Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα από 10/11/2014 έως και 16/11/2014

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 10 Νοεμβρίου

  • Μετά τις 8 το βράδυ, το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου βρίσκεται σε οριζόντια θέση  πολύ ψηλά στο νότο. Η δεξιά πλευρά του σημαδεύει κάτω, πολύ μακριά, προς τον Φομαλχώ. Η αριστερή του πλευρά σημαδεύει, λιγότερο μακριά, κάτω προς το βήτα του Κήτους. Αυτά τα δύο αστέρια σχηματίζουν ένα ισόπλευρο τρίγωνο μαζί με το αμυδρότερο αστέρι Ανκαά (α του Φοίνικος, με μέγεθος 2,4) που βρίσκεται χαμηλά στον ορίζοντα. Το αστέρι αυτό δεν είναι πολύ φωτεινό, αλλά είναι το πιο λαμπρό αντικείμενο στην περιοχή αυτή.
  •  Έχετε δει ποτέ ένα αστέρι του Φοίνικος; Ο Φοίνιξ είναι νότιος αστερισμός και αμφιφανής στην Ελλάδα. Το μεγαλύτερο μέρος του είναι ορατό από την Ελλάδα, μόνο αργά τις φθινοπωρινές νύχτες και τα βράδια του χειμώνα.

Τρίτη, 11 Νοεμβρίου

  • Μπορείτε να βρείτε τα φθινοπωρινά σφαιρωτά σμήνη Μ15, κοντά στην μύτη του Πήγασου και το Μ2 στα νότιά του; Και τα δύο αντικείμενα είναι 6ου μεγέθους και φαίνονται με ένα ζευγάρι κιάλια.
  • Ψάχνετε για κάποιο δύσκολο αντικείμενο στην λίστα με τα αντικείμενα από τον βαθύ ουρανό του Νοεμβρίου; Θα το βρείτε στον Πήγασο που βρίσκεται ψηλά στο ζενίθ αυτά τα βράδια: το Κουϊντέτο του Στεφάνου ( Stephan’s Quintet) και οι αμυδροί συνοδοί γαλαξίες του μεγάλου γαλαξία NGC 7331.

Τετάρτη, 12 Νοεμβρίου

  • Τώρα που η σελήνη είναι σε χάση και δεν ανατέλλει πριν τις 10 το βράδυ είναι πάλι καιρός για παρατήρηση του βαθέως ουρανού. Εάν το τηλεσκόπιό σας είναι αρκετά μεγάλο και ο ουρανό σας αρκετά σκοτεινός, θα μπορέσετε να εντοπίσετε 12ου  ή 13ου μεγέθους γαλαξίες. Πόσους τέτοιους γαλαξίες μπορείτε να δείτε μέσα στο εσωτερικό του  Κυκλικού (Circlet) σχηματισμού των Ιχθύων;
  • Από τα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη, ο Φομαλχώ ανεβαίνει 20 ° πάνω από τον ορίζοντα στην καλύτερη περίπτωση. Πόσο «μοναχικός» είναι στη πραγματικότητα ο Φομαλχώ; Το πλησιέστερο άστρο σε αυτόν, 1ου μεγέθους, είναι ο Achernar στο νότιο άκρο του Ηριδανού (του «ποταμού») που βρίσκεται περίπου 40 ° μακριά.

Πέμπτη, 13 Νοεμβρίου

  • Ο Δίας και η Σελήνη λάμπουν ψηλά στο νότο νωρίς τα ξημερώματα της Παρασκευής, με τον αμυδρότερο Βασιλίσκο στα αριστερά τους. Αν και φαίνονται κοντά, ο Δίας είναι 2600 φορές πιο μακριά από τη σελήνη και ο Βασιλίσκος είναι 950.000 φορές πιο μακριά από τον Δία!

Παρασκευή, 14 Νοεμβρίου

  • Τελευταίο τέταρτο της σελήνης στις 5:17 μ.μ.
  • Το φεγγάρι ανατέλλει μετά τα μεσάνυχτα και είναι περίπου κατά 40% φωτισμένο.
  • Ο δορυφόρος μας βρίσκεται σε απόγειο, στο πιο μακρινό σημείο στην τροχιά του γύρω από τη Γη (404.336 χιλιόμετρα) στις 3:57 π.μ. του Σαββάτου.

Σάββατο, 15 Νοεμβρίου

  • Ο αστεροειδής 6 Ήβη βρίσκεται σε αντίθεση απόψε. Με μέγεθος 8, είναι στα αστέρια του Ηριδανού. Θα τον βρείτε 2° ανατολικά-βορειοανατολικά από το αστέρι δέλτα του Ηριδανού που έχει μέγεθος 3,5.
Ο χάρτης με τη θέση του αστεροειδούς είναι φτιαγμένος από τον Kellie Jaeger  για το περιοδικό Astronomy.

Κυριακή, 16 Νοεμβρίου

  • Πλησιάζοντας στις 17 Νοεμβρίου, η ετήσια βροχή διαττόντων Λεοντίδες φτάνει στο αποκορύφωμά της καθώς το φεγγάρι χάνει τη φωτεινότητά του από νύχτα σε νύχτα κατά τη διάρκεια της εβδομάδας. Συνήθως βλέπουμε 15 μετέωρα την ώρα όταν οι συνθήκες είναι καλές, μακριά από τα φώτα της πόλης. Ο κομήτης 55P/Tempel-Tuttle είναι η πηγή των Λεοντίδων και η Γη θα περάσει μέσα από τα υπολείμματα σκόνης που έχει αφήσει πίσω του.
  • Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).
  • Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως οTerence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide:  “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.
Το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου είναι ένας γνωστός σχηματισμός στον φθινοπωρινό ουρανό. Όμως, το όνομα είναι κάπως παραπλανητικό! Το φωτεινότερο αστέρι του τετραγώνου ανήκει στην Ανδρομέδα. Η φωτογραφία είναι του Bill και της Sally Fletcher.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
  • Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο:www.spaceweather.com.
  • Ο Ερμής, αν και έκανε την καλύτερη πρωινή του εμφάνιση για το 2014, παραμένει φωτεινός με μέγεθος -0,8. Βρίσκεται χαμηλά πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα  περίπου 60 με 45 λεπτά πριν την ανατολή του ηλίου. Μη συγχέετε τον Ερμή με τον Αρκτούρο. Ο πλανήτης τρεμοσβήνει πολύ περισσότερο μακριά στα αριστερά του, στα ανατολικά-βορειοανατολικά.
  • Η Αφροδίτη βρίσκεται κρυμμένη στο φως του ήλιου.
  • Ο Άρης (μέγεθος +0,9) παραμένει χαμηλά στα νοτιοδυτικά το σούρουπο.
  • Ο Δίας (με μέγεθος -2, στον Λέοντα) ανατέλλει πριν τα μεσάνυχτα και λάμπει ψηλά στα νότια πριν το λυκαυγές. Πιο κάτω και στα αριστερά του, ο Βασιλίσκος ανατέλλει 40 λεπτά αργότερα.
  • Ο Κρόνος έχει χαθεί στο φως του ήλιου.
  • Ο Ουρανός (μέγεθος 5,7, στους Ιχθείς) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στον Υδροχόο) είναι ψηλά στα νοτιοανατολικά και νότια, αντίστοιχα, νωρίς το βράδυ. Για τις ακριβείς θέσεις των δυο αυτών μακρινών πλανητών συμβουλευτείτε τους χάρτες:   http://d366w3m5tf0813.cloudfront.net/wp-content/uploads/WEB_Uranus_Neptune_2014.pdf
Επιστροφή στην κορυφή κουμπί