Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 30-10 έως 5-11
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 30-10 έως και 5-11 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 30 Οκτωβρίου
Ο κομήτης C/2023 H2 (Lemmon) έχει μέγεθος 9 και εξακολουθεί να γίνεται λαμπρότερος καθώς ετοιμάζεται να περάσει στην πιο κοντινή του απόσταση από τη Γη τον επόμενο μήνα. Απόψε, ο κομήτης βρίσκεται σε απόσταση 1° από το 2ου μεγέθους Alkaid, το αστέρι στο τέλος της λαβής της «κατσαρόλας» της Μεγάλης Άρκτου.
Υπάρχει ένα μικρό σκοτεινό παράθυρο για να βρείτε το παραπάνω ζευγάρι μετά το ηλιοβασίλεμα, αλλά πριν ανατείλει η Σελήνη. Περιμένετε περίπου μία ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα και, στη συνέχεια, εντοπίστε τη Μεγάλη Άρκτο. Με κιάλια ή ένα τηλεσκόπιο δείτε το τελευταίο αστέρι στη λαβή της «κατσαρόλας». Ο κομήτης Lemmon βρίσκεται λιγότερο από 1° βορειοανατολικά του άστρου νωρίς το βράδυ. Ταξιδεύει σχεδόν ανατολικά, απομακρυνόμενος από το αστέρι με την πάροδο του χρόνου. Θα πρέπει να εμφανίζεται ως μια αχνή, ασαφής σφαίρα φωτός σε σύγκριση με τη φωτεινή λάμψη του κοντινού αστεριού.
Ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος σας, μπορεί να είστε σε θέση να παρακολουθήσετε το αστέρι και τον κομήτη όλη τη νύχτα. Ο κομήτης ταλαντεύεται χαμηλά στον ουρανό και αρχίζει να ανατέλλει ξανά τις πρώτες πρωινές ώρες της 31ης. Δυστυχώς, η φωτεινή Σελήνη θα ρίξει το φως της στον ουρανό και θα κάνει τον αμυδρό κομήτη πολύ πιο δύσκολο να εντοπιστεί.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 10:58 μμ.
Τρίτη, 31 Οκτωβρίου
Η Σελήνη, σε φθίνουσα φάση, τρεις ημέρες μετά την πανσέληνο, ανατέλλει στα βορειοανατολικά νωρίς το βράδυ. Θα βρεθεί κάτω δεξιά από την Αίγα (Capella) και σε παρόμοια απόσταση κάτω αριστερά από τις Πλειάδες.
Περίπου τέσσερις γροθιές στο μήκος του βραχίονα, πάνω δεξιά της Σελήνης λάμπει ο Δίας, το φωτεινότερο «άστρο» στον βραδινό ουρανό. Ο Δίας φέτος βρίσκεται στον Κριό. Ψάξτε για τα δύο φωτεινότερα αστέρια του Κριαριού, τον Hamal και τον Sheratan, πάνω από τον Δία. Είναι παραταγμένα σχεδόν οριζόντια, περίπου δύο δάχτυλα στο μήκος του βραχίονα. Είναι μεγέθη 2.0 και 2.6, αντίστοιχα. Ο Χαμάλ, ο πιο φωτεινός, είναι στα αριστερά.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 4:44 πμ. της Τετάρτης.
Τετάρτη, 1 Νοεμβρίου
Ο αστεροειδής 4 Εστία είναι σε στάση μετά τα μεσάνυχτα. Αυτός ο αστεροειδής της κύριας ζώνης των αστεροειδών, 8ου μεγέθους, θα πρέπει να είναι ένας εύκολος στόχος είτε με κιάλια είτε με οποιοδήποτε τηλεσκόπιο. Βρίσκεται ανάμεσα στα πόδια των Διδύμων. Αυτό είναι επίσης το σημείο όπου βρίσκεται απόψε και η Σελήνη, περίπου 9° βόρεια-βορειοδυτικά της Εστίας. Για ένα πιο κοντινό ορόσημο παρατηρήστε ότι η Εστία βρίσκεται λίγο πάνω από 1° νοτιοανατολικά του 4ου μεγέθους αστέρι ν των Διδύμων.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 12:36 μετά τα μεσάνυχτα.
Πέμπτη, 2 Νοεμβρίου
Η φθίνουσα ημισέληνος ανατέλλει γύρω στις 9 ή 10 μμ. Αργά το βράδυ θα την δείτε να σχηματίζει ένα ωραίο ορθογώνιο τρίγωνο με τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη στα αριστερά και κάτω αριστερά του, αντίστοιχα. Το τρίγωνο συρρικνώνεται καθώς η νύχτα προχωρά και η Σελήνη πλησιάζει τον Πολυδεύκη.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 8:27 μμ.
Παρασκευή, 3 Νοεμβρίου
Ο Δίας βρίσκεται στο επίκεντρο στο τέλος της εβδομάδας, καθώς ο αέριος γίγαντας φτάνει σε αντίθεση απόψε.
Αντίθεση είναι όταν ένας πλανήτης κάθεται ακριβώς απέναντι από τον Ήλιο στον ουρανό, όπως τον βλέπουμε από τη Γη, που σημαίνει ότι ο πλανήτης μας βρίσκεται ακριβώς μεταξύ του Ήλιου και αυτού του πλανήτη. Τότε ένας πλανήτης θα φαίνεται καλύτερα στον ουρανό και είναι η ιδανική στιγμή για να τον παρατηρήσετε ή να τον φωτογραφήσετε.
Όπως ίσως θυμάστε από τις αρχές αυτής της εβδομάδας, ο μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος κυριαρχεί στον νότιο Κριό τις πρώτες πρωινές ώρες, καθώς ο αστερισμός δύει αργά στα δυτικά.
Με μέγεθος -2,9, αυτό είναι το λαμπρότερο μέγεθος που θα φτάσει φέτος. Θα ξεπερνά κατά πολύ οποιοδήποτε από τα αστέρια του Κριού. Μέσω ενός τηλεσκοπίου, ο δίσκος του πλανήτη εκτείνεται στα 49″.
Λόγω της ουράνιας γεωμετρίας της αντίθεσης, ο Δίας είναι ορατός όλο το πρωί μέχρι περίπου την ανατολή του ηλίου. Θα είναι ορατός και πάλι όλη τη νύχτα, ξεκινώντας γύρω από το ηλιοβασίλεμα.
Ο Δίας, όπως φωτογραφήθηκε από το Hubble. Φτάνει σε αντίθεση αυτή την εβδομάδα. ( Credit: NASA, ESA, A. Simon (Goddard Space Flight Center) and M.H. Wong (University of California, Berkeley) )
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 2:13 πμ. του Σαββάτου.
Σάββατο, 4 Νοεμβρίου
Τελευταίο τέταρτο της Σελήνης στις 11:38 πμ. της Κυριακής.
Η Σελήνη ανατέλλει περίπου στις 11 μμ και βρίσκεται στον Καρκίνο.
Σίγουρα δεν θα δυσκολευτείτε να αναγνωρίσετε την Κασσιόπη με μια γρήγορη ματιά. Μπορείτε όμως να εντοπίσετε με κιάλια το αστρικό σμήνος NGC 7789 λίγο έξω από την δυτική πλευρά του αστερισμού;
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 10:05 μμ.
Κυριακή, 5 Νοεμβρίου
Η Αίγα του Ηνίοχου (Capella) είναι το φωτεινότερο αστέρι χαμηλά στα βορειοανατολικά καθώς πλησιάζει το σκοτάδι μετά το σούρουπο. Η γραμμή που σχηματίζεται μεταξύ της Αίγας και του Πολικού περνά μέσω ενός μάλλον κενού μέρους του ουρανού που προσδιορίζεται με το όνομα Καμηλοπάρδαλης. Ο αστερισμός είναι σχετικά νέος. Δημιουργήθηκε το 1614.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 3:51 πμ. της Δευτέρας.
Μερική έκλειψη Σελήνης στις 28 Οκτωβρίου. Φωτογραφία: Αντώνης Αγιομαμίτης
Διαβάστε περισσότερα για τη λήψη αυτής της φωτογραφίας
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής δεν είναι ορατός, αφού βρίσκεται στη λάμψη του Ήλιου.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,4, στα πόδια του Λέοντα) είναι ψηλά στα ανατολικά, πριν και κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Ανατέλλει περίπου 2 ½ ώρες πριν την ανατολή του Ήλιου.
Με τηλεσκόπιο φαίνεται ότι είναι σε φθίνουσα φάση.
Ο Άρης θα παραμείνει πίσω στη λάμψη του Ήλιου για το υπόλοιπο του έτους.
Ο Δίας (μέγεθος -2,9, στον Κριό) ανατέλλει περίπου στις 5:30 μμ. Βρίσκεται στο ψηλότερό του σημείο τα μεσάνυχτα, 65 μοίρες πάνω από τον ορίζοντα. Θα βρεθεί σε αντίθεση στις 3 Νοεμβρίου. Με τηλεσκόπιο, η διάμετρος του δίσκου του είναι η μεγαλύτερη: 49 – 50 δευτερόλεπτα του τόξου!
Ο Κρόνος, με μέγεθος +0,7, στον αμυδρό Υδροχόο, ανατέλλει πολύ πριν τη δύση του Ήλιου, μεσουρανεί πριν τις 10 μμ και δύει περίπου στις 3:00 πμ. Το φωτεινό αστέρι κάτω από τον πλανήτη είναι ο Φομαλχώ, ενώ ο Αλτάιρ λάμπει πάνω και στα δεξιά του.
Ο Ουρανός έχει μέγεθος 5,6 στον Κριό, βρίσκεται ψηλά τις πρώτες πρωινές ώρες, 10° ανατολικά του Δία.
Ο Ποσειδώνας, με μέγεθος 7,8, στα σύνορα Ιχθύων-Υδροχόου φαίνεται ψηλά περίπου στις 10 μμ., 25° ανατολικά του Κρόνου.
