Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 3-10 έως 9-10
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 3-10 έως και 9-10 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Παρακάτω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αυτής, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο (πάνω από 4 ίντσες) την περίφημη ερυθρά κηλίδα του Δία (το χρώμα της είναι στην πραγματικότητα ελαφρά πορτοκαλί). Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει από 50 λεπτά πριν έως 50 λεπτά μετά την αναγραφόμενη ώρα. Ένα μπλε ή πράσινο φίλτρο θα μπορούσε να βοηθήσει στην αύξηση του κοντράστ στον Δία.
Δευτέρα, 3 Οκτωβρίου
Νωρίς το βράδυ, κοιτάξτε λίγο πάνω από τον βορειοανατολικό ορίζοντα – πολύ κάτω από την Κασσιόπη – και θα βρείτε την φωτεινή Αίγα να λάμπει καθώς θα ανατέλλει. Το πόσο νωρίς βγαίνει η Αίγα και το πόσο ψηλά θα την βρείτε, εξαρτάται από το γεωγραφικό σας πλάτος. Όσο πιο βόρεια βρίσκεστε, τόσο πιο γρήγορα και πιο ψηλά θα είναι το αστέρι.
Το πλανητικό νεφέλωμα Helix (έλικα), NGC7293, στον Υδροχόο είναι ένα από τα πιο φωτεινά του ουρανού (μέγεθος 7) αλλά δύσκολα εντοπίζεται γιατί έχει χαμηλή φωτεινότητα λόγω της εκτεταμένης επιφάνειάς του (1/4 της μοίρας). Αν κεντράρουμε το τηλεσκόπιο μας στο υ του Υδροχόου, θα βρίσκεται σε ακτίνα περίπου 1 ο
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου ακριβώς στις 4:35 πμ. της Τρίτης.
Τρίτη, 4 Οκτωβρίου
Η Σελήνη φτάνει σε περίγειο, το κοντινότερο σημείο της ως προς τη Γη στην ελαφρώς μακρόστενη τροχιά της, στις 7:34 μμ. Εκείνη τη στιγμή, θα βρίσκεται 369.325 χιλιόμετρα μακριά.
Ο Δίας εξακολουθεί να κυριαρχεί στον νυχτερινό ουρανό, λίγες μόνο ημέρες μετά την αντίθεσή του την περασμένη εβδομάδα. Είναι στον ουρανό όλη τη νύχτα και, με μέγεθος -2,9, εξακολουθεί να είναι το ίδιο λαμπρός. Ο μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού συστήματος βρίσκεται στο νότιο Ιχθύ, όπου υπάρχουν λίγα φωτεινά αστέρια και ο πλανήτης πραγματικά ξεχωρίζει.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου ακριβώς στις 12:21 πμ. της Τετάρτης.
Τετάρτη, 5 Οκτωβρίου
Ο αστερισμός της Σαύρας ( Lacerta) αν και βρίσκεται μεταξύ των γνωστών αστερισμών του Κύκνου και της βασίλισσας Κασσιόπης, λίγοι άνθρωποι τον γνωρίζουν. Αυτό συμβαίνει γιατί τα φωτεινότερα αστέρια του ερπετού είναι μόνο 4ου μεγέθους, και βρίσκεται στη μέση της γαλαξιακής ζώνης μεταξύ ενός πλήθους αμυδρών αστεριών. Ο αστερισμός είναι τόσο καλά καμουφλαρισμένος που θα μπορούσε να ονομαστεί ακριβέστερα «Χαμαιλέοντας». Η Σαύρα είναι μια σχετικά νέα ονομασία , ένας από διάφορους δευτερεύοντες αστερισμούς που εισήχθη από τον Πολωνό αστρονόμο του 17ου αιώνα Johannes Hevelius.
Πέμπτη, 6 Οκτωβρίου
Ο Ερμής έχει πλέον μέγεθος -0,1 στον πρωινό ουρανό. Ανατέλλει περίπου 90 λεπτά πριν από τον Ήλιο. Περίπου 40 λεπτά πριν από την ανατολή του Ήλιου, αναζητήστε τον πλανήτη περίπου 3° πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα, κάτω από τον αστερισμό του Λέοντα. Μπορείτε να ξεχωρίσετε τα φωτεινά αστέρια άλφα και βήτα του Λέοντα, Regulus και Denebola, αντίστοιχα; Ο Regulus (μέγεθος 1,4) σηματοδοτεί την καρδιά του Λέοντα, ενώ η Ντενέμπολα (μέγεθος 2,1) κάθεται στο τέλος της ουράς του.
Μέσω ενός τηλεσκοπίου, ο Ερμής εμφανίζεται τώρα 7 ” σε φαινόμενη διάμετρο και είναι λίγο πάνω από 40 τοις εκατό φωτισμένος. Σε λίγες μέρες, θα φτάσει στη μεγαλύτερη ανατολική αποχή του από τον Ήλιο και στη συνέχεια θα αρχίσει γρήγορα να κινείται πίσω προς το αστέρι μας, χαμηλώνοντας στον πρωινό ουρανό και αυξάνοντας σε λαμπρότητα.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 01:59 πμ. της Παρασκευής.
Παρασκευή, 7 Οκτωβρίου
Η σχεδόν γεμάτη Πανσέληνος περνά 3° νότια του Ποσειδώνα στις 6 μμ. Θα τους βρείτε στον βορειοανατολικό Υδροχόο, κοντά στα σύνορα του αστερισμού με τους Ιχθύς. Ο Ποσειδώνας είναι ο πιο μακρινός πλανήτης του ηλιακού συστήματος. Εμφανίζεται με αμυδρό μέγεθος 7,7. Θα χρειαστείτε κιάλια ή ένα τηλεσκόπιο για να τον δείτε. Σίγουρα, η θέαση του θα είναι δύσκολη μέσα στο έντονο φως του φεγγαριού. Ο δίσκος του αμυδρού πλανήτη εκτείνεται μόλις 2″ σε σχέση με την τεράστια απόσταση των 4,3 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη.
Ο Ερμής ξεκινά την καλύτερη εβδομάδα του το 2022 ως αντικείμενο του πρωινού ουρανού. Το πρωί του Σαββάτου αναζητήστε τον χαμηλά, περίπου 60 έως 40 λεπτά πριν από την ανατολή του Ήλιου. Το πρωί της 8ης Οκτωβρίου, ο Ερμής έχει γίνει εύκολα ορατός χαμηλά στον ουρανό του λυκαυγούς.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 9:50 μμ.
Σάββατο, 8 Οκτωβρίου
Η Σελήνη και ο Δίας διασχίζουν μαζί τον ουρανό απόψε. Ξεκινούν από τα ανατολικά-νοτιοανατολικά. Ο Δίας είναι λίγο μετά την αντίθεσή του. Όταν η Σελήνη λάμπει κοντά του στις 8, η Σελήνη είναι λίγο πριν από τη δική της αντίθεση (είναι πλήρης το βράδυ της Κυριακής στις 9). Γιατί η Σελήνη και ο Δίας εμφανίζονται μαζί στις αντίθετες πλευρές των αντιθέσεών τους; Επειδή η Σελήνη (που περιστρέφεται γύρω από τη Γη) κινείται πάντα προς τα ανατολικά σε σχέση με τα αστέρια, ενώ οι πλανήτες, κοντά στις αντιθέσεις τους, κινούνται πάντα προς τα δυτικά.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 3:37 πμ. της Κυριακής.
Κυριακή, 9 Οκτωβρίου
Τα δύο άστρα που χρησιμοποιούνται σαν δείκτες για να βρούμε τον Πολικό αστέρα είναι ο Μεράκ, ο χαμηλότερος από τα δύο, αυτήν την εποχή, και ο Ντούμπ, ο ψηλότερος από τα δύο. Η μεταξύ τους απόσταση είναι 5º. Η νοητή γραμμή που δείχνει τον Πολικό είναι περίπου 25º. Μην κάνετε το κοινό λάθος να περιμένετε να δείτε τον Πολικό σαν ένα λαμπρό άστρο. Είναι το ίδιο φωτεινός όπως και οι δύο δείκτες.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 11:28 μμ.
Πρόσφατα γιορτάστηκε στη Γη η μέρα της «Παρατήρησης της Σελήνης». Πολλοί ερασιτέχνες αστρονόμοι προχωρούν πέρα της παρατήρησης στη φωτογράφηση της Σελήνης σε υψηλή ανάλυση, όπως η εικόνα αυτή του Alan Friedman.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής, βγαίνει χαμηλά πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα στον πρωινό ουρανό. Όμως, γρήγορα θα γίνει λαμπρός, με μέγεθος -0,5, στο τέλος της εβδομάδας.
Η Αφροδίτη έχει χαθεί μέσα στο φως της ανατολής του Ήλιου. Ο Ερμής ήδη έχει πάρει τη θέση της σε αυτό το μέρος του ουρανού.
Ο Άρης, μέγεθος -0,7 στον ανατολικό Ταύρο, ανατέλλει μετά τις 10 μμ. και βρίσκεται ψηλά στα ανατολικά-νοτιοανατολικά για το υπόλοιπο της νύχτας. Ο δίσκος του πλανήτη είναι μικρός, 12” σε διάμετρο. Θα βρεθεί σε αντίθεση στις 8 Δεκεμβρίου. Τότε η φαινόμενη διάμετρος του θα φτάσει στα 17,2”.
Ο Άρης είναι τέσσερις φορές πιο φωτεινός από τον Αλντεμπαράν (μεγέθους + 0,9), με χρώμα σαν τον Άρη, που λάμπει δεξιά ή κάτω δεξιά του. Θα δείτε τις Πλειάδες πάνω από τον Αλντεμπαράν.
Ο Δίας, θεαματικός, με μέγεθος -2,9, ανατέλλει στις 7 μμ. και λάμπει ψηλά στο νότο πριν τα ξημερώματα. Η φαινόμενη διάμετρός του είναι 49-50 δευτερόλεπτα της μοίρας. Ήταν σε αντίθεση την προηγούμενη εβδομάδα. Ο Δίας αυτή την εποχή είναι πολύ κοντά στο περιήλιο του στην 12ετή τροχιά του γύρω από τον Ήλιο.
Ο Δίας στις 13 Αυγούστου. Φωτογραφία του Christopher Go
Ο Κρόνος, με φαινόμενο μέγεθος +0,5, βρίσκεται στον ανατολικό Αιγόκερω και φέγγει στο νότο νωρίς το βράδυ. Η καλύτερη θέαση του πλανήτη μέσα από ένα τηλεσκόπιο θα είναι στις 9-10 μμ.
Ο Ουρανός, με μέγεθος 5,7 στον Κριό, βρίσκεται ψηλά στα ανατολικά αργά το βράδυ. Χρειάζεται ένα τηλεσκόπιο ή ένα ζευγάρι κιάλια για να παρατηρηθεί.
Ο Ποσειδώνας, με μέγεθος 7,8, είναι στα σύνορα Υδροχόου-Ιχθύων, περίπου 10° στα δυτικά του Δία.
