ΗΞΕΡΕΣ ΟΤΙ…
-
Γιατί η διάρκεια της ημέρας γίνεται ίση με τη διάρκεια της νύχτας λίγες ημέρες πριν από την εαρινή ισημερία και λίγες ημέρες μετά τη φθινοπωρινή ισημερία;
Απάντηση Η φαινόμενη ημερήσια τροχιά του Ήλιου διατρέχει τον ουράνιο ισημερινό (προέκταση του γήινου ισημερινού) την ημέρα της εαρινής ισημερίας (21 Μαρτίου) και την ημέρα της φθινοπωρινής ισημερίας (22 Σεπτεμβρίου). Μόνο στις δύο αυτές ημέρες του έτους ο Ήλιος ανατέλλει ακριβώς από την (γεωγραφική-αστρονομική) Ανατολή του τόπου και δύει ακριβώς στη Δύση. Επομένως, στις δύο αυτές ημερομηνίες τους έτους θεωρητικά πρέπει να είναι ίση η διάρκεια της ημέρας με τη διάρκεια της νύχτας. Αν κοιτάξετε, όμως, την ώρα της ανατολής και την ώρα της δύση του Ήλιου σε ένα ημερολόγιο ή σημειώσετε την ώρα της ανατολής και την ώρα της δύσης του Ήλιου στις ημερομηνίες αυτές στον τόπο σας (αρκεί ο ανατολικός και ο δυτικός ορίζοντας του τόπου σας να…
Δείτε περισσότερα -
Πώς βλέπει τις τροχιές των αστεριών και του Ήλιου μας ένας παρατηρητής από τον ισημερινό και πώς ένας παρατηρητής από τους πόλους της Γης;
Απάντηση Α) Αν βρεθούμε στον Βόρειο Πόλο της Γης, δηλαδή σε γεωγραφικό πλάτος φ=90 μοίρες, τότε θα δούμε: Τον Πολικό αστέρα ακριβώς πάνω από το κεφάλι μας, δηλαδή στο Ζενίθ. Επομένως, ο ουράνιος ισημερινός ταυτίζεται με τον ορίζοντα του τόπου. Τα αστέρια να διαγράφουν τροχιές παράλληλες προς τον ορίζοντα, χωρίς να ανατέλλουν ή να δύουν. Δηλαδή, θα βλέπουμε ως αειφανή όλα τα αστέρια του βόρειου ημισφαιρίου της ουράνιας σφαίρας. Αντίθετα, δεν θα δούμε ποτέ αστέρια του Νότιου ημισφαιρίου της ουράνιας σφαίρας, δηλαδή τα μισά αστέρια της ουράνιας σφαίρας είναι αφανή. Δεν υπάρχουν αστέρια αμφιφανή. Ο Ήλιος από τις 21 Μαρτίου (εαρινή ισημερία) μέχρι τις 22 Σεπτεμβρίου (φθινοπωρινή ισημερία) θα είναι συνέχεια θεατός (πάνω από τον ορίζοντα), ενώ τους υπόλοιπους 6…
Δείτε περισσότερα -
Που οφείλεται η εναλλαγή των εποχών του έτους;
Απάντηση Η εναλλαγή των εποχών συσχετίζεται με τις θερμοκρασιακές αλλαγές που συμβαίνουν στην επιφάνεια της Γης, δηλαδή με τη μεταβολή της ηλιακής ακτινοβολίας που πέφτει στην επιφάνεια ενός τόπου. Η μεταβολή αυτή της θερμοκρασίας οφείλεται κυρίως στη μεταβολή της κλίσης των ακτίνων του Ήλιου που πέφτουν στην επιφάνεια της Γης, διότι η κλίση των ακτίνων είναι αυτή που ρυθμίζει το εμβαδό της επιφάνειας της Γης πάνω στην οποία σκορπίζεται η ενέργεια που κουβαλάει μια συγκεκριμένη δέσμη ακτινοβολίας του Ήλιου μας. Η κλίση αυτή των ακτίνων του Ήλιου για έναν τόπο αλλάζει κατά τη διάρκεια ενός έτους, διότι η Γη περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο πάνω σε ένα επίπεδο που σχηματίζει με το επίπεδο του ισημερινού της γωνία ίση με 23,5…
Δείτε περισσότερα -
Τι σημαίνει ότι οι Φοίνικες θαλασσοπόροι είδαν τον Ήλιο να ανατέλλει από δεξιά, όταν περιέπλευσαν την Αφρική, όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος;
Απάντηση Στο τέταρτο βιβλίο του Ηρόδοτου (Μελπομένη), [42], αναφέρεται:[1] «Είναι βέβαιο ότι η Λιβύη (Αφρική) περιβρέχεται από θάλασσα, εκτός από τα σύνορά της με την Ασία. Πρώτος, απ’ όσο ξέρω, απέδειξε ότι η Λιβύη περιβρέχεται από θάλασσα ο βασιλιάς των Αιγυπτίων Νεκώς. Όταν σταμάτησε να σκάβει τη διώρυγα που από τον Νείλο οδηγεί στον Αράβιο Κόλπο, έστειλε Φοίνικες με καράβια, δίνοντάς τους εντολή να επιστρέψουν στην Αίγυπτο από το στενό των Ηράκλειων Στηλών (Γιβραλτάρ) και τη βόρεια θάλασσα. Οι Φοίνικες ξεκίνησαν από την Ερυθρά Θάλασσα και ταξίδευαν στη νότια θάλασσα. Όταν ερχόταν το φθινόπωρο, σταματούσαν στη Λιβύη, σ’ όποιο μέρος της βρίσκονταν, έσπερναν τη γη και περίμεναν να ωριμάσει η σοδειά, θέριζαν και ύστερα ξανάρχιζαν το ταξίδι τους. Πέρασαν δύο…
Δείτε περισσότερα -
Πώς έγινε η διαίρεση της Γης σε κλιματικές ζώνες;
Απάντηση Εφόσον ο Ήλιος μας είναι ο αστέρας που θερμαίνει τη Γη, είναι φυσικό ότι οι παράγοντες που καθορίζουν τη διαίρεση της Γης σε κλιματικές ζώνες εξαρτώνται από τον Ήλιο. Έτσι, λοιπόν, οι κλιματικές ζώνες της Γης ορίζονται ως εξής: 1) Η πρώτη ζώνη της Γης είναι η διακεκαυμένη ζώνη, που εκτείνεται βόρεια και νότια του ισημερινού και οριοθετείται στον βορρά από τον τροπικό του Καρκίνου και στον νότο από τον τροπικό του Αιγώκερω. Οι δύο αυτοί τροπικοί κύκλοι (παράλληλοι προς τον ισημερινό) βρίσκονται σε γεωγραφικό πλάτος φ=+23,5 μοίρες και φ=-23,5 μοίρες, αντίστοιχα. Αξίζει να σημειώσουμε ότι το επίπεδο της φαινόμενης ετήσιας τροχιάς του Ήλιου (εκλειπτική) και το επίπεδο του ουράνιου ισημερινού (προέκταση του γήινου ισημερινού) σχηματίζουν τη σταθερή γωνία…
Δείτε περισσότερα -
Γιατί ο Ήλιος δεν ανατέλλει κάθε μέρα από την Ανατολή;
Απάντηση Παρατηρώντας την ανατολή του Ήλιου από τον ίδιο τόπο κατά τη διάρκεια του έτους, διαπιστώνουμε ότι αλλάζει συνεχώς από μέρα σε μέρα το σημείο του ορίζοντα απ’ όπου βλέπουμε τον Ήλιο να ανατέλλει καθώς και το σημείο του ορίζοντα στο οποίο δύει. Ο Ήλιος ανατέλλει ακριβώς από την Ανατολή και δύει ακριβώς στη Δύση (ως γεωγραφικά σημεία του ορίζοντα) μόνο δύο φορές τον χρόνο και συγκεκριμένα στις 21 Μαρτίου (έναρξη Άνοιξης) και στις 22 Σεπτεμβρίου (έναρξη Φθινοπώρου), οπότε έχουμε και τη διάρκεια της ημέρας ίση με τη διάρκεια της νύχτας. Στις 21 Μαρτίου έχουμε την εαρινή ισημερία και στις 22 Σεπτεμβρίου τη φθινοπωρινή ισημερία. Στις δύο αυτές ημερομηνίες ο Ήλιος φαίνεται να διαγράφει τον ουράνιο ισημερινό, που είναι η…
Δείτε περισσότερα -
Τι ονομάζουμε γεωγραφικές συντεταγμένες ενός τόπου της Γης;
Απάντηση Ο προσδιορισμός μιας θέσης γίνεται με τη βοήθεια του γεωγραφικού μήκους (λ) και του γεωγραφικού πλάτους (φ) ενός τόπου, που λέγονται γεωγραφικές συντεταγμένες του τόπου (λ, φ) και μετρώνται σε μοίρες. Γεωγραφικό μήκος είναι η γωνιώδης απόσταση του μεσημβρινού του τόπου του παρατηρητή από τον μεσημβρινό του Greenwich. Το γεωγραφικό μήκος μετριέται πάνω στον ισημερινό από 0° έως −180° για τόπους που βρίσκονται ανατολικά του Greenwich και από 0° έως +180° για τόπους που βρίσκονται δυτικά αυτού. Το γεωγραφικό μήκος μπορεί να δοθεί και σε ώρες, 0h έως −12h ανατολικά του Greenwich και 0h έως +12h δυτικά αυτού, μια και 15 μοίρες αντιστοιχούν σε 1 ώρα (αφού οι 360 μοίρες αντιστοιχούν σε 24 ώρες). Γεωγραφικό πλάτος είναι η γωνιώδης…
Δείτε περισσότερα -
Γιατί ο Ίππαρχος θεωρείται πατέρας της Αστρονομίας;
Απάντηση Ο Ίππαρχος (190-120 π.Χ.), όπως αναφέρει ο Πλίνιος (23-70 μ.Χ.), παρατήρησε έναν καινοφανή (nova) αστέρα, δηλαδή την ξαφνική αναλαμπή ενός άγνωστου αστέρα για λίγες ημέρες ή εβδομάδες. Το γεγονός αυτό διατάραξε τις φιλοσοφικές αντιλήψεις της εποχής εκείνης και έγινε αφορμή για να συντάξει ο Ίππαρχος τον πρώτο κατάλογο αστέρων. Ταξινόμησε περίπου 1080 αστέρες σε μεγέθη, θεωρώντας ως πρώτου μεγέθους τους πιο λαμπρούς, που ήταν περίπου 20, και έκτου μεγέθους τους πιο αμυδρούς, που μόλις και διακρίνονταν με γυμνό μάτι, σύμφωνα με τη διαίρεση που είχαν κάνει ήδη οι Βαβυλώνιοι. Για τον κατάλογο αυτόν ο Πλίνιος θαυμάζει τον Ίππαρχο και γράφει ότι «ούτε και από τους ολύμπιους θεούς δεν θα τολμούσε κανείς να αναλάβει αυτόν τον άθλο που επιχείρησε ο…
Δείτε περισσότερα -
Ποιος είναι αυτός που πρώτος θεώρησε τον Ήλιο ακίνητο στο κέντρο του ηλιακού μας συστήματος;
Απάντηση Οι αρχαίοι Έλληνες, σε αντίθεση με τους άλλους λαούς (Σουμέριους, Βαβυλώνιους, Αιγυπτίους, Ινδούς, Κινέζους κ.α.), αναζήτησαν κοσμολογικά μοντέλα που να ερμηνεύουν τα παρατηρησιακά δεδομένα τους και δεν αρκέστηκαν στην απλή καταγραφή των αστρονομικών παρατηρήσεων. Έτσι, θεμελίωσαν την επιστήμη της Αστρονομίας. Ασχολήθηκαν σε μεγάλο βαθμό με τη δημιουργία του Σύμπαντος, με το σχήμα της Γης, με την περιφορά των πλανητών και με τη διαφορετική κλίση των ακτίνων του Ήλιου κατά τη διάρκεια του έτους, θεωρώντας πάντα τη Γη στο κέντρο του Κόσμου. Έναν σημαντικό νεωτερισμό στην Αστρονομία της εποχής εκείνης εισήγαγαν οι Πυθαγόρειοι, με κύριο εκφραστή τους τον Φιλόλαο, εκτοπίζοντας τη Γη από το κέντρο του Σύμπαντος και τοποθετώντας στη θέση της το κεντρικό πυρ, την Εστία. Με το αριστοτελικό,…
Δείτε περισσότερα -
Γιατί ο Άρατος ο Σολεύς θεωρείται ο Όμηρος της Αστρονομίας;
Απάντηση Ο Άρατος (305-240 π.Χ.) ήταν ένας λόγιος και ποιητής από τους Σολούς της μικρασιατικής Κιλικίας, που είχε πολλά ενδιαφέροντα. Σε αυτόν ο βασιλιάς της Μακεδονίας Αντίγονος ο Γονατάς ανέθεσε να μεταφέρει σε ποιητική μορφή το αστρονομικό έργο του Εύδοξου του Κνίδιου (407-354 π.Χ.) χρησιμοποιώντας τον «δακτυλικό εξάμετρο», τον τυπικό στίχο της αρχαίας ελληνικής επικής ποίησης, κατά το πρότυπο των ομηρικών επών, της Ιλιάδας και της Οδύσσειας. Ο Άρατος, για να κάνει πιο προσιτή και πιο ενδιαφέρουσα την Αστρονομία στους απλούς ανθρώπους, πραγματοποίησε την επιθυμία του βασιλιά Αντίγονου του Γονατά, που του ζήτησε να κάνει τον Εύδοξο ενδοξότερο, μεταφέροντας τον πεζό λόγο σε έμμετρο στίχο. Ο Ρωμαίος ποιητής Οβίδιος γεμάτος ενθουσιασμό έλεγε ότι «μετά τον Ήλιο και τη Σελήνη αιώνιος…
Δείτε περισσότερα -
Πότε περίπου θεμελιώθηκε η ελληνική Αστρονομία, σύμφωνα με τους Ορφικούς Ύμνους;
Απάντηση Η μελέτη των Ορφικών Ύμνων από αστρονομικής πλευράς αποδεικνύει ότι τουλάχιστον χίλια χρόνια πριν από τους Ίωνες φιλοσόφους Θαλή, Αναξίμαδρο, Αναξιμένη κ.α. το αρχαίο ελληνικό πνεύμα, με τη διεισδυτική και διαισθητική δύναμή του, πολύ πριν από κάθε λαό, προχώρησε στη θεμελίωση της επιστήμης της Αστρονομίας. Οι Ορφικοί Ύμνοι μάς πληροφορούν για τις γνώσεις των πανάρχαιων Ελλήνων, της δεύτερης, ακόμα και της τρίτης προ Χριστού χιλιετίας, τις σχετικές με την επιστήμη του ουρανού. Κυριαρχεί η άποψη ότι ο Ορφέας γεννήθηκε και έζησε πριν από την αργοναυτική εκστρατεία (1225 π.Χ.), δηλαδή γύρω στα μέσα της δεύτερης χιλιετίας, και μάλιστα στους βορειοανατολικούς πρόποδες του Ολύμπου. Μεταξύ των ετών 527 και 514 π.Χ., όταν άρχοντας των Αθηνών ήταν ο Ίππαρχος (ο γιος του…
Δείτε περισσότερα