Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 30-9 έως 6-10, 2024
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 30-9 έως και 6-10 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 30 Σεπτεμβρίου
Ο Ερμής φτάνει σε ανώτερη σύνοδο στις 12 μμ. Τώρα πίσω από τον Ήλιο από τη δική μας οπτική γωνία, ο μικροσκοπικός πλανήτης είναι αόρατος. Θα επανεμφανιστεί στον βραδινό ουρανό τον επόμενο μήνα.
Ας κλείσουμε λοιπόν τον Σεπτέμβριο με επίκεντρο τον άλλο εσωτερικό πλανήτη: την Αφροδίτη. Ορατή ως ένα λαμπρό βραδινό αστέρι μετά το ηλιοβασίλεμα, η Αφροδίτη έχει μέγεθος -3,9 και είναι περίπου 12 ° ψηλά στα νοτιοδυτικά κατά το ηλιοβασίλεμα. Τριάντα λεπτά αργότερα, εξακολουθεί να είναι 7° ψηλά στον σκοτεινό ουρανό. Τότε οι συνθήκες είναι ιδανικές για να δείτε τον ημισέληνο δίσκο του μέσω ενός τηλεσκοπίου. Αυτός ο δίσκος εμφανίζεται 12″ σε πλάτος. Το μέγεθος του δίσκου θα αυξηθεί, φτάνοντας τα 14″ πριν από το τέλος Οκτωβρίου.
Η Αφροδίτη βρίσκεται στο Ζυγό, με τον φωτεινό Αντάρη, η «καρδιά του Σκορπιού», πολύ πάνω και αριστερά. Θα συνεχίσει να κινείται μέσω του Ζυγού και προς το αστέρι αυτό καθώς περνούν οι μέρες, φτάνοντας σε μια εκπληκτική σύνοδο με την Σελήνη, στον Σκορπιό, κοντά στον Αντάρη, στις 7 Οκτωβρίου.
Τρίτη, 1 Οκτωβρίου
Το υπέροχο αστρικό σμήνος των Πλειάδων (M45) παρέχει ένα εύκολο σημάδι για τον εντοπισμό του μακρινού παγωμένου γίγαντα, του Ουρανού, όλο το μήνα. Η καλύτερη στιγμή για να τα δείτε είναι κατά τη διάρκεια της νύχτας, όταν φτάνουν περίπου 30° πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα τα μεσάνυχτα, και συνεχίζοντας να κερδίζουν ύψος μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Ο καλύτερος τρόπος για να απολαύσετε την θέα των Πλειάδων είναι με χαμηλή μεγέθυνση, με κιάλια ή ένα μικρό τηλεσκόπιο ευρέως πεδίου.
Για να βρείτε τον Ουρανό, περίπου 5,6° νότια-νοτιοδυτικά των Πλειάδων, πρώτα κοιτάξτε περίπου 4,5° νότια του σμήνους και αναζητήστε ένα ζευγάρι αστεριών 6ου μεγέθους που στέκονται δίπλα-δίπλα. Αυτά είναι το 13 και 14 του Ταύρου (το 13 βρίσκεται δυτικά του 14). Από το 13, ο Ουρανός είναι 1,3° προς τα νοτιοδυτικά. Λάμποντας με μέγεθος 5,7, ο πλανήτης εμφανίζεται τώρα με ίδια φωτεινότητα με το 13. Ο δίσκος του έχει διάμετρο σχεδόν 4″, χάρη στην τεράστια απόστασή του από τη Γη.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 4:53 πμ. της Τετάρτης.
Τετάρτη, 2 Οκτωβρίου
Η Νέα Σελήνη εμφανίζεται στις 9:49 μμ.
Λιγότερο από μία ώρα αργότερα, στις 10:30 μμ., η Σελήνη φτάνει στο απόγειο, το πιο απομακρυσμένο σημείο από τη Γη στην τροχιά της. Θα βρίσκεται 406.033 χιλιόμετρα μακριά. Αυτοί οι δύο παράγοντες συνδυάζονται με την τρέχουσα γεωμετρία του συστήματος Ήλιου-Γης-Σελήνης για να δώσουν μια δακτυλιοειδή ηλιακή έκλειψη στη Νότια Αμερική. Η δακτυλιοειδής φάση είναι ορατή από τη νότια Χιλή και την Αργεντινή, ενώ μια μερική έκλειψη μπορεί να παρατηρηθεί από περιοχές του Ειρηνικού Ωκεανού (συμπεριλαμβανομένης της Χαβάης) και της νότιας Νότιας Αμερικής.
Η δακτυλιοειδής έκλειψη συμβαίνει όταν η Σελήνη είναι αρκετά μακριά από τη Γη και δεν μπορεί να καλύψει πλήρως τον λαμπρό δίσκο του Ήλιου, όπως συμβαίνει κατά τη διάρκεια μιας ολικής ηλιακής έκλειψης. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει χρόνος κατά τη διάρκεια μιας δακτυλιοειδούς έκλειψης – ακόμη και στο κέντρο της έκλειψης, για να είναι ασφαλές να βγάλετε τα προστατευτικά γιαλιά.
Αυτή η έκλειψη είναι αρκετά μεγάλη, με διάρκεια στο μέγιστο της, τα 7 λεπτά και 25 δευτερόλεπτα. Ταξιδεύοντας από τα δυτικά προς τα ανατολικά, η έκλειψη ξεκινά νωρίς το πρωί με την ανατολή του ηλίου στον Ειρηνικό Ωκεανό, στη συνέχεια ταξιδεύει νότια και δυτικά προς τη Νότια Αμερική, όπου περνά πάνω από περιοχές της Χιλής και της Αργεντινής πριν φτάσει μακριά στον Ατλαντικό ωκεανό κατά το ηλιοβασίλεμα. Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το πού και πότε θα συμβεί η έκλειψη, συμπεριλαμβανομένου ενός διαδραστικού χάρτη με συγκεκριμένους χρόνους για κάθε τοποθεσία, κοιτάξτε εδώ.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 0:44 πμ. της Πέμπτης.
Πέμπτη, 3 Οκτωβρίου
Τα σφαιρωτά σμήνη είναι πιο άφθονα τα καλοκαιρινά βράδια. Τώρα, αυτή την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου, με τον νυχτερινό ουρανό ακόμα χωρίς φεγγάρι, στρέψτε το τηλεσκόπιό σας για να εντοπίσετε τα τέσσερα εναπομείναντα: το M71 δίπλα στο Βέλος, το Μ15 στη «μύτη» του Πήγασου, το M2 στον Υδροχόο λίγο νοτιότερα και το Μ30 στον νότιο Αιγόκερω.
Το μεγαλύτερο φεγγάρι του Κρόνου, ο Τιτάνας, βρίσκεται κοντά στον πλανήτη κατά τη διάρκεια της νύχτας σήμερα το βράδυ.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 6:31 πμ. της Παρασκευής.
Παρασκευή, 4 Οκτωβρίου
Η λεπτή ημισέληνος στις αρχές του φθινοπώρου περνά από την Αφροδίτη και μετά από τον Αντάρη στην αρχή του βραδινού λυκόφωτος.
Κάθε μέρα η Αφροδίτη κινείται 1,3° μακρύτερα πάνω αριστερά σε σχέση με το αστέρι. Σίγουρα θα χρειαστείτε οπτική βοήθεια για αυτό. Το άλφα του Ζυγού είναι μόνο το 1/500 της λαμπρότητας της Αφροδίτης!
Με μέγεθος 0,4 ο Άρης, τώρα στους Διδύμους, απέχει μόνο λίγους μήνες από την αντίθεση, η οποία συμβαίνει τον Ιανουάριο του επόμενου έτους. Αν και ο πλανήτης ανατέλλει το βράδυ, είναι ψηλότερα τις πρώτες πρωινές ώρες και φτάνει τις 45° στα ανατολικά μέχρι τις 4 πμ. Μπορείτε να τον βρείτε στα δεξιά των φωτεινών αστεριών Κάστορα και Πολυδεύκη, τα οποία σηματοδοτούν τα κεφάλια των Διδύμων.
Σήμερα το πρωί, ο Κόκκινος Πλανήτης φαίνεται να στέκεται σε μια οριζόντια γραμμή με τον Μπετελγκέζ στα δεξιά του και τον Πολυδεύκη στα αριστερά του. Επιπλέον, κοιτάξτε πάνω δεξιά στον Άρη για να εντοπίσετε τον φωτεινό Δία στον ανατολικό Ταύρο, σχηματίζοντας μια διαγώνια γραμμή με τον Άρη στο ένα άκρο και το μεγέθους 0,9 κόκκινο γιγάντιο αστέρι, Αλντεμπαράν, στο άλλο.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 2:23 πμ. του Σαββάτου.
Σάββατο, 5 Οκτωβρίου
Μια που είναι η εποχή που στο ζωικό κόσμο η αρκούδα ετοιμάζεται για την χειμέρια νάρκη της, το ίδιο περίπου συμβαίνει και στον βορειοδυτικό ουρανό, σύμφωνα με τους Ινδιάνους της Αμερικής. Η Μεγάλη Άρκτος χαμηλώνει ή ξεκουράζεται προσωρινά για τον χειμώνα που ακολουθεί. Πράγματι, χρειάζεται ανοιχτό ορίζοντα για να διακρίνουμε την κατσαρόλα της Άρκτου που φαίνεται να χάνεται στον ορίζοντα. Όμως, νωρίς τα ξημερώματα ανασηκώνεται δίνοντας μας μια γεύση από τον ουρανό της άνοιξης που θα ακολουθήσει (το ξύπνημα της αρκούδας).
Κυριακή, 6 Οκτωβρίου
Μισή με μία ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα, στον αστερισμό του Ζυγού, κοιτάξτε στα νοτιοδυτικά-δυτικά για την λεπτή ημισέληνο και την λαμπρή Αφροδίτη στα δεξιά της.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 4:01 πμ. της Δευτέρας.
Οι Πλειάδες στον αστερισμό του Ταύρου είναι ένα όμορφο ανοιχτό σμήνος που ξεχωρίζει στον φθινοπωρινό και χειμωνιάτικο ουρανό. Η φωτογραφία αυτή, του Κωνσταντίνου Εμμανουηλίδη, έγινε από τον Ροδόκηπο Χαλκιδικής με τηλεσκόπιο Takahashi Epsilon 160ED και κάμερα ASI2400MC. (Συνολική έκθεση 4200 δευτερόλεπτα).
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής είναι σε σύνοδο με τον Ήλιο και δεν θα είναι ορατός αυτή την εβδομάδα.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) αν και γίνεται πιο εύκολο να παρατηρηθεί αυτή την εβδομάδα, είναι ακόμα χαμηλά, 30 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα στα δυτικά-βορειοδυτικά. Θα χρειαστείτε ένα ζευγάρι κιάλια. Δύει πριν βραδιάσει.
Ο Άρης και ο Δίας (μέγεθος +0,5, και -2,5, αντίστοιχα, στον Ταύρο), ανατέλλουν πριν τα μεσάνυχτα, με τον Άρη να ακολουθεί τον Δία, 2 ώρες αργότερα. Ο γίγαντας πλανήτης θα βρεθεί σε αντίθεση τον ερχόμενο Ιανουάριο.
Ο Κρόνος (μέγεθος +0,7, στον Υδροχόο), δύο εβδομάδες μετά τη αντίθεσή του, λάμπει ψηλά στο νότο περίπου στις 11 μμ. Το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου είναι πάνω και στα αριστερά του.
Ο Ουρανός, μέγεθος 5,7, στον δυτικό Ταύρο, είναι 24° δυτικά του Δία. Φαίνεται αρκετά καλά τις πρώτες πρωινές ώρες. Με ένα ζευγάρι κιάλια και έναν ακριβή αστροχάρτη προσπαθήστε να τον εντοπίσετε.
Ο Ποσειδώνας, μέγεθος 7,8, στους Ιχθύες, βρίσκεται 13° ανατολικά του Κρόνου πριν αρχίσει το λυκαυγές. Ο δίσκος του είναι μόνο 2,3 δευτερόλεπτα του τόξου, ελάχιστα μεγαλύτερος από αυτόν που θα δείξει ένα αστέρι!
