Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 29-1 έως 4-2
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 29-1 έως και 4-2 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 29 Ιανουαρίου
Όταν νυχτώσει, το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου βυθίζεται χαμηλά στα δυτικά, ισορροπώντας σε μια γωνία του. Εν τω μεταξύ, η Μεγάλη Άρκτος ανεβαίνει στα βόρεια-βορειοανατολικά, με τη λαβή της «κατσαρόλας» προς τα πάνω.
Η Σελήνη φτάνει στο απόγειο, το πιο απομακρυσμένο σημείο από τη Γη στην τροχιά της, στις 10:14 μμ. Εκείνη τη στιγμή, θα βρίσκεται 405.777 χιλιόμετρα μακριά μας.
Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 11:13 μμ.
Τρίτη, 30 Ιανουαρίου
Ο Ωρίων βρίσκεται ψηλά στα νοτιοανατολικά νωρίς το βράδυ. Αριστερά από αυτόν είναι οι Δίδυμοι, με τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη στο αριστερό άκρο. Πολύ κάτω από τα «πόδια» τους είναι ο φωτεινός Προκύων.
Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 7:04 μμ.
Τετάρτη, 31 Ιανουαρίου
Κοιτάξτε στα νοτιοανατολικά τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης για την Σελήνη. Κοντά της, στην ψυχρή νύχτα του Ιανουαρίου, θα είναι ο Στάχυς, το άλφα της Παρθένου που κάνει τώρα την πρώιμη εποχιακή εμφάνισή του τις πρώτες πρωινές ώρες.
Πέμπτη, 1 Φεβρουαρίου
Είναι σχεδόν η ώρα για να πούμε αντίο στον Κρόνο. Μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου, ο δακτυλιοειδής πλανήτης θα χαθεί στο βραδινό λυκόφως.
Σήμερα, ο Κρόνος έχει ύψος 10° στα δυτικά μία ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα. Λάμπει με μέγεθος 0,9 στον αστερισμό του Υδροχόου, ακριβώς κάτω από το 4ου μεγέθους αστέρι λάμδα της Υδροχόου. Πάρτε το χρόνο σας απολαμβάνοντας τον Κρόνο μέσα από ένα τηλεσκόπιο, ιδιαίτερα το δίσκο πλάτους 16″ και το εκπληκτικό σύστημα δακτυλίων που έχουν κλίση προς το Γη κατά 7,6°. Το βόρειο τμήμα των δακτυλίων και του πλανήτη είναι ορατό, αλλά αυτό θα αλλάξει μέχρι το επόμενο έτος, όταν ο πλανήτης θα κάνει θα εμφανιστεί σε κάτοψη.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 8:43 μμ.
Παρασκευή, 2 Φεβρουαρίου
Το τελευταίο τέταρτο της Σελήνης είναι στις 1:18 πμ. του Σαββάτου. Αυτή η σεληνιακή φάση συχνά περνά απαρατήρητη επειδή η Σελήνη είναι πιο εμφανής στον ουρανό πριν από την αυγή. Αλλά είναι επίσης μια μοναδική και υπέροχη φάση, καθώς το φως «αντιστρέφεται» στην επιφάνεια της Σελήνης με τη δύση του Ήλιου. (Μπορείτε να σκεφτείτε το Πρώτο Τέταρτο ως ανατολή στη Σελήνη, την Πανσέληνο ως το μεσημέρι και το Τελευταίο Τέταρτο ως ηλιοβασίλεμα. Έτσι, οι σκιές που εκτείνονταν προς τη μία κατεύθυνση κατά τη διάρκεια του πρώτου τετάρτου, τώρα εκτείνονται προς την άλλη κατά τη διάρκεια του τελευταίου τετάρτου)
Ταξιδεύοντας νοτιοανατολικά της Σελήνης, θα βρείτε έναν ιδιαίτερα διάσημο κόκκινο γίγαντα: τον Αντάρη στον Σκορπιό. Το χρώμα αυτού του αστεριού εξηγεί το όνομά του – είναι τόσο κόκκινο που μπορεί να μπερδευτεί με τον Άρη. Η θέση του Αντάρη κοντά στο επίπεδο του Γαλαξία μας σημαίνει ότι υπάρχουν πολλά κοντινά αντικείμενα βαθέως ουρανού για να απολαύσετε επίσης, ιδιαίτερα στο διάστημα μεταξύ της ανατολής της περιοχής αυτής και της αυγής που αρχίζει να φωτίζει τον ουρανό. Ένα από τα πλησιέστερα είναι το M4, ένα σφαιρωτό σμήνος 6ου μεγέθους που βρίσκεται λιγότερο από 1,5° δυτικά του Αντάρη. Αυτό θα πρέπει να είναι εύκολο να εντοπιστεί με οποιοδήποτε τηλεσκόπιο ή κιάλια ως μια θολή σφαίρα.
Σάββατο, 3 Φεβρουαρίου
Έχετε συγκρίνει ποτέ προσεκτικά τα χρώματα του Μπετελγκέζ και του Αλντεμπαράν; Μπορείτε να εντοπίσετε κάποια διαφορά στα χρώματα τους; Είναι δύσκολο! Ωστόσο, ο Αλντεμπαράν με φασματικό τύπο K5 III, συχνά αποκαλείται «πορτοκαλί» γίγαντας, ενώ ο Μπετελγκέζ, με φασματικό τύπο M1-M2 Ia, συνήθως ονομάζεται «κόκκινος» υπεργίγαντας. Οι θερμοκρασίες τους είναι πράγματι λίγο διαφορετικές: 3.900 Kelvin και 3.600 Kelvin, αντίστοιχα.
Ο Μπετελγκέζ είναι φωτεινότερος, και στο ανθρώπινο μάτι, τα χρώματα των φωτεινών αντικειμένων εμφανίζονται, ψευδώς, πιο ανοιχτά (λευκά) από ό, τι πραγματικά είναι. Μπορείτε να διαβάσετε λίγο καλύτερα τα χρώματα των φωτεινών αστεριών αφ’ εστιάζοντας τα λίγο, για να απλώσετε το φως τους σε μια μεγαλύτερη περιοχή του αμφιβληστροειδούς σας.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 10:22 μμ.
Κυριακή, 4 Φεβρουαρίου
Σήμερα είναι το κέντρο του χειμώνα. Διασχίζουμε το μέσο σημείο μεταξύ του ηλιοστασίου του Δεκεμβρίου και της ισημερίας του Μαρτίου στις 18:16 μμ. : η Ημέρα της Μαρμότας (όπως και ο γερμανικός προκάτοχός της, η Ημέρα του Ασβού) τώρα έχει οριστεί ως η 2 Φεβρουαρίου.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 6:14 μμ.
Το Μ78 ή NGC 2068 είναι ένα νεφέλωμα ανάκλασης στον αστερισμό του Ωρίωνα. Η ανάκλαση οφείλεται σε δύο αστέρια που το φωτίζουν. Μέσα στο νεφέλωμα βρίσκεται ένα ανοιχτό σμήνος που αποτελείται από νεαρά αστέρια. Αυτό είναι το Μ78.
Φωτογράφος: Κώστας Τσέκας. Δύο βραδιές λήψεων συνολικής έκθεσης 12 ωρών, από τις Φιλιάτες Θεσπρωτίας.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής δεν είναι ορατός, χάνεται στη λάμψη της ανατολής του Ήλιου.
Η Αφροδίτη, με μέγεθος -4,0, λάμπει χαμηλά στα νοτιοανατολικά στο λυκαυγές. Χαμηλώνει σε ύψος από εβδομάδα σε εβδομάδα.
Ο Άρης έχει μέγεθος +1,3. Ξεπροβάλει πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα στη λάμψη του λυκαυγούς. Φαίνεται καλύτερα στον πρωινό ουρανό αυτή την εβδομάδα, αλλά είναι ακόμα αρκετά δύσκολο να εντοπιστεί ακόμα και με κιάλια ή και με τηλεσκόπιο.
Ο Δίας (μέγεθος -2,4, στον Κριό) βρίσκεται στο ψηλότερό του σημείο νωρίς το βράδυ, 65 μοίρες πάνω από τον ορίζοντα. Με τηλεσκόπιο, η διάμετρος του δίσκου του είναι μόνο 39 δευτερόλεπτα του τόξου. Δύει στις 1 πμ.
Ο Κρόνος, με μέγεθος +1,0, στον αμυδρό Υδροχόο, χαμηλώνει στα νοτιοδυτικά νωρίς το βράδυ. Δύει περίπου στις 7:30 μμ.
Ο Ουρανός έχει μέγεθος 5,7 στον Κριό, βρίσκεται στον βραδινό ουρανό, 12° ανατολικά του Δία. Με τηλεσκόπιο, φαίνεται η μικρή διάμετρος του, 3,7 δευτερόλεπτα του τόξου.
Ο Ποσειδώνας, με μέγεθος 7,9, βρίσκεται χαμηλά στα δυτικά-νοτιοδυτικά νωρίς το βράδυ.
