ΗΞΕΡΕΣ ΟΤΙ...

Πόσες το πολύ εκλείψεις Ηλίου και Σελήνης έχουμε κατά τη διάρκεια ενός έτους;

Απάντηση

Μία από τις μεγαλειώδεις συμπτώσεις στο ηλιακό μας σύστημα είναι ότι η φαινόμενη διάμετρος της Σελήνης είναι περίπου ίση με τη φαινόμενη διάμετρο του Ήλιου, περίπου μισή μοίρα. Αυτό συμβαίνει διότι, ενώ ο Ήλιος έχει περίπου 400 φορές μεγαλύτερη διάμετρο από τη Σελήνη, απέχει από τη Γη επίσης περίπου 400 φορές περισσότερο από όσο απέχει η Σελήνη από τη Γη. Έτσι, η Σελήνη μπορεί να κρύψει εντελώς τον δίσκο του Ήλιου για μερικά λεπτά κατά τη διάρκεια μιας ολικής ηλιακής έκλειψης.

Εκλείψεις συμβαίνουν όταν ο Ήλιος, η Γη και η Σελήνη βρεθούν πάνω ή περίπου πάνω στην ίδια ευθεία. Αν το επίπεδο της τροχιάς της Σελήνης γύρω από τη Γη ταυτιζόταν με το επίπεδο της τροχιάς της Γης γύρω από τον Ήλιο, τότε θα είχαμε δύο εκλείψεις κάθε μήνα, και συγκεκριμένα έκλειψη Σελήνης στη φάση της Πανσέληνου και έκλειψη Ηλίου στη φάση της Νέας Σελήνης.

Εξαιτίας, όμως, της γωνίας των περίπου 5 μοιρών μεταξύ των δύο αυτών επιπέδων, το πλήθος των ηλιακών εκλείψεων (ολικών ή δακτυλιοειδών ή μερικών) κατά τη διάρκεια ενός έτους είναι μεταξύ 2 και 5, ενώ των σεληνιακών (ολικών ή μερικών) μεταξύ 0 και 3.

Αν και συμβαίνουν, λοιπόν, περισσότερες ηλιακές εκλείψεις, εμείς, σε οποιοδήποτε τόπο της Γης και αν μένουμε, παρατηρούμε πάντα περισσότερες σεληνιακές εκλείψεις. Αυτό συμβαίνει, διότι μια ηλιακή έκλειψη είναι ορατή μόνον από μια περιορισμένη περιοχή της επιφάνειας της Γης, δηλαδή μόνον από το στενό μονοπάτι που χαράζει η σκιά της Σελήνης πάνω στην επιφάνεια της Γης, ενώ μια σεληνιακή έκλειψη είναι θεατή για όλους τους ανθρώπους που βρίσκονται σε τόπους που έχουν νύκτα κατά τη διάρκειά της (ολόκληρο ημισφαίριο).

Για παράδειγμα, μια ολική ηλιακή έκλειψη που ήταν ορατή και από το Καστελόριζο έγινε στις 29 Μαρτίου 2006. Αυτή την έκλειψη την απόλαυσαν όσοι βρέθηκαν στο στενό μονοπάτι μήκους 15.000 χιλιομέτρων και πλάτους περίπου 150 χιλιομέτρων που χάραξε η σκιά της Σελήνης από τη Βραζιλία μέχρι τη Μογγολία διασχίζοντας τη βόρεια Αφρική.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο πρώτος που έκανε πρόβλεψη έκλειψης Ηλίου ήταν ο Θαλής ο Μιλήσιος (640-548 π.Χ.), σύμφωνα με τον Καλλίμαχο, που άκμασε την περίοδο 310-240 π.Χ. και που είναι γνωστός από την ελεγεία του «Η κόμη της Βερενίκης».

Επίσης, ο Εύδημος, στις «Αστρολογικές ιστορίες» λέει ότι ο Θαλής είχε προειδοποιήσει για μια έκλειψη Ηλίου, που έγινε στις 26 Μαΐου 585 π.Χ. κατά την πεντηκοστή Ολυμπιάδα, και συγκεκριμένα κατά την ημέρα μιας μάχης μεταξύ των Λυδών και των Μήδων, με βασιλείς τον Αλυάττη (πατέρα του Κροίσου) και τον Κυαξάρη (πατέρα του Αστυάγη) αντίστοιχα.

 


 

stoixeia-astronomias-coverΒρείτε 52 τέτοιες ερωτήσεις και τις απαντήσεις τους στο εξαιρετικά κατατοπιστικό και ευκολοδιάβαστο βιβλίο του γνωστού Αστρονόμου και Καθηγητή στο ΑΠΘ Σταύρου Αυγολούπη “Στοιχεία Αστρονομίας για Μαθητές και Εκπαιδευτικούς”.

 

Επιστροφή στην κορυφή κουμπί