Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 27-5 έως 2-6

 

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 27-5 έως και 2-6 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

 

Δευτέρα, 27 Μαΐου

Με τη Σελήνη να απουσιάζει από τον βραδινό ουρανό, μπορείτε να δείτε το μεγάλο, αμυδρό αστρικό σμήνος της Κόμης της Βερενίκης. Είναι η φωτορύπανση που σας κρύβει τη θέασή του ή απλά δεν ξέρετε ακριβώς πού να κοιτάξετε; Είναι νοτιοδυτικά του ζενίθ αυτά τα βράδια, τα 2/5 της διαδρομής από την Ντενέμπολα (η άκρη της ουράς του Λέοντα) μέχρι το τέλος της λαβής της κατσαρόλας της Μεγάλης Άρκτου. Τα λαμπρότερα μέλη του σμήνους σχηματίζουν ένα ανεστραμμένο Υ. Ολόκληρο το σμήνος έχει πλάτος περίπου 4° ή 5° – μια μεγάλη, αμυδρή λάμψη σε έναν αρκετά σκοτεινό ουρανό. Σχεδόν γεμίζει το οπτικό πεδίο από ένα ζευγάρι κιάλια.

Τρίτη,  28 Μαΐου

Ο μικροσκοπικός πλανήτης Ερμής έχει τώρα μέγεθος –0,5, καθιστώντας τον αρκετά φωτεινό ώστε οι οξυδερκείς παρατηρητές να μπορούν να τον εντοπίσουν περίπου μισή ώρα πριν από την ανατολή του ηλίου.

Τριάντα λεπτά πριν από την ανατολή του ηλίου σήμερα το πρωί, ο πλανήτης θα έχει ανέβει μόλις 3° ψηλά στα ανατολικά. Αν έχετε καθαρό ορίζοντα ή βρίσκεστε σε υπερυψωμένη τοποθεσία παρατήρησης, θα έχετε τις καλύτερες πιθανότητες να τον εντοπίσετε σήμερα ή τις επόμενες ημέρες.

Σήμερα το πρωί, ο πλανήτης εκτείνεται περίπου 6“ όταν παρατηρείται με κιάλια ή τηλεσκόπιο και φαίνεται σχεδόν κατά τα τρία τέταρτα φωτισμένος. Μέχρι το τέλος της εβδομάδας θα είναι 80% φωτισμένος και μεγέθους –0,8. Όμως, τώρα έχει ύψος μόλις 2° μισή ώρα πριν από την ανατολή του ηλίου.

Εάν παρατηρείτε τον Ερμή – ή οτιδήποτε άλλο – στο σύντομο χρονικό διάστημα πριν από την ανατολή του ηλίου, φροντίστε να απομακρύνετε τα οπτικά σας αρκετά λεπτά πριν από την ανατολή του ηλίου έτσι ώστε να αποφύγετε μια πολύ επικίνδυνη επαφή με το αστέρι μας.

 

Τετάρτη, 29 Μαΐου

Το φωτεινό αστέρι χαμηλά στην δύση μόλις βραδιάσει είναι ο Προκύων του Μικρού Κυνός. Το αστέρι αυτό είναι γνωστό στους περισσότερους ερασιτέχνες αστρονόμους αλλά είναι δύσκολο να αναγνωριστεί χωρίς τους γνωστούς αστερισμούς του Ωρίωνα και του Μεγάλου Κυνός  (με τον Σείριο) να φαίνονται στον ουρανό αυτήν την ώρα. Παρομοίως, η Αίγα, το λαμπρό αστέρι χαμηλά στον βορειοδυτικό ουρανό, είναι ένα άλλο μέλος από την όμορφη  συλλογή με τέτοια λαμπρά και χαρακτηριστικά αντικείμενα από τον χειμερινό ουρανό.

Πέμπτη, 30 Μαΐου

Το τελευταίο τέταρτο της Σελήνης ανατέλλει αργά απόψε. Μέχρι την αυγή της Παρασκευής 31 Μαΐου η Σελήνη θα είναι ψηλά στα νοτιοανατολικά, με τον Κρόνο πολύ κοντά στα αριστερά της, όπως φαίνεται παρακάτω. (Η ακριβής φάση του τελευταίου τετάρτου είναι στις 8:13 μμ. το βράδυ της Πέμπτης).

Τα πλησιέστερα αλλά και τα πιο απομακρυσμένα αντικείμενα με γυμνό μάτι στο ηλιακό σύστημα λάμπουν τώρα μαζί, όπως τα βλέπουμε από τη Γη, 1,3 δευτερόλεπτα φωτός και 82 λεπτά φωτός μακριά, αντίστοιχα.

Και ο Φομαλχώ; 25 έτη φωτός στο βάθος.

Παρασκευή, 31 Μαΐου

Καθώς αρχίζει η νύχτα, προσέξτε πόσο ψηλά στέκεται η κατσαρόλα της Μεγάλης Αρκτου. Αν και φαίνεται ότι αυτός ο γνωστός σχηματισμός αστέρων έχει σκαρφαλώσει ακριβώς από πάνω μας, στην πραγματικότητα είναι 10 με 15 μοίρες κάτω από το ζενίθ. Αν προεκτείνουμε πέντε φορές τους δύο δείκτες της  κατσαρόλας, τότε θα βρεθούμε στον πολικό αστέρα. Για να βεβαιωθείτε ότι το φαινόμενο μέγεθος του αστεριού του βορρά  είναι +2, κοιτάξτε του δύο δείκτες αστέρες. Θα πρέπει να έχουν την ίδια λαμπρότητα.

Σάββατο, 1 Ιουνίου

Αν κοιτάξετε πολύ ψηλά προς τον νότο αφού θα έχει βραδιάσει, το πιο λαμπρό αστέρι που θα δείτε σε εκείνη την περιοχή θα είναι ο Αρκτούρος, με χρώμα χρυσαφί-κιτρινωπό.  Αν τραβήξουμε μια νοητή γραμμή από τον Αρκτούρο προς το πιο λαμπρό άστρο του Βόρειου Στεφάνου και την προεκτείνουμε άλλο τόσο θα βρεθούμε μέσα στο τραπέζιο του αστερισμού του Ηρακλή όπου και βρίσκεται το πιο φωτεινό σφαιρωτό  σμήνος του βορείου ημισφαιρίου, το Μ13.

Το Μ13 είναι ένα από τα πιο αξιοπρόσεκτα και τα πιο γνωστά σφαιρωτά σμήνη . Διακρίνεται εύκολα με κιάλια, στον αστερισμό του Ηρακλή. Το Μ13 είναι μια τεράστια συγκέντρωση από περισσότερα από 100.000 αστέρια που καταλαμβάνουν μια έκταση ίση με 150 έτη φωτός, κατά μήκος. Απέχει από εμάς 20.000 έτη φωτός και έχει ηλικία πάνω από 12 δισεκατομμύρια έτη !

 Κυριακή, 2 Ιουνίου

Ο M83 παρουσιάζεται συχνά στους νέους αστρονόμους ως παράδειγμα για το πως θα έμοιαζε ο γαλαξίας μας εάν θα μπορούσαμε να τον δούμε από το διάστημα. Σε απόσταση 15 εκατομμυρίων ετών, αυτός ο 30.000 ετών φωτός σε διάμετρο, τύπου SB, σπειροειδής γαλαξίας, είναι μια μινιατούρα του δικού μας γαλαξία.

 

Η Πανσέληνος του Μαΐου την στιγμή που ανατέλλει πάνω από την οροσειρά του Ευβοϊκού Ολύμπου. Πισσώνας Ευβοίας, 23 Μαΐου 2024. Φωτογράφος: Δημήτρης Μάλλιαρης

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

 

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής, η Αφροδίτη, ο Δίας, ο Ουρανός, και ο Ποσειδώνας  δεν είναι ορατοί, αφού βρίσκονται μέσα στη λάμψη του Ήλιου.

Ο Άρης και ο Κρόνος ανατέλλουν στην αρχή του λυκαυγούς.

Ο ψηλότερος και ευκολότερος είναι ο Κρόνος, στα νοτιοανατολικά. Έχει μέγεθος 1,2, μέτρια σας λαμπρότητας. Δεν υπάρχει τίποτα άλλο τόσο φωτεινό οπουδήποτε εκεί κοντά του. Το φόντο του είναι ο αμυδρός Υδροχόος.

Ψάξτε για τον Άρη πολύ χαμηλότερα, αριστερά από τον Κρόνο, περίπου τρεις γροθιές στο μήκος του βραχίονα. Έχει μέγεθος 1,1, και ομοίως, τίποτα άλλο δεν είναι τόσο φωτεινό εκεί κοντά του. Ο Άρης βρίσκεται στους πιο αμυδρούς Ιχθείς.