Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 30-12 έως 5-1, 2025

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 30-12 έως και 5-1 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 30 Δεκεμβρίου

Νέα Σελήνη στις 12:28 πμ. της Τρίτης.

Με τον Ταύρο να λάμπει στον ουρανό όλη τη νύχτα, είναι η τέλεια ευκαιρία να αναζητήσετε ένα από τα πιο διάσημα αντικείμενα του Ταύρου: το M1, το Νεφέλωμα του Καβουριού. Είναι εύκολο να βρεθεί, μόλις 1° βορειοδυτικά του ζ του Ταύρου, στην άκρη του νοτιοανατολικού κέρατου του ταύρου. Το M1 εμφανίστηκε το έτος 1054, όταν ένα τεράστιο αστέρι έγινε σουπερνόβα, δημιουργώντας ένα “νέο αστέρι” στον ουρανό της ημέρας. Η λάμψη του κράτησε για έναν ολόκληρο χρόνο! Αυτό που έμεινε πίσω ήταν ένα κέλυφος σκόνης και αερίων που τώρα ονομάζουμε «Νεφέλωμα του Καβουριού». Στο κέντρο του βρίσκεται ένας ταχέως περιστρεφόμενος αστέρας νετρονίων, που ονομάζεται πάλσαρ.
Το Μ1 είναι ένας τέλειος στόχος σε νύχτες όπως η αποψινή, όταν ο κρύος αέρας του χειμώνα είναι σταθερός και δεν υπάρχει φεγγάρι για να ρίξει το φως του στον ουρανό.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 10:08 μμ.

Τρίτη,  31 Δεκεμβρίου

Στο υψηλότερο σημείο του στο νότο λάμπει ο Σείριος. Είναι το κάτω αστέρι του φωτεινού, ισόπλευρου Χειμερινού Τριγώνου. Οι άλλοι δύο είναι ο Μπετελγκέζ στον ώμο του Ωρίωνα πάνω δεξιά του Σείριου και ο Προκύων στην ίδια απόσταση πάνω αριστερά του Σείριου. Το Τρίγωνο στέκεται τώρα όρθιο, σχεδόν σε ισορροπία με τον Σείριο, καθώς ο παλιός χρόνος δίνει τη θέση του στον νέο.

Και φέτος, πάνω δεξιά του Μπετελγκέζ ο Δίας λάμπει έντονα, και πάνω αριστερά του Πρόκυνα ο Άρης επίσης λάμπει έντονα. Είναι επεκτάσεις των πλευρών του τριγώνου. Έτσι, σχηματίζεται ένα γιγαντιαίο σχήμα όπως το σχήμα των Υάδων, περίπου 15 φορές μεγαλύτερο από το αρχικό, ακριβώς κάτω από τον Δία.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 5:59 μμ. και στις 3:55 πμ. της Τετάρτης.

Τετάρτη, 1 Ιανουαρίου

 Τώρα ο Αντάρης είναι λίγο ψηλότερα από τον Ερμή την αυγή. Ο Ερμής έχει μέγεθος -0,4 σήμερα το πρωί, τέσσερις φορές φωτεινότερος από τον Αντάρη που έχει μέγεθος +1,1.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 11:46 μμ.

Πέμπτη, 2 Ιανουαρίου

Αυτό πιθανότατα δεν θα είναι ένα καλό έτος για τη βροχή διαττόντων Τεταρτίδες, νωρίς το πρωί της Παρασκευής, εάν βρίσκεστε στη Βόρεια Αμερική ή την Ευρώπη. Τα μετέωρα έχουν μια σύντομη, ισχυρή κορύφωση που διαρκεί 6 ώρες ή λιγότερο, με μικρή δραστηριότητα πριν και μετά. Φέτος, αυτή θα είναι στις 3 Ιανουαρίου (8:45 μμ.), σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετεωριτών. Δεν θα υπάρχει φως του φεγγαριού.

Το ακτινοβόλο σημείο βρίσκεται στο βορειότερο μέρος του Βοώτη, μεταξύ του άκρου της λαβής της Μεγάλης Άρκτου και του κεφαλιού του Δράκοντα. Είναι ψηλότερα πριν από την αυγή.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 7:37 μμ.

Παρασκευή, 3 Ιανουαρίου

Η ημισέληνος και η Αφροδίτη. Για άλλη μια φορά η Σελήνη, στη μηνιαία τροχιά της, λάμπει κοντά στην Αφροδίτη στα δυτικά πριν και μετά το σούρουπο.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 1:24 πμ. του Σαββάτου.

Σάββατο, 4 Ιανουαρίου

Τώρα η Σελήνη λάμπει κοντά στον Κρόνο.

Για όσους που πρόσφατα άρχισε να τους αρέσει η παρατήρηση του ουρανού, το λεγόμενο «Θερινό Τρίγωνο» πρέπει να τους ακούγεται ως ψευδεπίγραφο. Αυτό συμβαίνει γιατί ο σχηματισμός αυτός παραμένει σε θέαση όταν πέσει το σκοτάδι ακόμη και στα τέλη Δεκεμβρίου. Ψάξτε για τον Βέγα, το πέμπτο πιο λαμπρό αστέρι στον ουρανό και το πιο λαμπρό μέλος του τριγώνου, χαμηλά στα βορειοδυτικά. Ο Ντενέμπ  βρίσκεται πάνω από τον Βέγα και σχεδόν στο μέσο της απόστασης από τον ορίζοντα προς το ζενίθ. Ο Αλτάιρ, το τρίτο μέλος του τριγώνου, είναι χαμηλά στα δυτικά και δύει  λίγο πριν τις 20:00.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 9:16 μμ.

Κυριακή, 5 Ιανουαρίου

Αν και είναι η πιο κρύα εποχή του έτους, εάν βγείτε έξω μετά από τις 10 μ.μ., θα βρείτε την κατσαρόλα της Μεγάλης Αρκτου να στέκεται με το χερούλι της στα βορειοανατολικά και το σχήμα σαν «δρεπάνι» της κεφαλής του Λέοντα  να  λάμπει στο ίδιο σχεδόν ύψος στην ανατολή…  δύο πολύ πρόωρα σημάδια, προάγγελοι  του ουρανού της άνοιξης.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 3:03 πμ. της Δευτέρας.

Πλανήτης Γη στο λυκόφως
Πίστωση φωτογραφίας: ISS Expedition 2 Crew, Gateway to Astronaut Photography of Earth, NASA

Αυτό είναι το πέρασμα της ημέρας στη νύχτα σε αυτή την υπέροχη θέα του ωκεανού και των σύννεφων πάνω από τον πλανήτη μας, τη Γη. Αντίθετα, η γραμμή σκιάς ή η διαχωρίζουσα είναι διάχυτη και δείχνει τη σταδιακή μετάβαση στο σκοτάδι που βιώνουμε ως λυκόφως. Με τον Ήλιο να φωτίζει τη σκηνή από τα δεξιά, οι κορυφές των σύννεφων αντανακλούν το ελαφρώς κοκκινισμένο ηλιακό φως που φιλτράρεται μέσα από τη σκονισμένη τροπόσφαιρα, το χαμηλότερο στρώμα της ατμόσφαιρας του πλανήτη. Αυτή η εικόνα λήφθηκε από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό σε τροχιά σε υψόμετρο 211 ναυτικών μιλίων.

(Η φωτογραφία δημοσιεύτηκε εδώ)

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής γίνεται ένα εύκολο θέαμα νωρίς την αυγή. Περίπου 60 λεπτά πριν από την ανατολή του ηλίου, αναζητήστε τον χαμηλά στα ανατολικά-νοτιοανατολικά. Αυτή την εβδομάδα φτάνει σε ένα εντυπωσιακό μέγεθος, -0,4.

Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,5, κοντά στα σύνορα Αιγόκερου-Υδροχόου) λάμπει ψηλά στα νοτιοδυτικά ως «Αποσπερίτης» στο φως του βραδινού λυκόφωτος, ψηλότερα από εβδομάδα σε εβδομάδα. Δύει περισσότερο από 2 ½  ώρες αφότου θα έχει βραδιάσει. Με τηλεσκόπιο, η Αφροδίτη είναι κατά περίπου 50% φωτισμένη και έχει 22 δευτερόλεπτα του τόξου φαινόμενη διάμετρο.

Ο Άρης (μέγεθος -1,2, στον Καρκίνο) ανατέλλει περίπου στις 7:00 μμ. Φαίνεται καλύτερα όταν θα βρεθεί πολύ ψηλά στα νοτιοανατολικά πριν την ανατολή Ηλίου. Είναι τώρα 50 μοίρες κάτω και στα ανατολικά του Δία. Με τηλεσκόπιο, η διάμετρος του δίσκου του είναι 14,2’’. (14,6’’ στις 15 Ιανουαρίου, όταν θα είναι σε αντίθεση).

Ο Δίας (μέγεθος -2,7, στον Ταύρο), ανατέλλει περίπου στις 5:00 μμ. και βρίσκεται ψηλά στο νότο στις 10 μμ. Η διάμετρος του δίσκου του είναι ακόμη 47’’.

Ο Κρόνος (μέγεθος +1,0, στον Υδροχόο), λάμπει ψηλά στα νοτιοδυτικά νωρίς το βράδυ. Ο Φομαλχώ είναι κάτω και στα δεξιά του. Ο πλανήτης είναι, στις 3 Ιανουαρίου, 14° ανατολικά της Αφροδίτης κατά μήκος της εκλειπτικής. Θα βρεθούν σε σύνοδο στις 18 Ιανουαρίου, σε απόσταση 2,2°.

Ο Ουρανός, μέγεθος 5,7, είναι στα σύνορα Ταύρου-Κριού, 8° από τις Πλειάδες. Φαίνεται αρκετά καλά τις πρώτες πρωινές ώρες. Με ένα ζευγάρι κιάλια και έναν ακριβή αστροχάρτη προσπαθήστε να τον εντοπίσετε.

Ο Ποσειδώνας, μέγεθος 7,9, στους Ιχθύες, βρίσκεται 13° ανατολικά του Κρόνου πριν αρχίσει το λυκαυγές. Ο δίσκος του είναι μόνο 2,3 δευτερόλεπτα του τόξου, ελάχιστα μεγαλύτερος από αυτόν που θα δείξει ένα αστέρι!