Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, απο 30-5 έως και 5-6

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ, από 30-5 έως 5-6
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία, ένας τεράστιος αντικυκλώνας με σχήμα οβάλ που παρατηρείται εδώ και τουλάχιστον 300 χρόνια, είναι το κύριο από τα πολλά χαρακτηριστικά που βλέπουμε στο γίγαντα των πλανητών. Παρακάτω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αυτής, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο την κηλίδα του Δία. Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει μία ώρα πριν και μία ώρα μετά την αναγραφόμενη ώρα.

 

Δευτέρα, 30 Μαΐου

Απόψε, στη 1:00 πμ της Τρίτης, ο Άρης φτάνει στην κοντινότερή του απόσταση από τη Γη, 75.300.000 χιλιόμετρα. Αυτό είναι το δεύτερο σημαντικό ορόσημο της τρέχουσας εμφάνισής του πλανήτη – το πρώτο ήταν η αντίθεσή του, που συνέβη την περασμένη εβδομάδα. Ο κόκκινος πλανήτης εμφανίζεται χαμηλά στα νοτιοανατολικά καθώς πέφτει το σκοτάδι και γίνεται όλο και πιο εμφανής όσο προχωράει το βράδυ και ανεβαίνει υψηλότερα. Ο Άρης λάμπει  στον νοτιοανατολικό Ζυγό με μέγεθος -2. Μέσα από ένα τηλεσκόπιο ο δίσκος του πλανήτη εκτείνεται τώρα στα 18,6″, λίγο μεγαλύτερος από ό,τι την περασμένη εβδομάδα. Ψάξτε για κάποια λεπτά σκούρα σημάδια μαζί με έναν υπόλευκο βόρειο πόλο.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 8:49 μμ.   

 

Τρίτη, 31 Μαΐου

Νωρίς το βράδυ, στον νότιο ουρανό, ανάμεσα στον Άρη και τον Δία, ξεχωρίζει ένα αστέρι: ο Στάχυς, στην Παρθένο. Πιο ψηλά από τον Στάχυ και πιο λαμπρός είναι ο Αρκτούρος, του Βοώτη. Κάτω δεξιά του Στάχυ είναι ο αστερισμός του Κόρακα: το «κοράκι» καραδοκεί, για να κλέψει το «στάχυ» από το χέρι της Παρθένου, η οποία κοιτάζει προς την άλλη μεριά.

Ο Ποσειδώνας ανατέλλει πριν από τις 2 πμ αυτή την εβδομάδα και εμφανίζεται χαμηλά στα νοτιοανατολικά πριν από την αυγή. Αναζητήστε τον μεγέθους 7,9 πλανήτη 0,5° νοτιοανατολικά του 4^ου μεγέθους λάμδα (λ) του Υδροχόου.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 2:36 πμ της Τετάρτης.    

 

Τετάρτη, 1 Ιουνίου

Είναι ο ουρανός σας αρκετά σκοτεινός για να δείτε το αστρικό σμήνος Κόμη της Βερενίκης με γυμνό μάτι; Ακριβώς στην αρχή της νύχτας, κοιτάξτε πάνω από τον Δία περίπου 25°. Το σμήνος είναι αμυδρό αλλά μεγάλο, τουλάχιστον 5° σε πλάτος. Τα λαμπρότερά του αστέρια, κοντά στο μέσον του, σχηματίζουν ένα είδος ανεστραμμένου Υ. Με ένα ζευγάρι κιάλια τα αστέρια αυτά ξεχωρίζουν εύκολα.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:27 μμ.   

 

Πέμπτη, 2 Ιουνίου

Τώρα είναι η σειρά του Κρόνου να φτάσει σε αντίθεση. Είναι το πιο λαμπρό «αστέρι» στην περιοχή του Άρη, 16° αριστερά του κόκκινου πλανήτη. Επίσημα ο Κρόνος βρίσκεται σε αντίθεση στις 10 πμ της Παρασκευής και φτάνει στη μέγιστή του λαμπρότητα για το 2016. Φαίνεται χαμηλά στα νοτιοανατολικά όταν νυχτώσει και μεσουρανεί μετά τα μεσάνυχτα. Η θέση του πλανήτη είναι στο νότιο Οφιούχο και το μέγεθός του είναι 0, σχεδόν 10 φορές πιο λαμπρός από οποιοδήποτε αστέρι του αστερισμού. Με τηλεσκόπιο, οι δακτύλιοι του απλώνονται στα 42″ και γέρνουν 26° ως προς τη Γη.

 

Παρασκευή, 3 Ιουνίου

Όλη την εβδομάδα, ο Άρης, ο Κρόνος, και ο Αντάρης ξεχωρίζουν στο νοτιοανατολικό ουρανό νωρίς το βράδυ.

Η Σελήνη είναι σε περίγειο, στο πιο κοντινό σημείο στην τροχιά τη γύρω από τη Γη (361.140 χιλιόμετρα), στις 1:56 μμ.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 12:06 μετά τα μεσάνυχτα.   

 

Σάββατο, 4 Ιουνίου

Ένας άλλος κομήτης από το αυξανόμενο πλήθος των εν λόγω αντικειμένων που ανακαλύφθηκε με το τηλεσκόπιο Pan-STARRS στη Χαβάη κάνει την εμφάνισή του στον πρωινό ουρανό του Ιουνίου. Ο κομήτης PanStarrs (C / 2013 X1) λάμπει σήμερα περίπου με 7^ο μέγεθος στον νότιο Υδροχόο. Απόψε η κεφαλή του κομήτη βρίσκεται λιγότερο από 1° ανατολικά του νεφελώματος της Έλικας (Helix Nebula ή NGC 7293), ενώ η ουρά του κομήτη σχεδόν αγγίζει αυτό το πλανητικό νεφέλωμα. θα χρειαστείτε έναν καθαρό  νοτιοανατολικό ορίζοντα για να εντοπίσετε τον κομήτη μέσα από ένα τηλεσκόπιο λίγο πριν το ξημέρωμα.

Νέα Σελήνη στις 6:01 πμ της Κυριακής.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη νωρίς το βράδυ, στις 7:58 μμ.    

 

Κυριακή, 5 Ιουνίου

Ο Ερμής φτάνει σε μέγιστη αποχή απόψε, 24° δυτικά του Ήλιου. Βρίσκεται 6° ψηλά στην ανατολή μισή ώρα πριν την ανατολή του Ήλιου. Με φαινόμενο μέγεθος 0,5, φαίνεται εύκολα με κιάλια. Με τηλεσκόπιο, η διάμετρος του δίσκου του είναι 8″ σε μήκος. Είναι λαμπρός περίπου κατά το ένα τρίτο.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη νωρίς το βράδυ, στις 1:45 πμ της Δευτέρας.    

 

Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide:  “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.”  Χωρίς αυτά, “ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”

Οι λαμπροί γαλαξίες Μ81 και Μ82 ξεχωρίζουν πολύ όμορφα μέσα στην αμυδρή λάμψη του Integrated Flux Nebula, ενός όχι και τόσο εξερευνημένου συγκροτήματος από διάχυτα νέφη αερίων και σκόνης του γαλαξία μας. Αυτή η καταπληκτική φωτογραφία είναι του Μάνου Μαλακόπουλου είναι τραβηγμένη με τον εξής εξοπλισμό: Takahashi FSQ-106ED,  Camera Atik 460ex & Atik 383. Οδήγηση: Atik OAG & Lodestar Autoguider.

Λεπτομέρειες λήψης: Ha 12x600sec. Bin 1×1 at -10c
RGB 12X300sec. Bin 1×1 at -10c each filter. Lum 36×600 sec Bin 1×1 at -10c

 

Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από τον βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής (μέγεθος 0,5) είναι σε μέγιστη αποχή στο τέλος της εβδομάδας και μπορεί να εντοπιστεί με κιάλια πολύ χαμηλά στον ανατολικό ορίζοντα πριν την ανατολή του Ήλιου. Με φαινόμενο μέγεθος 0,5, φαίνεται εύκολα με κιάλια.

Η Αφροδίτη έχει χαθεί στη λάμψη του Ήλιου.

Ο  Άρης (μέγεθος -2,0, στην κεφαλή του Σκορπιού) φθάνει στη κοντινότερή του προσέγγιση στη Γη στις 30 Μαΐου. Ανατέλλει το ηλιοβασίλεμα και λάμπει με χρώμα κίτρινο-πορτοκαλί στον νότο, τόσο λαμπρός όσο και ο Δίας και πιο λαμπρός από τον Σείριο. Με τηλεσκόπιο η φαινόμενη διάμετρος του είναι 18,6 δευτερόλεπτα. Στην επόμενή του αντίθεση, τον Ιούλιο του 2018, ο Άρης θα φτάσει τα 24,3 δευτερόλεπτα της μοίρας, σχεδόν στη μέγιστη διάμετρό του!

Ο Δίας (μέγεθος -2,1, στον νότιο Λέοντα) λάμπει ψηλά στα νοτιοδυτικά στο τέλος του βραδινού λυκόφωτος και μεσουρανεί πριν τις 8 μμ.

Ο Κρόνος (μέγεθος +0,1, στον νότιο Οφιούχο) είναι σε αντίθεση στις 2 Ιουνίου. Ανατέλλει περίπου 40 λεπτά μετά από τον λαμπρότερό του Άρη, κάτω και αριστερά από κείνον.

Ο Ουρανός βρίσκεται ακόμα κρυμμένος στο φως του λυκαυγούς.

Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9) είναι χαμηλά στα ανατολικά-νοτιοανατολικά στο λυκαυγές.