Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 31/8 έως και 6/9
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 31 Αυγούστου
Ο Ποσειδώνας φτάνει σε αντίθεση σήμερα. Επειδή βρίσκεται απέναντι από τον Ήλιο στον ουρανό μας, ανατέλλει κατά το ηλιοβασίλεμα και εμφανίζεται ψηλά στο νότο περίπου στις 1 π.μ. Αλλά μπορείτε να ξεκινήσετε την αναζήτηση γύρω στις 10 μ.μ., όταν ο πλανήτης θα βρίσκεται πάνω από το νοτιοανατολικό ορίζοντα, ένα τέταρτο του ύψους από το ζενίθ. Ο Ποσειδώνας λάμπει με μέγεθος 7,8, αρκετά φωτεινός για να τον εντοπίσετε με κιάλια εάν ξέρετε πού να κοιτάξετε.
Ο Ποσειδώνας, με 8ο μέγεθος, βρίσκεται μέσα στα αστέρια του Υδροχόου. (Ο χάρτης με την θέση του Ποσειδώνα είναι από το περιοδικό Astronomy, του Rick Johnson)
Τρίτη, 1 Σεπτεμβρίου
Στο τέλος του καλοκαιριού, οι πλανήτες του πρωινού ουρανού, ο Άρης και η Αφροδίτη, βγαίνουν από το φως του ήλιου. Σήμερα το πρωί, κοιτάξτε στον ανατολικό ουρανό, περίπου 45 λεπτά πριν την ανατολή του ήλιου.
Τετάρτη, 2 Σεπτεμβρίου
Πώς ξέρετε ότι πλησιάζουν οι ημέρες για να ανοίξουν τα σχολεία;
Όταν μετά το σούρουπο, η κατσαρόλα της Μεγάλης Άρκτου είναι χαμηλά στα βορειοδυτικά και η Κασσιόπη βρίσκεται στα βορειοανατολικά. Κοιτάξτε λίγο πάνω από το ενδιάμεσο μεταξύ τους σημείο και θα βρείτε το αστέρι 2ου μεγέθους, τον Πολικό.
Πέμπτη, 3 Σεπτεμβρίου
Ο Κρόνος παραμένει ένα πανέμορφο θέαμα στον ουρανό το βράδυ όλη την εβδομάδα. Βρίσκεται περίπου 20 ° ψηλά στα νοτιοδυτικά καθώς πέφτει το σκοτάδι και δεν δύει πριν τις 11 μ.μ. Βρίσκεται ανάμεσα στα αστέρια του ανατολικού Ζυγού, περίπου 13° βορειοδυτικά του Αντάρη, του πιο λαμπρού αστεριού στον γειτονικό Σκορπιό. Ο πλανήτης λάμπει με μέγεθος 0,5 και εμφανίζεται σημαντικά πιο φωτεινός από το κατακόκκινο αστέρι. Με τηλεσκόπιο, ο Κρόνος δείχνει ένα δίσκο 16″ σε διάμετρο.
Παρασκευή, 4 Σεπτεμβρίου
Τα ξημερώματα του Σαββάτου, η σελήνη φαίνεται να πλησιάζει όλο και περισσότερο τον Αλντεμπαράν (φτάνει στη 1 μοίρα λίγο πριν την ανατολή του ήλιου). Σε περιοχές της Βορείου Αμερικής θα έχουμε ολική απόκρυψη του αστεριού από τη σελήνη. Στην Ευρώπη, το φαινόμενο γίνεται στην διάρκεια της ημέρας.
Σάββατο, 5 Σεπτεμβρίου
Το φεγγάρι φθάνει στη φάση του Τελευταίου Τετάρτου στις 12:55 μ.μ. Η Σελήνη του Τελευταίου Τετάρτου ξεχωρίζει για το ότι βρίσκεται προς την κατεύθυνση που και η γη ταξιδεύει στο διάστημα. Εάν είστε σε θέση να δείτε το φεγγάρι, φανταστείτε ότι εσείς και οτιδήποτε γύρω σας κινείται προς την μισοφωτισμένη σφαίρα.
Το αόριστο ζωδιακό φως είναι ένα εξασθενημένο λαμπύρισμα του φωτός του ήλιου που ανακλάται από τα μόρια σκόνης στο ηλιακό σύστημα. Είναι ευκολότερο να παρατηρηθεί όταν η ζώνη με τους ζωδιακούς αστερισμούς στέκεται πιο κατακόρυφα αμέσως πριν από την αυγή ή μετά το λυκόφως. Αυτή την εποχή του έτους, το ζωδιακό φως εμφανίζεται καλύτερα στον ουρανό όταν απουσιάζει το φως της Σελήνης, κάτι που αρχίζει να γίνεται από την επόμενη εβδομάδα. Ψάξτε για μια αμυδρή λάμψη σε τριγωνικό σχήμα να ανατέλλει από την ανατολή και να γέρνει ελαφρώς στα δεξιά.
Κυριακή, 6 Σεπτεμβρίου
Ένας γοητευτικός σχηματισμός από αστέρια στον βραδινό ουρανό έχει πάρει το παρωνύμιο “κρεμάστρα παλτών” (“coat hanger“) από τους περισσότερους ερασιτέχνες αστρονόμους. Ο λόγος για το όνομα γίνεται προφανής όταν παρατηρείτε το γκρουπ αυτό με κιάλια. Με γυμνό μάτι φαίνονται σαν μια δυσδιάκριτη θολούρα. Για να βρείτε το “coat hanger”, αρχίστε από τον Αλτάιρ προς τον Βέγα. Και τα δύο είναι φωτεινά αστέρια από το «θερινό τρίγωνο». Με αργή κίνηση και στο ένα τρίτο της απόστασης αυτής της νοητής γραμμής θα πέσετε πάνω σε μια καταφανή ανάποδη «κρεμάστρα».
Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide: “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”
«Φωτογραφίζοντας τον Γαλαξία στα 1650 μέτρα, κάτω από τον κατασκότεινο ουρανό των Πετριλιώτικων βουνών». Η φωτογραφία είναι του Δημήτρη Μάλλιαρη.
Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής (με μέγεθος +0,1) είναι πολύ χαμηλά στα δυτικά στο βραδινό λυκόφως. Προσπαθήστε να τον βρείτε λίγο μετά τη δύση του ήλιου με ένα ζευγάρι κιάλια. Μη τον μπερδέψετε με τον φωτεινό Στάχυ που βρίσκεται στα αριστερά του και λίγο ψηλότερα.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,5) ανεβαίνει όλο και ψηλότερα στον πρωινό ουρανό από μέρα σε μέρα. Κοιτάξτε στον ανατολικό ορίζοντα 30 λεπτά πριν την ανατολή του ήλιου.
Ο Άρης (αμυδρός, με μέγεθος + 1,8), 300 φορές πιο αμυδρός από την Αφροδίτη, φαίνεται χαμηλά στο λυκαυγές, πριν ανατείλει η Αφροδίτη. Κοιτάξτε χαμηλά, 30 με 45 λεπτά πριν την ανατολή του ήλιου, λίγο πάνω από τον ανατολικό-βορειοανατολικό ορίζοντα. Χρησιμοποιήστε ένα ζευγάρι κιάλια. Ο Πολυδεύκης, μοιάζει στο χρώμα με τον Άρη και βρίσκεται πάνω από τον πλανήτη, ενώ ο Προκύων είναι στα δεξιά του.
Ο Δίας είναι σε «σύνοδο» με τον ήλιο. Δεν θα αργήσει να εμφανιστεί στον πρωινό ουρανό.
Ο Κρόνος (μέγεθος +0,5, στον Ζυγό, πάνω και στα δεξιά από την κεφαλή του Σκορπιού) μεσουρανεί στο βραδινό λυκόφως. Κάτω και στα αριστερά του, σε απόσταση 13° είναι ο Αντάρης.
Ο Ουρανός (μέγεθος +5,7, στους Ιχθείς) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος +7,8, στον Υδροχόο) είναι στα ανατολικά και στα νοτιοανατολικά τα μεσάνυχτα. Εδώ θα βρείτε αναλυτικούς χάρτες για τις θέσεις του Ουρανού και του Ποσειδώνα.
