Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 27-11 έως και 3-12
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 27-11 έως 3-12
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 27 Νοεμβρίου
Η Σελήνη, κάτω από το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου, σχηματίζει ένα μεγάλο τρίγωνο με τον Φομαλχώ κάτω δεξιά του, και τον πορτοκαλί βήτα του Κήτους κάτω αριστερά της Σελήνης.
Ο Άρης ξεχωρίζει στον ανατολικό ουρανό πριν από την αυγή αυτή την εβδομάδα. Ο μεγέθους 1,7 κόκκινος πλανήτης ανατέλλει περισσότερο από τρεις ώρες πριν από τον Ήλιο και εμφανίζεται 20° ψηλά στην αρχή του λυκαυγούς. Βρίσκεται ανάμεσα στα αστέρια της Παρθένου, και σήμερα το πρωί περνά 3° βόρεια (πάνω αριστερά) από τον λαμπρότερο αστέρα της Παρθένου, τον 1ου μεγέθους Στάχυ. (Ο Άρης παραμένει 3° μακριά από τον Στάχυ μέχρι το πρωί της 2ης Δεκεμβρίου). Παρατηρήστε την έντονη χρωματική αντίθεση ανάμεσα στον πορτοκαλί-κόκκινο πλανήτη και το μπλε-λευκό αστέρι. Δυστυχώς, η θέα μέσα από ένα τηλεσκόπιο αποδεικνύεται απογοητευτική. Ο Άρης έχει μόνο 4″ φαινόμενη διάμετρο και δεν διακρίνεται καμία λεπτομέρεια στην επιφάνειά του.
Τρίτη , 28 Νοεμβρίου
Αφού δύσει ο ήλιος αυτό το βράδυ, αναζητήστε χαμηλά στα νοτιοδυτικά τον Ερμή. Για τους παρατηρητές σε βόρειο γεωγραφικό πλάτος 35°, ο πιο εσωτερικός πλανήτης βρίσκεται 7° πάνω από τον ορίζοντα 30 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα. Τα κιάλια θα σας βοηθήσουν να βρείτε το αντικείμενο μεγέθους -0,2 στη λάμψη του λυκόφωτος. Ο αμυδρότερος σε λάμψη Κρόνος, μεγέθους 0,5, είναι μόλις 3° πάνω δεξιά του Ερμή.
Τετάρτη, 29 Νοεμβρίου
Τα πέντε λαμπρότερα αστέρια της Κασσιόπης σχηματίζουν συνήθως το γράμμα W, αλλά τώρα το γράμμα γυρίζει, αλλάζει και γίνεται ένα ευρύ M, που σκαρφαλώνει πολύ ψηλά στα βόρεια αργά το βράδυ.
Ο δεύτερος σε λαμπρότητα αστεροειδής του 2017 φαίνεται ωραία κατά τη διάρκεια του Νοεμβρίου. Ο μικρός πλανήτης Ίρις 7 βρίσκεται ψηλά στον βραδινό ουρανό ανάμεσα στα αστέρια του Κριού. Λάμπει με μέγεθος 7,7 και θα πρέπει να είναι σχετικά εύκολο να εντοπιστεί με κιάλια. Το βράδυ, θα βρείτε τον Ίρις 7 μόλις 0,5° ανατολικά του αστέρα 4 του Κριού, που έχει μέγεθος 5,9.
Πέμπτη, 30 Νοεμβρίου
Ο Άρης και ο Στάχυς είναι σε σύνοδο στον πρωινό ουρανό. Μπορείτε να δείτε την Αφροδίτη για τελευταία φορά μόλις πάνω από τον ορίζοντα περίπου μισή ώρα πριν την ανατολή του Ήλιου;
Παρασκευή, 1 Δεκεμβρίου
Η λαμπρή Σελήνη φέγγει στα ανατολικά αυτό το βράδυ. Από πάνω της είναι τα δύο λαμπρά αστέρια του Κριού, στα αριστερά της βρίσκονται οι Πλειάδες, και κάτω από τις Πλειάδες είναι ο πορτοκαλής Αλντεμπαράν.
Ο Ερμής και ο Κρόνος απέχουν μεταξύ τους μόλις 3° λίγο μετά τη δύση του Ήλιου.
Σάββατο, 2 Δεκεμβρίου
Ο Ωρίωνας δύει τώρα κοντά στην ανατολή, αλλά ακόμα δεν ανατέλλει στο ηλιοβασίλεμα. Οι πορείες του ήλιου και του αστερισμού στον ουρανό είναι διαφορετικές. Ο Ωρίωνας ανατέλλει στην Ανατολή (στο γεωγραφικό σημείο της Ανατολής) και δύει στη Δύση όλο το χρόνο, περνώντας περίπου 12 ώρες επάνω από τον ορίζοντα κατά τη διάρκεια κάθε κύκλου ημέρας-νύχτας. Η πορεία του Ήλιου, όμως, αλλάζει με τις εποχές. Ανατέλλει, αυτήν την περίοδο, περίπου 25 μοίρες νότια της Ανατολής (στα μέσα-βόρεια γεωγραφικά πλάτη) και δύει στην ίδια απόσταση νότια της Δύσης. Διαγράφει πάνω από τον ορίζοντα μικρότερο τόξο από ό,τι το καλοκαίρι – έτσι εξηγείται γιατί αυτήν την εποχή η μέρα διαρκεί μόνο 9½ ώρες.
Κυριακή, 3 Δεκεμβρίου
Πανσέληνος στις 5:47 μμ.
Η πανσέληνος ανατέλλει κοντά στο ηλιοβασίλεμα, εμφανίζεται ψηλότερα στο νότο γύρω στα μεσάνυχτα και δύει καθώς ανατέλλει ο Ήλιος. Ο δορυφόρος μας φτάνει στην πλήρη φάση του μόλις 17 ώρες πριν από την πλησιέστερη προσέγγισή του στη Γη κατά τη μηνιαία τροχιά του. Η σύμπτωση μεταξύ αυτών των δύο γεγονότων καθιστά αυτή την πανσέληνο τη μεγαλύτερη του 2017, και ίσως θα ακούσετε τη φράση “Super Moon” που χρησιμοποιείται για να την περιγράψει. Πόσο ιδιαίτερο είναι; Αυτή η πανσέληνος έχει γωνιώδη διάμετρο 33,4′, 7 τοις εκατό μεγαλύτερη από το μέσο όρο. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα παρατηρήσουν αυτή τη μικρή διαφορά, αλλά απόψε, σίγουρα θα δουν τη λαμπρή Σελήνη να κρέμεται χαμηλά πάνω από τον ορίζοντα και θα εκπλαγούν από το μέγεθός της. Όμως αυτή είναι μια ψευδαίσθηση που έχει να κάνει με το ύψος της Σελήνης από τον ορίζοντα – όταν βλέπουμε τη Σελήνη χαμηλά, άρα κοντά σε αντικείμενα σύγκρισης (π.χ. βουνά ή πολυκατοικίες στη γραμμή του ορίζοντα), το μυαλό μας παραπλανάται από τη σύγκριση και την εκτιμά μεγαλύτερη.
Ο γαλαξίας του καλοκαιριού, αν και οδεύουμε σύντομα στην καρδιά του χειμώνα, φαίνεται ακόμα νωρίς το βράδυ στον δυτικό ουρανό. Φωτογραφία: Χάρης Τσάμπουρας.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής και ο Κρόνος (μεγέθη -0,4 και +0,5, αντίστοιχα) βρίσκονται πολύ χαμηλά πάνω από τον νοτιοδυτικό ορίζοντα, 20 με 30 λεπτά μετά τη δύση του Ήλιου.
Η Αφροδίτη, ο Άρης και ο Δίας, (μεγέθη -3,9, +1,7, και -1,7, αντίστοιχα), ανατέλλουν στην αρχή του λυκαυγούς και λάμπουν χαμηλά στα ανατολικά-νοτιοανατολικά.
Πρώτα βγαίνει ο Άρης, ο πιο αμυδρός απ’ τους τρείς. Είναι στην Παρθένο και ολοένα ανεβαίνει ψηλότερα. Ο Στάχυς βρίσκεται στα δεξιά του.
Ο Δίας εμφανίζεται αρκετά κάτω απ’ τον Άρη και τον Στάχυ.
Ο Ουρανός (μέγεθος 5,7, στους Ιχθύες) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στον Υδροχόο) είναι ψηλά στα νοτιοανατολικά και νότια, αντίστοιχα, το βράδυ.
Δείτε χάρτες με τις θέσεις του Ουρανού και του Ποσειδώνα εδώ.
