ΔΙΑΣΤΗΜΑ
-
Ασυνήθιστοι αμμόλοφοι στον πλανήτη Άρη
Μία συστάδα ασυνήθιστων αμμόλοφων παρατηρεί στον πλανήτη Άρη το διαστημικό σκάφος Mars Reconnaissance Orbiter (MRO), που πετά σε ύψος 300 χιλιομέτρων από την επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη. Οι πλανητικοί επιστήμονες παρατήρησαν τους σχεδόν ολοστρόγγυλους αμμόλοφους, ένα θέαμα σπανιότατο για τον Άρη όπου οι αμμόλοφοι τείνουν να έχουν τυχαίο και ακανόνιστο σχήμα. Η ελαφρά ασυμμετρία τους αποκαλύπτει πως οι απότομες πλευρές τους έχουν κατεύθυνση προς το νότο, ένα διακριτικό αποτύπωμα ανέμων που πνέουν προς την ίδια κατεύθυνση. Η φωτογραφία έχει τραβηχτεί από την κάμερα υψηλής ανάλυσης HiRise, την οποία χειρίζονται επιστήμονες του πανεπιστημίου της Αριζόνα. Με αυτές τις εικόνες οι ερευνητές παρακολουθούν πως υποχωρεί και λιώνει ο πάγος στην επιφάνεια του Άρη, καθώς ο χειμώνας οδεύει προς το τέλος του. Μία εικόνα των…
Δείτε περισσότερα -
Είχε η Αφροδίτη ωκεανούς πριν γίνει ένας πλανήτης-κόλαση;
Η Αφροδίτη μπορεί να είναι ο δίδυμος πλανήτης της Γης αλλά είναι γνωστή και ως πλανήτης-κόλαση λόγω των υψηλών θερμοκρασιών στην επιφάνειά της και τα τοξικά αέρια. Ωστόσο πριν δισεκατομμύρια χρόνια μπορεί να ήταν κατοικήσιμη με μεγάλους ωκεανούς νερού. Δύο πλανητικοί επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Σικάγο, ανέπτυξαν ένα κλιματικό μοντέλο για να διαπιστώσουν την ιστορία της ατμόσφαιρας της Αφροδίτης και το ρυθμό με τον οποίο έχασε το οξυγόνο της. Αυτή τη στιγμή η Αφροδίτη είναι ένας εξαιρετικά αφιλόξενος πλανήτης, ξηρός και με ελάχιστο οξυγόνο. Η ατμόσφαιρα αποτελείται κατά 96% από διοξείδιο του άνθρακα και 3% άζωτο, με το υπόλοιπο 1% να συμπληρώνεται από άλλα αέρια όπως διοξείδιο του θείου. Η ατμόσφαιρά της είναι εξαιρετικά πυκνή και έτσι δεν μπορεί να…
Δείτε περισσότερα -
NASA: Σπάνιο μετεωρολογικό φαινόμενο χρωμάτισε το ηλιοβασίλεμα στον Άρη
Στρέφοντας την κάμερά του στον εξωγήινο ουρανό, ο ρομποτικός γεωλόγος Curiosity της NASA απαθανάτισε ένα σπάνιο, χρωματιστό ηλιοβασίλεμα. Στις 2 Φεβρουαρίου, το ρομπότ κατέγραψε τις τελευταίες ηλιαχτίδες να δημιουργούν ιριδισμούς καθώς διαπερνούσαν ένα αραιό σύννεφο που περνούσε σε μεγάλο ύψος πάνω από την επιφάνεια του Άρη. Είναι η πρώτη φορά που τέτοιες «ηλιαχτίδες» καταγράφονται με τόση λεπτομέρεια στον πλανήτη, ανέφερε η NASA σε ανακοίνωσή της. Το Curiosity, το οποίο έχει συμπληρώσει δέκα χρόνια ζωής στον Άρη και προσέφερε πολύτιμες ενδείξεις για το υγρό παρελθόν του πλανήτη, βρίσκεται στη δεύτερη φάση της έρευνάς του στα αρειανά νέφη, παρατηρήσεις που προσφέρουν νέα στοιχεία για την ατμόσφαιρα και το μετεωρολογικό σύστημα του πλανήτη. Σε αντίθεση με τις παρατηρήσεις της προηγούμενης φάσεις, οι οποίες λήφθηκαν…
Δείτε περισσότερα -
Ηλιακή καταιγίδα κατέβασε το βόρειο σέλας μέχρι τη Βρετανία
Μια έκρηξη που καταγράφηκε στην επιφάνεια του Ήλιου στις 24 Φεβρουαρίου χάρισε στους κατοίκους της Βρετανίας ένα σπάνιο υπερθέαμα, με το βόρειο σέλας να κατεβαίνει νότια μέχρι το Λονδίνο και το Στόουνχεντζ. Πολλοί έσπευσαν το Σαββατοκύριακο και τη Δευτέρα να φωτογραφίσουν τα πολύχρωμα πέπλα, ορατά συνήθως μόνο στα γεωγραφικά πλάτη της Αρκτικής. «Δεν το πίστευα πόσο τυχερός ήμουν» δήλωσε στo Space.com ο Ίβαν Μπόις, ερασιτέχνης φωτογράφος στη Βόρεια Ιρλανδία» (εικόνα πάνω). «Αγόρασα φωτογραφική μηχανή στη διάρκεια των lockdown της πανδημίας και έκτοτε ήθελα να απαθανατίσω το σέλας. Είναι μάλλον δύσκολο στη Βόρεια Ιρλανδία, δεδομένου ότι βρισκόμαστε πολύ νότια σε σχέση με τις περιοχές όπου κανονικά εμφανίζεται». Το βόρειο και το νότιο σέλας δημιουργούνται από σωματίδια –ηλεκτρόνια, πρωτόνια και άλλα ιόντα-…
Δείτε περισσότερα -
Τρεις γαλαξίες συγκρούονται με θεατή το Hubble (βίντεο)
Στην ατελείωτη λίστα των ανακαλύψεων του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble, του πρώτου που έστειλε έξω από τη Γη η ανθρωπότητα, προστίθεται μια ακόμη. Πρόκειται για τρεις γαλαξίες στον αστερισμό του Βοώτη που βρίσκονται σε διαδικασία σύγκρουσης η οποία θα καταλήξει σε μια συγχώνευση τους με τελικό αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός νέου γιγάντιου γαλαξία. Οι συγκρούσεις γαλαξιών είναι ένα από τα πιο συχνά φαινόμενα στο Σύμπαν και αποτελεί διεργασία ανανέωσης του αφού κατά την εξέλιξη και ολοκλήρωση του φαινομένου γεννιούνται πολλά νέα άστρα και νέοι γαλαξίες. Το γαλαξιακό τρίο έχει λάβει την κωδική ονομασία SDSSCGB 10189 με τους τρεις γαλαξίες να έχουν πλησιάσει ο ένας τον άλλο σε απόσταση 50 χιλιάδων ετών φωτός που θεωρητικά μοιάζει μακρινή αλλά στην προκειμένη περίπτωση και…
Δείτε περισσότερα -
Σταμάτης Κριμιζής: Η 45χρονη οδύσσεια των Voyager
Γράφει ο Σταμάτης Κριμιζής* Μεταξύ των ειδήσεων του 2022, οι οποίες συνεχώς μας ανησυχούσαν και μας απογοήτευαν, εμφανίστηκε απρόσμενα και μια είδηση η οποία ξέφευγε από την καθημερινότητα και έδειξε ότι η ανθρωπότητα μπορεί να έχει ένα πιο αισιόδοξο μέλλον. H 5η Σεπτεμβρίου 2022 ήταν η 45η επέτειος της εκτόξευσης του διαστημοπλοίου Voyager 1, το 1977, από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ της Φλόριδας (είχε προηγηθεί η εκτόξευση του Voyager 2 στις 20 Αυγούστου του ίδιου έτους). Η αρχική αποστολή των Voyager 1 και 2 ήταν η εξερεύνηση του πλανητών Δία και Κρόνου και η επιτυχής εκτέλεση αυτής της αποστολής απαιτούσε την απρόσκοπτη λειτουργία των διαστημοπλοίων για 4 χρόνια, κάτι το οποίο δεν είχε επιχειρηθεί μέχρι τότε. Η διπλή αποστολή, επομένως, επιχειρούσε…
Δείτε περισσότερα -
Μία ελληνική πρόταση για μεταφορά φορτίων στη Σελήνη
Θεωρείται πλέον δεδομένο ότι η Σελήνη θα αποτελέσει πεδίο έντονου ενδιαφέροντος τα προσεχή χρόνια όχι μόνο από κρατικές διαστημικές εταιρείες που έχουν ανακοινώσει σειρά προγραμμάτων εξερεύνησης και δημιουργίας επανδρωμένων εγκαταστάσεων στο φυσικό μας δορυφόρο αλλά και από ιδιωτικές εταιρείες που βλέπουν το φεγγάρι ως ένα τόπο τουριστικής αλλά και εξορυκτικής εκμετάλλευσης. Η διαχείριση μεγάλων φορτίων στο περιβάλλον της Σελήνης είναι ένας τομέας που σύντομα θα απασχολήσει την ανθρωπότητα και κάπου εδώ έρχεται μια ελληνική εταιρεία να παρουσιάσει τις δικές της ενδιαφέρουσες προτάσεις. Πρόκειται για την εταιρεία Σεληνοδρόμια Ι.Κ.Ε. (LUNAR CARGO P.C.) η οποία φιλοδοξεί να συμμετέχει στην διεκδίκηση κομματιού από την πίτα της μεταφοράς φορτίων στη Σελήνη, πίτα που σύμφωνα με τους ειδικούς θα έχει αξία 1.2 τρισ. δολάρια μέχρι…
Δείτε περισσότερα -
Ο πρώτος διαδραστικός χάρτης σάς επιτρέπει να περιηγηθείτε σε 200.000 γαλαξίες
Αστρονόμοι στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins δημιούργησαν έναν διαδραστικό χάρτη ο οποίος απεικονίζει το παρατηρήσιμο σύμπαν σε όλο του το μεγαλείο. Κάθε κουκίδα στον χάρτη είναι ένας γαλαξίας, ο οποίος περιέχει δισεκατομμύρια αστέρια και πλανήτες. Περίπου 200.000 γαλαξίες αναπαρίστανται με εκπληκτικά ακριβή λεπτομέρεια. Χρησιμοποιώντας δεδομένα που συλλέχθηκαν επί 20 χρόνια στο πλαίσιο της ψηφιακής έρευνας Sloan Digital Sky Survey, ο χάρτης δείχνει τις πραγματικές θέσεις και τα χρώματα των γαλαξιών επιτρέποντας στους χρήστες να περιηγηθούν εύκολα. Ο συγκεκριμένος χάρτης χρησιμοποιεί δεδομένα που δεν είχαν προηγουμένως δημοσιοποιηθεί στο κοινό και είναι ίσως ο πιο ολοκληρωμένος κοσμικός χάρτης που έχει φτιαχτεί για όλο τον κόσμο. «Αστροφυσικοί σε όλο τον κόσμο αναλύουν αυτά τα δεδομένα εδώ και χρόνια, τα οποία έχουν οδηγήσει σε χιλιάδες…
Δείτε περισσότερα -
Η Ελλάδα είναι έτοιμη να υποδεχτεί δοκιμές σεληνιακών οχημάτων (βίντεο)
Η HTR είναι μια Ελληνική εταιρεία, με πατενταρισμένη σχεδίαση ενός πλήρως μεταλλικού ελαστικού τροχού, που ταιριάζει στις ανάγκες των σεληνιακών εξερευνητικών οχημάτων (rover). Έχει ξεκινήσει μια κούρσα με προορισμό της Σελήνη στην οποία παίρνουν μέρος πολλές χώρες και η αποστολή Artemis I της NASA το σκάφος της οποίας βρίσκεται εδώ και λίγες μέρες σε τροχιά γύρω από τον φυσικό μας δορυφόρο έριξε δυνατά τα φώτα της δημοσιότητας σε αυτή την κούρσα. Πολλά έθνη σχεδιάζουν τα σεληνιακά τους προγράμματα, με βάσεις και εργοστάσια επεξεργασίας στη Σεληνιακή επιφάνεια. Η δυνατότητα μετακίνησης είναι ένα βασικό ζήτημα, καθώς ο εξοπλισμός, τα υλικά και οι άνθρωποι πρέπει να μετακινούνται. Η HTR έχει αναπτύξει τροχούς που αντέχουν στο ακραίο εύρος επιφανειακών θερμοκρασιών της Σελήνης και έχουν…
Δείτε περισσότερα -
Ατμόσφαιρα με βάριο δίνει «σιδερένεια βροχή» σε εξωπλανήτες
Ευρωπαίοι αστρονόμοι ανακάλυψαν στην ατμόσφαιρα δύο εξωπλανητών το βαρύτερο χημικό στοιχείο που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα, το μέταλλο βάριο, χωρίς μέχρι στιγμής δεν έχουν βρει κάποιον φυσικό μηχανισμό που να αποτελεί βάσιμη εξήγηση. Το βάριο είναι δυόμισι φορές βαρύτερο από το σίδερο κι αυτό δεν αποκλείει σιδερένια βροχή στους εξωπλανήτες. Χρησιμοποιώντας το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) του Ευρωπαϊκού Νοτίου Παρατηρητηρίου (ESO) στη Χιλή, οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Τόμας Αζεβέδο Σίλβα του Πανεπιστημίου του Πόρτο και του πορτογαλικού Ινστιτούτου Αστροφυσικής και Επιστημών του Διαστήματος, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας και αστροφυσικής «Astronomy & Astrophysics», ανακάλυψαν το βάριο στους εξωπλανήτες WASP-76b και WASP-121b, δύο αέριους και καυτούς γίγαντες. Η απρόσμενη ανακάλυψη εγείρει πληθώρα ερωτημάτων για το τι είδους ατμόσφαιρα έχουν οι δύο πλανήτες,…
Δείτε περισσότερα -
Αποστολή Dart: Πώς συμμετέχει η Ελλάδα στο πείραμα που φιλοδοξεί να σώσει τον πλανήτη από πιθανό «Αρμαγεδδώνα»
Τι θα γίνει εάν ένα αντικείμενο όπως ένας αστεροειδής ερχόταν κατά πάνω μας; «Θα πρέπει να έχουμε τεχνολογία αποτροπής» απαντά , o δρ. Κλεομένης Τσιγάνης, καθηγητής Αστροφυσικής του Τμήματος Φυσικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Γιατί είναι τόσο σημαντικό το πείραμα Dart Σε μερικές ώρες μια στιγμή-σταθμός θα κρίνει εάν η ανθρωπότητα θα μπορεί με τη συλλογή πρωτόγνωρων δεδομένων να σχεδιάσει πλέον ένα σύστημα πλανητικής άμυνας που θα συμβάλει στην αποτροπή μιας καταστροφής από έναν αστεροειδή πάνω στον πλανήτη Γη. «Έχει σημασία ιστορική το σημερινό πείραμα. Είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται να αλλαχθεί η πορεία ενός ουράνιου σώματος με ανθρώπινη παρέμβαση. Αυτό δεν έχει γίνει ποτέ», σχολιάζει ο Έλληνας καθηγητής Αστροφυσικής μιλώντας στο Πρακτορείο FM που μάλιστα παροτρύνει ερασιτέχνες αστρονόμους…
Δείτε περισσότερα -
Το διαστημικό James Webb μας έδωσε μια νέα όψη του Ποσειδώνα!
Ο πλανήτης Ποσειδώνας είναι ο πρώτος πλανήτης που η πρόβλεψη της ύπαρξής του προηγήθηκε της ανακάλυψής του (1846). Είναι ο πιο απομακρυσμένος του Ηλιακού Συστήματος και βρίσκεται σε απόσταση από τον Ήλιο 30 φορές μεγαλύτερη από ότι η Γη, πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα μία πλήρης περιφορά του γύρω από τον Ήλιο να διαρκεί 179 έτη. Μάλιστα, εξαιτίας της αργής περιφοράς του, όταν τον παρατήρησε ο Γαλιλαίος τον θεώρησε αστέρα. Μέχρι σήμερα οι επιστήμονες γνώριζαν ότι ο Ποσειδώνας διαθέτει σύστημα δακτυλίων των οποίων η ύλη είναι ανομοιόμορφα κατανεμημένη σε διάφορα τόξα. Εικόνα αυτών είχε δώσει το διαστημικό σκάφος Voyager 2 το 1989, όταν πέρασε από τη γειτονιά του παγωμένου πλανήτη. Μόλις χθες, η ομάδα του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb έδωσε…
Δείτε περισσότερα -
Μάθαμε πώς σχηματίστηκαν οι δακτύλιοι του Κρόνου!
Ο δεύτερος μεγαλύτερος αέριος γίγαντας του Ηλιακού Συστήματος, ο Κρόνος, αποτελεί ένα εύκολο αντικείμενο για να εντοπίσετε και να στοχεύσετε με το τηλεσκόπιό σας. Φυσικά, το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό του είναι το σύστημα δακτυλίων του, το οποίο παρατηρήθηκε για πρώτη φορά από τον Γαλιλαίο πριν από 400 χρόνια! Οι δακτύλιοι αυτοί αποτελούνται από σκόνη και πάγο, εκτείνονται σε απόσταση 282000 χιλιομέτρων από τον πλανήτη (!!) και έχουν πάχος μόλις 10 μέτρων. Μάλιστα, η γωνία με την οποία οι δακτύλιοι φαίνονται από τη Γη, σταδιακά ελαττώνεται. Μέχρι το 2025 η κλίση αυτή θα γίνει τέτοια ώστε οι δακτύλιοι να μην είναι ορατοί. Τότε ο Κρόνος θα φαίνεται απλώς σαν μια σφαίρα (τελευταία φορά που συνέβη αυτό ήταν το 2009). Σταδιακά όμως,…
Δείτε περισσότερα -
James Webb: Μια εκθαμβωτική ματιά στην καρδιά του Ωρίωνα
Ο αστερισμός του Ωρίωνα είναι μία περιοχή του ουρανού που έχει μελετηθεί εκτενώς από τους αστρονόμους. Είναι τόσο μεγάλος, τόσο φωτεινός και τόσο κοντά μας που μερικές φορές φαίνεται ακόμα και με γυμνό μάτι. Στα απόσταση 1.344 ετών φωτός από τη Γη, είναι ένας από τους πιο σημαντικούς στόχους μελέτης για την κατανόησή μας όσον αφορά τη γέννηση και το σχηματισμό αστέρων. Ανακαλύφθηκε το 1610 και έκτοτε το μελετούμε συνεχώς, ακόμα όμως δεν έχει αποκαλύψει όλα τα μυστικά του. Το πιο ισχυρό διαστημικό τηλεσκόπιο της ανθρωπότητας λοιπόν, έστρεψε το φακό του προς τον Ωρίων και μας έδωσε μερικές από τις πιο εντυπωσιακές εικόνες που έχουμε μέχρι σήμερα. Οι εικόνες από την NIRCam κάμερα του James Webb Space Telescope έχουν χαοτικές…
Δείτε περισσότερα -
Καθηλωτικές οι νέες φωτογραφίες του Δία από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb
Αμερικανοί αστρονόμοι έδωσαν στη δημοσιότητα νέες εντυπωσιακές φωτογραφίες του Δία, τις πρώτες που τράβηξε το νέο ισχυρό διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb από τον μεγαλύτερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Οι υπέρυθρες φωτογραφίες που τραβήχτηκαν στο τέλος Ιουλίου και στη συνέχεια χρωματίστηκαν τεχνητά, παρέχουν, μεταξύ άλλων, τις καλύτερες έως τώρα παρατηρήσεις για το τεράστιο σέλας που δημιουργείται στους δύο πόλους του Δία. Φαίνονται επίσης η γνωστή Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα (μια γιγάντια καταιγίδα), άλλες μικρότερες καταιγίδες, αχνοί δακτύλιοι και δύο μικρότεροι δορυφόροι του, η Αμάλθεια και η Αδράστεια, διαμέτρου περίπου 200 και 20 χιλιομέτρων αντίστοιχα. «Ποτέ πριν δεν είχαμε δει έτσι τον Δία. Είναι κάτι απίστευτο. Για να είμαστε ειλικρινείς, δεν περιμέναμε πραγματικά ότι οι εικόνες θα ήταν τόσο καλές», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια, καθηγήτρια αστρονομίας…
Δείτε περισσότερα -
Μάθαμε γιατί ο υπεργίγαντας Μπετελγκέζ έχασε μυστηριωδώς τη φωτεινότητά του
Ο υπεργίγαντας Μπετελγκέζ, ένα ερυθρό άστρο με διάμετρο 1.180 φορές μεγαλύτερη του Ήλιου, το 2019 έγινε ξαφνικά πιο σκοτεινός, προβληματίζοντας τους επιστήμονες. Βρίσκεται 530 έτη φωτός από τη Γη και αν βρισκόταν στο κέντρο του Ηλιακού συστήματος, η επιφάνειά του θα έφτανε μέχρι την τροχιά του Δία. Το άστρο βρίσκεται στο τέλος της ζωής του και υπολογίζεται πως σε 100.000 χρόνια θα εκραγεί σε σουπερνόβα η οποία θα είναι ορατή από τη Γη. Το 2019 λοιπόν ξεκίνησε να γίνεται πιο σκοτεινός και μέχρι το Φεβρουάριο του 2020, είχε χάσει τα 2/3 της κανονικής φωτεινότητάς του, έτσι όπως το βλέπουμε από τη Γη. Η πρώτη υπόθεση των επιστημόνων ήταν πως κάποιο νέφος σκόνης παρεμπόδιζε το φως του άστρου. Τώρα, χάρη στο…
Δείτε περισσότερα