόπιο, ο δίσκος του εκτείνεται στα 35″ και εμφανίζει εντυπωσιακή λεπτομέρεια στο σχηματισμό των νεφών του.
Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 9:24 μμ.
Τετάρτη, 29 Αυγούστου
Το κοντινό αστέρι 70 του Οφιούχου είναι ένα από τα πιο γνωστά και ευρέως μελετημένα συστήματα διπλών αστέρων. Βρίσκεται σε μια περίεργη ομάδα πέντε αστεριών σχήματος V. Αυτόν το σχηματισμό μπορεί εύκολα να τον δει κανείς με γυμνό μάτι. Τα δύο αστέρια που αποτελούν το διπλό σύστημα έχουν μέγεθος 4,2 και 5,9, αντίστοιχα. Το λαμπρότερο αστέρι είναι κίτρινο-χρυσαφί ενώ το αμυδρότερο είναι πορτοκαλί. Μετατοπίστε τον εστιαστή ελαφρώς από το κέντρο εστίασης και θα δείτε καλύτερα τα χρώματα των άστρων. Κάθε αστέρι έχει πραγματική φωτεινότητα πολύ μικρότερη αυτής του ήλιου μας. Τα δύο αστέρια ολοκληρώνουν μια περιστροφή το ένα ως προς το άλλο σε μόλις 88 έτη. Και επειδή το σύστημα απέχει από μας μόνο 16 έτη φωτός, μπορείτε να ξεχωρίσετε τα αστέρια με ένα ερασιτεχνικό τηλεσκόπιο. Έτσι, αυτό είναι ένα από τα λίγα συστήματα διπλών αστέρων που μπορείτε να τους δείτε να περιστρέφονται ο ένας γύρω από τον άλλον μέσα στη διάρκεια μιας ανθρώπινης ζωής. Η μέση απόσταση μεταξύ των αστεριών είναι σχεδόν ίδια με την απόσταση μεταξύ του ήλιου και του Ουρανού. Τα αστέρια φαίνονταν πιο κοντά μεταξύ τους το 1989. Από τότε, η γωνιώδης απόστασή τους έχει αυξηθεί γρήγορα από 1.7 δευτερόλεπτα του τόξου στα 5 δευτερόλεπτα του τόξου. Θα χρειαστείτε μεγέθυνση τουλάχιστον 100x για να τα ξεχωρίσετε καθαρά με ένα τηλεσκόπιο.
Πέμπτη, 30 Αυγούστου
Ο Κρόνος έκανε την καλύτερή του εμφάνιση περίπου πριν από δύο μήνες, όταν βρέθηκε απέναντι από τον Ήλιο στον ουρανό. Όμως, η θέα του δακτυλιοειδούς πλανήτη παραμένει μαγευτική. Βρίσκεται στον βορειοδυτικό Τοξότη, μια περιοχή που ανεβαίνει ψηλότερα στον νότο καθώς πέφτει το σκοτάδι. Ο Κρόνος εξακολουθεί να είναι λαμπρός, με μέγεθος 0,4. Τοποθετήστε τον πλανήτη στο κέντρο μέσα στα κιάλια σας και θα δείτε το Τρισχιδές νεφέλωμα (M20) 1,7° στα δυτικά και το νεφέλωμα της Λιμνοθάλασσας (M8) 2,2° στα νοτιοδυτικά.
Μην παραλείψετε να δείτε τον Κρόνο αυτή την εβδομάδα καθώς θα περνά λίγο βορειοανατολικά από το νεφέλωμα της «Λιμνοθάλασσας» στις 30 Αυγούστου. Φωτογραφία: NASA/ESA/STScI
Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:35 μμ.
Παρασκευή, 31 Αυγούστου
Ο μακρινός Ποσειδώνας φτάνει σε αντίθεση σε μια εβδομάδα από απόψε, αλλά η θέα του τότε και τώρα είναι ουσιαστικά η ίδια. Ο παγωμένος πλανήτης ανατέλλει κατά τη διάρκεια του βραδινού λυκόφωτος και ανέρχεται στο ψηλότερό του σημείο στο νότο πριν τις 1:30 πμ. Ο πλανήτης, μεγέθους 7,8, βρίσκεται στον Υδροχόο, 2,1° δυτικά-νοτιοδυτικά του 4ου μεγέθους φ του Υδροχόου. Θα χρειαστείτε κιάλια για να εντοπίσετε τον Ποσειδώνα και ένα τηλεσκόπιο για να δείτε τον μπλε-γκρι δίσκο του, ο οποίος εκτείνεται στα 2,4″.
Σάββατο, 1 Σεπτεμβρίου
Μισή ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα θα βρείτε στα νοτιοδυτικά το ζευγάρι του Δία με το άλφα του Ζυγού, και την Αφροδίτη με τον Στάχυ στα δυτικά.
Η σύντομη παραμονή του Άρη στον Τοξότη τελειώνει σήμερα, καθώς μετακινείται προς τα ανατολικά στον Αιγόκερο.
Κυριακή, 2 Σεπτεμβρίου
Το τελευταίο τέταρτο της Σελήνης είναι στις 5:39 πμ της Δευτέρας. Ανατέλλει γύρω στα μεσάνυχτα και ανεβαίνει ψηλά στα νοτιοανατολικά από τη στιγμή που αρχίζει το λυκαυγές. Ο μοναδικός φυσικός δορυφόρος της Γης βρίσκεται ακριβώς ανατολικά του σμήνους των Υάδων και του 1ου μεγέθους Αλντεμπαράν στον αστερισμό του Ταύρου.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 8:33 μμ.
Το πλανητικό νεφέλωμα του Μικρού Αλτήρα, Μ76, ονομάζεται έτσι (Little Dumbell) γιατί μοιάζει με το Μ27 (Dumbell nebula). Έχει μέγεθος 12, ίσως το πιο αμυδρό αντικείμενο του καταλόγου του Messier. Το Μ76 βρίσκεται στον αστερισμό του Περσέα, 7 μοίρες μακριά από το διπλό σμήνος του Περσέα και μόλις 1 μοίρα μακριά από το φ του Περσέα.
Περισσότερες πληροφορίες για τη φωτογραφία εδώ.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής κάνει μια σχετικά καλή εμφάνιση στον πρωινό ουρανό. Ψάξτε τον πολύ χαμηλά πάνω από τον ανατολικό-βορειοανατολικό ορίζοντα περίπου 45 λεπτά πριν την ανατολή του Ήλιου. Θα φτάσει σε μέγεθος -0,7 στις 31 Αυγούστου.
Μη μπερδέψετε τον Ερμή με το αστέρι που λαμπυρίζει ζωηρά στα δεξιά του. Αυτός είναι ο Προκύων.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,6) λάμπει χαμηλά στα δυτικά-νοτιοδυτικά νωρίς στο βραδινό λυκόφως. Με τηλεσκόπιο φαίνεται ότι ο δίσκος του πλανήτη έχει μεγαλώσει – φτάνει τώρα στα 28 δευτερόλεπτα της μοίρας. Αν και γίνεται λαμπρότερη, ολοένα και θα χαμηλώνει στον ορίζοντα από εβδομάδα σε εβδομάδα. Παρατηρήστε την όσο βρίσκεται ψηλά, αρκετή ώρα πριν το ηλιοβασίλεμα.
Ο Άρης (μέγεθος -2,1, στον νότιο Αιγόκερο) ανατέλλει περίπου στις 6:30 μμ και φτάνει στο ψηλότερό του σημείο στο νότο λίγο πριν τις 11 μμ. Ο δίσκος του είναι τώρα 21 δευτερόλεπτα της μοίρας, από τα 28, που ήταν στην αντίθεσή του. Παρατηρήστε τον όσο ακόμα μπορείτε. Δεν θα εμφανιστεί τόσο μεγάλος μέχρι το 2035.
Ο Δίας (μέγεθος -2,0 , στο Ζυγό) φέγγει στον αμυδρό αστερισμό του Ζυγού. Τώρα ο δίσκος του έχει διάμετρο 40 δευτερόλεπτα της μοίρας. Παρατηρήστε τον νωρίς το βράδυ, πριν χαμηλώσει πάρα πολύ πάνω από τον ορίζοντα.
Ο Κρόνος (μέγεθος +0,4), πάνω από τον σχηματισμό της «τσαγιέρας» του Τοξότη φτάνει στο ψηλότερό του σημείο στο νότο μετά τις 8 μμ.
Ο Ουρανός (μέγεθος 5,8, στα σύνορα Κριού-Ιχθύων) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) βρίσκονται στα ανατολικά και νοτιοανατολικά, αντίστοιχα, μετά τα μεσάνυχτα. Δείτε χάρτες με τις θέσεις του Ουρανού και του Ποσειδώνα εδώ: http://wwwcdn.skyandtelescope.com/wp-content/uploads/WEB_UrNep18.pdf
