Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 29-7 έως και 4-8
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 29-7 έως και 4-8
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 29 Ιουλίου
Ο αστερισμός του Οφιούχου μαζί με τους γειτονικούς αστερισμούς του Σκορπιού, του Τοξότη και του Όφη θα πρέπει να είχαν “τρελάνει” τον κυνηγό κομητών του 18ου αιώνα Charles Messier. Ο λόγος είναι ότι οι παραπάνω αστερισμοί είναι γεμάτοι με αντικείμενα όμοια με κομήτες, που η μορφή τους μοιάζει με αυτή των σφαιρωτών σμηνών. Ακόμα και με ένα μικρό τηλεσκόπιο, ένα σφαιρωτό σμήνος μοιάζει πολύ με κομήτη, αφού είναι μικρός, αμυδρός, με ακαθόριστο σχήμα και φωτεινό πυρήνα. Ο τελικός κατάλογος που εξέδωσε ο Messier περιελάμβανε 103 αντικείμενα, από τα οποία τα έξι ήταν μόνο από τον Οφιούχο: Μ9, Μ10, Μ12, Μ14, Μ19 και Μ62. Ο συνεργάτης του Messier, Pierre Mechain, ανακάλυψε το Μ107 το 1782. Το 1947, η Καναδή αστρονόμος Helen Sawyer Hogg επίσημα πρόσθεσε το Μ107 στον κατάλογο του Messier ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό σφαιρωτών σμηνών στον Οφιούχο σε επτά. Η εποχή του καλοκαιριού είναι ιδανική για την παρατήρηση αυτών των εντυπωσιακών αντικειμένων. Από τα 150 συνολικά σφαιρωτά σμήνη του Γαλαξία μας, περίπου τα 125 φαίνονται από τα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη (όπου βρίσκεται και η Ελλάδα).
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 12:17 μετά τα μεσάνυχτα.
Τρίτη, 30 Ιουλίου
Η βροχή διαττόντων του νοτίου ημισφαιρίου, δέλτα Υδροχοΐδες, που συμβαίνει από τις 14 Ιουλίου έως και τις 18 Αυγούστου, βρίσκεται στο αποκορύφωμά της απόψε. Με τη νέα Σελήνη να φτάνει αύριο, οι συνθήκες παρατήρησης θα είναι ιδανικές. Τα μετέωρα φαίνεται ότι πηγάζουν από ένα σημείο πάνω από το αστέρι Φομαλχώ. Οι Υδροχοΐδες είναι μια αρκετά αδύναμη βροχή διαττόντων που μπορεί να φτάσει τα 20 μετέωρα την ώρα. Ο μέσος ρυθμός της πιο γνωστής βροχής, αυτής των Περσείδων τον Αύγουστο, φθάνει τα 90 μετέωρα την ώρα.
Τετάρτη, 31 Ιουλίου
Ο αστερισμός του Κύκνου είναι αυτός που οι περισσότεροι άνθρωποι αναφέρουν μιλώντας για τον ουρανό της εποχής του καλοκαιριού. Κοιτάζοντας μέσα στην κεντρική «ράχη» του Κύκνου, ουσιαστικά βλέπουμε βαθιά προς ένα πολυπληθές σε αστέρια τμήμα του γαλαξία μας, που είναι ο σχετικά κοντινότερος σε εμάς «βραχίονας του Κύκνου», στις παρυφές του οποίου βρίσκεται το ηλιακό μας σύστημα. Για να απολαύσουμε μερικώς το θέαμα με τις φωτεινές και σκοτεινές περιοχές που αποκαλύπτονται από τις φωτογραφίες ερασιτεχνών αστρονόμων, θα πρέπει να βρεθούμε σε έναν σκοτεινό ουρανό μακριά από τη φωτορύπανση της πόλης (που δυστυχώς επιβαρύνει τον ουρανό γύρω από μια σύγχρονη μεγαλούπολη).
Νέα Σελήνη στις 6:13 πμ της Πέμπτης.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 1:55 πμ της Πέμπτης.
Πέμπτη, 1 Φεβρουαρίου
Όλο τον μήνα ο Δίας και ο Κρόνος παραμένουν στον Σκορπιό και στον Τοξότη νωρίς το βράδυ.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 9:46 μμ.
Παρασκευή, 2 Φεβρουαρίου
Το σφαιρωτό σμήνος M13 είναι ψηλά στο ζενίθ περίπου στις 10 το βράδυ. Το M13 βρίσκεται στον αστερισμό του Ηρακλή και με κιάλια μοιάζει με ένα θολό αστέρι. Μέσω ενός τηλεσκοπίου το αστρικό σμήνος μοιάζει με ένα σμήνος αμυδρών αστεριών με τη μορφή σφαίρας. Σε απόσταση περίπου 25.000 έτη φωτός από τη Γη, ανακαλύφθηκε από τον Edmond Halley το 1714. Η παρακάτω φωτογραφία αποκαλύπτει το σχήμα του Μ13.
Η Σελήνη φτάνει σε περίγειο, το πιο κοντινό σημείο στην τροχιά της γύρω από τη Γη, στις 10:11 πμ., 359.398 χιλιόμετρα μακριά μας.
Σάββατο, 3 Φεβρουαρίου
Ο Ερμής βγαίνει από την λάμψη του Ήλιου πριν από την αυγή στις αρχές Αυγούστου. Θα φτάσει σε μέγιστο ύψος την επόμενη εβδομάδα. Σήμερα το πρωί ο πιο εσωτερικός πλανήτης ανατέλλει 70 λεπτά πριν από τον Ήλιο και ανεβαίνει 7° ψηλά στα ανατολικά-βορειοανατολικά μισή ώρα πριν από την ανατολή του Ήλιου. Ο Ερμής λάμπει με μέγεθος 1,3 και μπορεί να είναι δύσκολο να τον δείτε χωρίς κιάλια. Μόλις τον εντοπίσετε, θα μπορέσετε να τον δείτε και με γυμνό μάτι. Με ένα τηλεσκόπιο σήμερα το πρωί θα δείτε ένα δίσκο διαμέτρου 9″ που εμφανίζεται μόλις 19% φωτεινός.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 11:25 μμ.
Κυριακή, 4 Φεβρουαρίου
Αν και βρισκόμαστε στα μέσα του καλοκαιριού, η Κασσιόπη, ένας αστερισμός του φθινοπώρου (με σχήμα W), ήδη φαίνεται στον βόρειο-ανατολικό ουρανό το βράδυ. Τις πρώτες πρωινές ώρες αλλάζει σχήμα σε αντίστροφης φοράς Σ. Κάτω από την βασίλισσα ανέρχεται και ο αστερισμός του Περσέα (ο βασιλιάς). Μεταξύ των δυο αστερισμών ξεχωρίζει εύκολα ακόμα και με γυμνό μάτι το περίφημο διπλό σμήνος του Περσέα.
Από τις πιο θαυμαστές περιοχές του ουρανού είναι η περιοχή κοντά στον Αντάρη και το ρ του Οφιούχου.
Φωτογραφία: Adam Block. Περισσότερα εδώ.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής, η Αφροδίτη και ο Άρης παραμένουν αόρατοι μέσα στο φως του Ήλιου. Ο Ερμής θα φανεί ξανά στον πρωινό ουρανό τον Αύγουστο, αλλά η Αφροδίτη και ο Άρης βασικά έχουν χαθεί μέχρι τον Οκτώβριο.
Ο Δίας (μέγεθος -2,4, στα πόδια του Οφιούχου) φαίνεται στο νότο κατά τη διάρκεια του σούρουπου και αργότερα τη νύχτα. Ο δίσκος του έχει φαινόμενη διάμετρο 43″. Ο Δίας και ο Αντάρης σχηματίζουν ένα μεγάλο, σχεδόν ισοσκελές τρίγωνο, μαζί με το αστέρι δέλτα του Σκορπιού.
Ο Κρόνος (μέγεθος + 0,1, στον Τοξότη) είναι το σταθερό, κιτρινωπό «αστέρι» στα νότια-νοτιοανατολικά, 31 μοίρες ανατολικά του Δία. Οι δακτύλιοι του πλανήτη είναι πολύ ανοιχτοί, όσο πιο ανοιχτοί έχει παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια.
Ο Κρόνος στις 16 Ιουλίου, φωτογραφημένος από τον Damian Peach με ενός μέτρου τηλεσκόπιο στη Χιλή. « Δεν υπάρχουν σημάδια από καταιγίδες», γράφει ο Peach. Το «εξάγωνο» δεν φαίνεται τόσο καθαρά.
Ο Ουρανός (μέγεθος + 5,8, στον Κριό) είναι ψηλά στα νοτιοανατολικά πριν το λυκαυγές.
Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) είναι ψηλά στο νότο την ίδια ώρα με τον Ουρανό.
