Πώς για πρώτη φορά υπολογίστηκε η απόσταση της Σελήνης; Μπορούμε να επαναλάβουμε αυτόν τον υπολογισμό;
Απάντηση
Σήμερα γνωρίζουμε ότι η μέση απόσταση της Σελήνης από τη Γη είναι 384.000 χιλιόμετρα, δηλαδή είναι πολύ κοντά μας. Το φως, για να φτάσει από εκεί σε μας κάνει περίπου ένα δευτερόλεπτο, αλλά για να φτάσουμε εμείς στη Σελήνη με τα πόδια χρειάζονται 8 έτη και 10 μήνες. Αν, όμως, οδηγούμε αυτοκίνητο με 100 χιλιόμετρα την ώρα, φτάνουμε σε 160 ημέρες.
Η τροχιά της Σελήνης γύρω από τη Γη δεν είναι κυκλική, αλλά ελλειπτική, και έτσι άλλοτε μας πλησιάζει έως τα 356.000 χιλιόμετρα και άλλοτε απομακρύνεται έως τα 406.000 χιλιόμετρα. Την απόστασή της μπορούμε σήμερα να την υπολογίσουμε με διάφορους τρόπους και με ακρίβεια μερικών εκατοστών του μέτρου.
Η πιο παλαιά, όμως, μέθοδος υπολογισμού της απόστασης Γης-Σελήνης είναι πάρα πολύ έξυπνη και μπορούμε και εμείς πολύ απλά να την επαναλάβουμε. Είναι η μέθοδος του τριγωνισμού ή της παράλλαξης, την οποία χρησιμοποιεί και ο εγκέφαλός μας, με τη βοήθεια των δύο οφθαλμών μας, για να υπολογίζει αποστάσεις.
(κάντε κλικ στην εικόνα, για μεγέθυνση)
Φωτογραφίζουμε τη Σελήνη (Σ) την ίδια χρονική στιγμή από δύο διαφορετικούς τόπους Τ1 και Τ2 της επιφάνειας της Γης, που να βρίσκονται όσο το δυνατόν πιο μακριά μεταξύ τους (για μεγαλύτερη ακρίβεια) και να γνωρίζουμε την απόστασή τους. Από τη σύγκριση των φωτογραφιών βρίσκουμε τη διαφορά θέσης του κέντρου του σεληνιακού δίσκου σε σχέση με τα αστέρια της γειτονιάς του.
Έτσι βρίσκουμε, με τη βοήθεια ενός χάρτη του ουρανού, την τιμή του ουράνιου τόξου που αντιστοιχεί σε αυτή τη διαφορά θέσεως και που ισούται με τη γωνία με την οποία το κέντρο της Σελήνης βλέπει την απόσταση των τόπων αυτών τη στιγμή της φωτογράφησης, δηλαδή βρίσκουμε τη γωνία Τ1ΣΤ2. Τελικά, εύκολα υπολογίζεται το ύψος του ισοσκελούς τριγώνου ΣΤ1Τ2, που είναι η απόσταση της Σελήνης από τη Γη.
Βρείτε 52 τέτοιες ερωτήσεις και τις απαντήσεις τους στο εξαιρετικά κατατοπιστικό και ευκολοδιάβαστο βιβλίο του γνωστού Αστρονόμου και Καθηγητή στο ΑΠΘ Σταύρου Αυγολούπη “Στοιχεία Αστρονομίας για Μαθητές και Εκπαιδευτικούς”.
