ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
-
Ανακάλυψη οκτώ νέων βαρυτικών κυμάτων μέσω τεχνητών νευρωνικών δικτύων
Την ανακάλυψη οκτώ νέων βαρυτικών κυμάτων, που προέρχονται από συγκρούσεις μαύρων τρυπών, ανακοίνωσε η ερευνητική Ομάδα Βαρυτικών Κυμάτων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), με επικεφαλής τον καθηγητή Νικόλαο Στεργιούλα. Πρόκειται για παγκόσμια πρωτιά της Ομάδας του ΑΠΘ, καθώς οι ανιχνεύσεις, που έγιναν χρησιμοποιώντας δεδομένα από την τρίτη περίοδο παρατήρησης Ο3 των ανιχνευτών LIGO, επιτεύχθηκαν μέσω μιας καινοτόμου μεθόδου τεχνητής νοημοσύνης. «Είναι η πρώτη φορά, παγκοσμίως, που νέες πηγές βαρυτικών κυμάτων ανακαλύπτονται χρησιμοποιώντας ένα τεχνητό νευρωνικό δίκτυο για την ανάλυση των δεδομένων από τους δύο ανιχνευτές LIGO (Laser Interferometer Gravitational Wave Antenna) που βρίσκονται στις ΗΠΑ», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Στεργιούλας, εξηγώντας ότι «αυτή η καινοτόμος προσέγγιση αποκάλυψε σήματα που είχαν περάσει απαρατήρητα, λόγω των περιορισμών που έχουν οι παραδοσιακές…
Δείτε περισσότερα -
Διεθνής Διαγωνισμός Αστρονομίας & Αστροφυσικής 2025
Διεθνής Διαγωνισμός Αστρονομίας & Αστροφυσικής 2025 Ένας εκπαιδευτικός επιστημονικός διαγωνισμός ανοικτός σε μαθητές από όλο τον κόσμο: Κερδίστε βραβεία και τηλεσκόπια υπογεγραμμένα από νομπελίστες! Ο Διεθνής Διαγωνισμός Αστρονομίας και Αστροφυσικής είναι ένας εκπαιδευτικός επιστημονικός διαγωνισμός που δίνει τη δυνατότητα σε μαθητές από όλες τις χώρες να δοκιμάσουν τις ικανότητές τους στην αστρονομία και την αστροφυσική. Οι συμμετέχοντες μπορούν να λάβουν πιστοποιήσεις, βραβεία, χρηματικά έπαθλα και παγκόσμια αναγνώριση. Ποιος μπορεί να συμμετάσχει; Δικαίωμα συμμετοχής έχουν μαθητές λυκείου και φοιτητές από όλες τις χώρες. Υπάρχουν τρεις ηλικιακές ομάδες: Junior: από 13 έως 15 ετών Youth: από 16 έως 18 ετών Senior: από 19 ετών και άνω Ανάλογα με την ηλικιακή σας ομάδα, θα πρέπει να λύσετε περισσότερα προβλήματα για να προκριθείτε στον…
Δείτε περισσότερα -
Γιατί δεν μπορώ να δω χρώμα στα νεφελώματα;
Οι φωτογραφίες νεφελωµάτων µε ζωηρά χρώµατα είναι οι ιερές εικόνες της αστρονοµίας, και η ανυποµονησία πολλών αρχάριων να δούνε αυτές τις φαντασµαγορικές µορφές να στροβιλίζονται στο προσοφθάλµιο τούς ωθεί σε ένα τηλεσκόπιο. Σε κάθε τέτοια περίπτωση, η θέα είναι βέβαιο ότι θα απογοητεύσει. Ακόμα και μέσα από μεγάλα τηλεσκόπια τα νεφελώματα και οι γαλαξίες είναι πολύ αμυδρά, ώστε δεν μπορούν να διεγείρουν τους φωτοϋποδοχείς χρωματικής αντίληψης στο μάτι. Το ανθρώπινο µάτι απλά δεν είναι αρκετά ευαίσθητο ώστε να διακρίνει τα χρώµατα που το φιλµ ή τα τσιπ των CCD αποτυπώνουν σε εκθέσεις µεγάλης διάρκειας. Μόνο φωτογραφίες μακράς έκθεσης μπορούν να αποτυπώσουν τα χρώματα που εκπέμπουν τα νεφελώματα. Όταν παρατηρούνται ζωντανά, αυτές οι τολύπες διαστηµικού καπνού φαίνονται µονόχρωµες, γκρίζες. Λίγα µόνο…
Δείτε περισσότερα -
Ποια η χρήση του μειωτή στα τηλεσκόπια;
Ο μειωτής είναι το αξεσουάρ τηλεσκοπίων που κάνει ακριβώς το αντίθετο από έναν φακό Barlow. Πρόκειται για ένα σύνολο συγκλίνοντων φακών που εστιάζουν το φως που συλλέγει ο αντικειμενικός φακός του τηλεσκοπίου με τέτοιο τρόπο, σαν να είχε συλλεχθεί από τηλεσκόπιο με μικρότερο εστιακό λόγο και μικρότερη εστιακή απόσταση. Όταν ένας μειωτής τοποθετηθεί μπροστά από μια κάμερα ή έναν προσοφθάλμιο φακό, εξασφαλίζει: -μικρότερο εστιακό λόγο -ευρύτερο οπτικό πεδίο -φωτεινότερη εικόνα εκτεταμένων αντικειμένων κάτι που συνεπάγεται μικρότερους χρόνους έκθεσης κατά τη φωτογράφιση αμυδρών αντικειμένων βαθέος ουρανού όπως νεφελώματα ή γαλαξίες. Κάθε μειωτής χαρακτηρίζεται από έναν συντελεστή μείωσης, π.χ. 0.63x. Αν για παράδειγμα ένας τέτοιος μειωτής χρησιμοποιηθεί με ένα τηλεσκόπιο εστιακού λόγου f/10 και εστιακής απόστασης 2000 mm θα έχει ως αποτέλεσμα…
Δείτε περισσότερα -
24ο Θερινό Σχολείο Αστρονομίας, 6 – 11 Ιουλίου 2025
Η Εταιρεία Αστρονομίας και Διαστήματος σας προσκαλεί να συμμετάσχετε στο 24ο Θερινό Σχολείο Αστρονομίας, που θα πραγματοποιηθεί από 6 έως 11 Ιουλίου 2025 στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (κτίριο Ματσάγγου, 28ης Οκτωβρίου 78, Βόλος). Το θερινό σχολείο απευθύνεται τόσο σε αρχάριους, όσο και σε προχωρημένους φίλους της αστρονομίας, προσφέροντας δύο παράλληλα τμήματα: Τμήμα Α’ (Αρχαρίων): «Μεγάλοι δορυφόροι, νάνοι πλανήτες, αστεροειδείς και κομήτες στο ηλιακό μας σύστημα. Τα τηλεσκόπια και η χρήση τους». Τμήμα Β’ (Προχωρημένων): «Εξερευνώντας τα “Μυστήρια του Σύμπαντος”». Πρόγραμμα Μαθημάτων: Τα μαθήματα θα διεξάγονται καθημερινά 20:00 – 22:00, με έμπειρους εισηγητές από τον ακαδημαϊκό και ερευνητικό χώρο. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει παρουσιάσεις, παρατηρήσεις με τηλεσκόπια, κινηματογραφική προβολή και εκπαιδευτική εκδρομή στο Χιονοδρομικό Κέντρο Χάνια Πηλίου με πρακτική εξάσκηση…
Δείτε περισσότερα -
Λέων, ο μεγαλοπρεπής αστερισμός της Άνοιξης
14 ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με τον Λέοντα Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης Ι) Ο Λέων είναι ένας ανοιξιάτικος αστερισμός στο βόρειο ημισφαίριο. Βρίσκεται νότια της «Κατσαρόλας», του πιο αναγνωρίσιμου αστρικού σχηματισμού στον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου Άρκτου. II) Από τους 88 επίσημους αστερισμούς, ο Λέων κατατάσσεται 12ος σε μέγεθος. Καλύπτει 946,96 τετραγωνικές μοίρες, που ισούται με το 2,296% του ουρανού. III) Ο αστερισμός φαίνεται καλύτερα γύρω στην 1η Μαρτίου κάθε έτους, την ημερομηνία κατά την οποία βρίσκεται απέναντι από τον Ήλιο στον ουρανό μας. Είναι στην ίδια κατεύθυνση με το ημερήσιο αστέρι μας (τον Ήλιο) γύρω στις 31 Αυγούστου (δηλαδή, δεν φαίνεται στον ουρανό της νύχτας). IV) Επειδή ο Λέων βρίσκεται κοντά στον ουράνιο ισημερινό, τμήματα του είναι ορατά από οποιαδήποτε τοποθεσία…
Δείτε περισσότερα -
Γυναίκες και Kορίτσια στην Aστρονομία
Γράφει η Δρ. Φιόρη-Αναστασία Μεταλληνού, Αστροφυσικός ΙΑΑΔΕΤ/Κέντρα Επισκεπτών Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Εθνική Συντονίστρια Διάχυσης Αστρονομίας της IAU. Το πρόγραμμα «Γυναίκες και Κορίτσια στην Αστρονομία» υποστηρίζει εκδηλώσεις που αναγνωρίζουν τον ρόλο των γυναικών στην πρόοδο της επιστήμης και ενθαρρύνει όλους τους πολίτες, να εξετάσουν το ενδεχόμενο σταδιοδρομίας στην Αστρονομία. Η Διεθνής Αστρονομική Ένωση – The International Astronomical Union ενθαρρύνει έντονα τις δραστηριότητες καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, με ιδιαίτερη έμφαση μεταξύ δύο διεθνών ημερών που έχουν υιοθετηθεί από τα Ηνωμένα Έθνη: τη Διεθνή Ημέρα των Γυναικών και των Κοριτσιών στην Επιστήμη στις 11 Φεβρουαρίου και την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου. Αυτό το έτος δίδεται έμφαση στην ηλιακή φυσική και στα θέματα αλληλεπίδρασης Ηλίου – Γης καθώς ο ήλιος…
Δείτε περισσότερα -
Έναρξη δωρεάν διαδικτυακών μαθημάτων Αστρονομίας για μαθητές Δ΄, Ε΄, ΣΤ΄ τάξεων Δημοτικού
Η Αστρονομική Εταιρεία Πάτρας «Ωρίων» ανακοινώνει την έναρξη δωρεάν διαδικτυακών μαθημάτων Αστρονομίας για μαθητές Δ΄, Ε΄ και ΣΤ΄ τάξεων Δημοτικού, με σκοπό την προετοιμασία για τη συμμετοχή των μαθητών στον 9ο Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό Αστρονομίας και Αστροφυσικής Δημοτικού 2025. Εγγραφές από 31 Ιανουαρίου 2025 στο https://eclass.orionas.gr/, επιλέγοντας από τα διαθέσιμα μαθήματα εκείνο του Δημοτικού. Όσοι έχουν ήδη λογαριασμό μπορούν να μπουν με αυτόν, ενώ όσοι θα κάνουν 1η φορά εγγραφή πρέπει να δημιουργήσουν λογαριασμό. Τα μαθήματα είναι ασύγχρονα (σε βιντεομαθήματα) και οι μαθητές τα παρακολουθούν με τον δικό τους ρυθμό. Διδάσκει ο Αργύρης Δρίβας, Φυσικός στο 3ο Γυμνάσιο Ναυπάκτου, Γραμματέας ΔΣ της Αστρονομικής Εταιρείας Πάτρας «Ωρίων», βραβευμένος ως Έλληνας Ερασιτέχνης Αστρονόμος 2019 και πρώην μέλος της ελληνικής επιτροπής NAEC (National…
Δείτε περισσότερα -
17η Πανελλήνια Εξόρμηση Ερασιτεχνών Αστρονόμων, 25-27 Ιουλίου 2025
Αγαπητοί φίλοι και φίλες, Οι Πανελλήνιες Αστροεξορμήσεις έχουν καταστεί εδώ και χρόνια ένας ετήσιος θεσμός, μια γιορτή της Παρατηρησιακής Αστρονομίας, της Αστροφωτογραφίας και όχι μόνο, γιορτή κατάλληλη για όλες τις ηλικίες, με πλούσιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, όπως ομιλίες και workshops (για θέματα αστρονομικής παρατήρησης, για τεχνικά και θεωρητικά θέματα, αλλά και παιδικά προγράμματα Αστρονομίας), Ουρανογραφία αλλά και ψυχαγωγικές δραστηριότητες, όπως πεζοπορίες με συνοδηγό στο δάσος και σε σπήλαια της περιοχής. Η Αστρονομική και Αστροφυσική Εταιρεία Δυτικής Ελλάδας “Ηρακλής”, έχει αναλάβει την διοργάνωση της 17ης Πανελλήνιας Εξόρμησης Ερασιτεχνών Αστρονόμων (17η Π.Ε.Ε.Α.), που θα διεξαχθεί στις 25-26-27 Ιουλίου 2025 σε ελατόφυτα ορεινά πλατώματα, με υψόμετρο 1200 μέτρα, βόρεια του χωριού Δρυμώνα Θέρμου, Τριχωνίδας στον νομό Αιτωλοακαρνανίας. Το Δ.Σ. του “Ηρακλή” ευχαριστεί τους Συλλόγους…
Δείτε περισσότερα -
Μη χάσετε την παρέλαση πλανητών στον νυχτερινό ουρανό
Αυτή την περίοδο 6 από τους πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος είναι ορατοί ταυτόχρονα στον νυχτερινό ουρανό! Ο 7ος πλανήτης είναι ο Ερμής, ο οποίος ανατέλλει στις 06:55 περίπου και δύει λίγο μετά τις 16:00 και ο 8ος η Γη. Έτσι, θα έλεγε κανείς ότι οι συνθήκες προσφέρουν το μέγιστο δυνατό για πλανητική παρατήρηση ή ακόμα και φωτογράφιση. Οι τέσσερεις από τους πλανήτες: Αφροδίτη, Δίας, Κρόνος και Άρης είναι ορατοί και με γυμνό μάτι. Τα χαρακτηριστικά όμως των πλανητών, όπως οι πολύχρωμες ζώνες του Δία & η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα, οι δορυφόροι και οι δακτύλιοι του Κρόνου και οι παγωμένες πολικές περιοχές του Άρη, απαιτούν χρήση τηλεσκοπίου. Εφόσον τώρα το επιτρέπουν οι δυνατότητες του τηλεσκοπίου και οι συνθήκες παρατήρησης, μπορεί κανείς αυτή την…
Δείτε περισσότερα -
30ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Αστρονομίας & Αστροφυσικής 2025
Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (μέσω των Τμημάτων Φυσικής και Οικονομικών) και η Εταιρεία Αστρονομίας και Διαστήματος διοργανώνουν τον 30ο Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό Αστρονομίας και Αστροφυσικής για το σχολικό έτος 2024 – 2025 ως εξής: ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός του διαγωνισμού είναι η περαιτέρω ενασχόληση και εμβάθυνση των μαθητών στην επιστήμη της Αστρονομίας, της Αστροφυσικής και της Διαστημικής, η εξοικείωσή τους με τις θαυμαστές τελευταίες ανακαλύψεις των τεχνητών δορυφόρων και άλλων παρατηρητηρίων και η επιβράβευση της ενδόμυχης και διερευνητικής αυτής προσπάθειάς τους. Ο Διαγωνισμός διεξάγεται τόσο στα Λύκεια όσο και στα Γυμνάσια της χώρας, με διαφορετικά θέματα. Οι φάσεις του διαγωνισμού είναι τρεις (3) για το Γυμνάσιο και τρεις (3) για το Λύκειο. Ας σημειωθεί, όμως, ότι στις τρεις φάσεις του διαγωνισμού που αφορούν στους μαθητές/τριες Λυκείου, εκτός από γνώσεις…
Δείτε περισσότερα -
To Σμήνος του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου (NGC 2264)
Το Σμήνος του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου (NGC 2264) είναι ένα σμήνος νεαρών άστρων, με ηλικία 1-5 εκατομμυρίων ετών, σε απόσταση περίπου 2.500 ετών φωτός από τη Γη. Κάποια από τα αστέρια του είναι μικρότερα, ζυγίζοντας 10 φορές λιγότερο από τον Ήλιο, και άλλα μεγαλύτερα, ζυγίζοντας επτά φορές όσο ο Ήλιος. https://www.nasa.gov/wp-content/uploads/2023/12/ngc2264-blinking.mp4 Credits: X-ray: NASA/CXC/SAO; Optical: T.A. Rector (NRAO/AUI/NSF and NOIRLab/NSF/AURA) and B.A. Wolpa (NOIRLab/NSF/AURA); Infrared: NASA/NSF/IPAC/CalTech/Univ. of Massachusetts; Image Processing: NASA/CXC/SAO/L. Frattare & J.Major Η κινούμενη αυτή εικόνα είναι αληθινή και αποτελεί σύνθεση δεδομένων που έχουν συλλεχθεί από παρατηρήσεις σε διαφορετικά μήκη κύματος. Τα μπλε και λευκά «φωτάκια» που αναβοσβήνουν είναι νεαρά αστέρια που εκπέμπουν ακτίνες Χ που ανιχνεύονται από το διαστημικό τηλεσκόπιο Chandra X-ray της NASA. Το αέριο στο νεφέλωμα…
Δείτε περισσότερα -
Ο Χειμερινός Ουρανός
Συχνά λέγεται ότι τα αστέρια λάμπουν πιο έντονα τις κρύες, καθάριες νύχτες του χειμώνα παρά οποιαδήποτε άλλη εποχή. Παρότι τα αστέρια μπορεί να φαίνονται λαμπρότερα, οι μετρήσεις δείχνουν ότι δεν υπάρχει διαφορά στη διαύγεια ανάμεσα στους καλύτερους χειμωνιάτικους ουρανούς και τους αντίστοιχους των άλλων εποχών. Η πραγματική διαφορά, η οποία δημιουργεί την αίσθηση ότι τα αστέρια λάμπουν πιο έντονα, είναι ότι ο χειμερινός ουρανός διαθέτει περισσότερα λαμπρά αστέρια. Συνεπώς, είναι ο αριθμός των ορατών λαμπρών αστέρων που κάνει τη διαφορά παρά οποιεσδήποτε εποχικές ιδιότητες του χειμερινού αέρα. Πολλά λαμπρά αστέρια σημαίνουν μεγαλύτερη ευχέρεια στην κατάδειξη αστρικών ομάδων. Ο κατά γενική ομολογία πιο εντυπωσιακός αστερισμός του ουρανού, ο μεγάλος μυθικός κυνηγός Ωρίωνας, δεσπόζει καταμεσής του χειμερινού ουρανού. Ο Ωρίωνας είναι ο…
Δείτε περισσότερα -
Μπορώ να δω τον έναστρο ουρανό με κιάλια;
Από όλα τα είδη εξοπλισμού που χρησιμοποιεί ένας ερασιτέχνης αστρονόμος τα κιάλια είναι το πιο χρήσιμο. Ορίστε μερικά από τα ουράνια αντικείμενα που τα κιάλια αποκαλύπτουν: Σε σκοτεινό, ασέληνο ουρανό τα συνήθη κιάλια για την παρατήρηση πουλιών μπορούν να διακρίνουν περισσότερα από 100.000 αστέρια, ενώ τα γυμνά μάτια μόνο 4.000. Η νεφώδης ζώνη του Γαλαξία διαχωρίζεται σε αμέτρητες χιλιάδες αστέρια – μια από τις μεγάλες απολαύσεις στην ερασιτεχνική αστρονομία. Τα χρώματα των αστεριών, από το γαλάζιο έως το κίτρινο και έως το πορτοκαλί της σκουριάς φαίνονται πιο εύκολα με κιάλια παρά χωρίς. Κάθε νύχτα που ο Δίας είναι θεατός, δύο έως τέσσερις από τους μεγάλους δορυφόρους του φαίνονται κοντά στον λαμπρό πλανήτη. Οι πλανήτες Ουρανός και Ποσειδώνας είναι εύκολοι στόχοι…
Δείτε περισσότερα -
Μην χάσετε τον κομήτη C/2023 A3 (TSUCHINSHAN – ATLAS)!
Αυτή την περίοδο ορατός στον ουρανό είναι ο κομήτης C/2023 A3 (TSUCHINSHAN – ATLAS). Μη χάσετε την ευκαιρία να τον παρατηρήσετε! Παρακάτω θα βρείτε ορισμένες συμβουλές παρατήρησης, ενδεικτικές ώρες και μέρες παρατήρησης καθώς και προτεινόμενο εξοπλισμό. Βρείτε εδώ τον Απόλυτο Οδηγό Παρατήρησης Κομητών! Πώς έλαβε το περίεργο όνομά του; Το πρώτο γράμμα στα ονόματα των κομητών (C στην προκειμένη περίπτωση) συμβολίζει την κατηγορία στην οποία ανήκει ο κομήτης. Ποια κατηγορία συμβολίζει κάθε γράμμα; Έχουμε και λέμε: P: Περιοδικοί κομήτες με περίοδο περιφοράς μικρότερη των 200 ετών ή κομήτες που επιβεβαιωμένα έχουν κάνει «πέρασμα» από την γειτονιά του Ήλιου πάνω από μία φορά. C: Μη περιοδικοί κομήτες ή κομήτες με περίοδο περιφοράς μεγαλύτερη των 200 ετών που έχει παρατηρηθεί μόνο ένα…
Δείτε περισσότερα -
1ος Διαγωνισμός Αστροφωτογραφίας Κρήτης – Αποτελέσματα
Ο Σύλλογος Φίλων Αστρονομίας Κρήτης (ΣΦΑΚ), ο Δήμος Ανωγείων, το Ινστιτούτο Αστροφυσικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΑ-ΙΤΕ) και το Αστεροσκοπείο Σκίνακα, η κοινή ερευνητική υποδομή του Παν. Κρήτης και του ΙΤΕ, συνδιοργάνωσαν τον 1ο Διαγωνισμό Αστροφωτογραφίας Κρήτης για το έτος 2024. Ο διαγωνισμός είχε 3 κατηγορίες: Αστροφωτογραφία βαθιού ουρανού Φωτογραφία πλανητών, Ήλιου, Σελήνης Αστροφωτογραφία με τοπία της Κρήτης και όλες οι συμμετοχές εκτέθηκαν στον “Τόπο του Βοσκού” στα Ανώγεια από την 1η έως τις 10 Αυγούστου 2024. Ακολουθούν τα αναμνηστικά διπλώματα και οι βραβευμένες φωτογραφίες σε υψηλή ανάλυση. Ευχαριστούμε το Πλανητάριο Θεσσαλονίκης για την υποστήριξη του διαγωνισμού.
Δείτε περισσότερα