Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 5-7 έως και 11-7

05/07/2021

910 4 λεπτά για να διαβάσετε

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 5-7 έως και 11-7 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 5 Ιουλίου

Καθώς ξημερώνει Τρίτη, η Σελήνη, σε φθίνουσα φάση, βρίσκεται κάτω από τις Πλειάδες και πάνω από τον Αλντεμπαράν, όπως φαίνεται παρακάτω. Ο πλανήτης Ερμής είναι πολύ πιο χαμηλά, κοντά στο ζ του Ταύρου.

Η Σελήνη φθάνει σε απόγειο, στο πιο μακρινό της σημείο από τη Γη (405.341 χιλιόμετρα μακριά μας).

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 2:19 πμ. της Τρίτης.

Τρίτη, 6 Ιουλίου

Εάν έχετε ένα τηλεσκόπιο, ξέρετε πιθανώς για τον αστερισμό του Ηρακλή που φθάνει στο ζενίθ στο μέσο της νύχτας και για το λαμπρό σφαιρωτό σμήνος του Ηρακλή, το Μ13. Τι άλλα αντικείμενα του ουρανού θα μπορούσατε να εξερευνήσετε εδώ; Ο γαλαξίας NGC6181 (μέγεθος 11,9) κοντά στο β του Ηρακλή είναι ένας από τους πιο λαμπρούς γαλαξίες στην περιοχή αυτή. Επίσης, το φωτεινό πλανητικό νεφέλωμα NGC6210 μπορεί να εντοπιστεί με χαμηλή μεγέθυνση με ένα 4 ιντσών διοπτρικό τηλεσκόπιο. Με υψηλότερη μεγέθυνση το χρώμα του φαίνεται να είναι πρασινωπό ή γαλάζιο και αρχίζει να διακρίνεται το αστέρι 12^ου μεγέθους στο κέντρο του. Φωτογραφίες μακράς έκθεσης αποκαλύπτουν ένα σχήμα που δίνει στο νεφέλωμα αυτό το υποκοριστικό: νεφέλωμα της χελώνας (turtle nebula).

Τετάρτη, 7 Ιουλίου

Το πρωί της Πέμπτης, θα βρείτε τον Ερμή χαμηλά, σε απόσταση 3 μοιρών από το ζ του Ταύρου. Ο πλανήτης, 3^ου μεγέθους, συνεχίζει να αυξάνει σε λαμπρότητα. Θα τον βρείτε ευκολότερα με κιάλια ή με τηλεσκόπιο.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 3:57 πμ. της Πέμπτης.

Πέμπτη, 8 Ιουλίου

Για τους περισσότερους ερασιτέχνες, η Κασσιόπη είναι ο δεύτερος πιο εύκολα αναγνωρίσιμος αστερισμός στο ουρανό του βορείου ημισφαιρίου. Κοιτάξτε για το γνωστό σχήμα ‘W‘, που αναρριχάται σιγά-σιγά από τον βορειανατολικό ουρανό αφού έχει βραδιάσει. Η Κασσιόπη μοιάζει σε φωτεινότητα με την γνωστή κατσαρόλα της Μεγάλης Άρκτου αλλά έχει μικρότερο μήκος. Το αστέρι στο πιο δεξιό άκρο του σχήματος W ονομάζεται Caph που στα Αραβικά σημαίνει «βαμμένο χέρι».

Παρασκευή, 9 Ιουλίου

Νέα Σελήνη στις 4:18 πμ. του Σαββάτου. Είναι ευκαιρία να απολαύσετε κάποια από τα αμυδρότερα αντικείμενα του νυχτερινού ουρανού.

H Κόμη της Βερενίκης είναι ο αστερισμός που ακολουθεί αυτόν του Λέοντα, στα δυτικά. Μέσα σε αυτόν τον μικρότερο αστερισμό βρίσκεται το εκπληκτικό ανοιχτό σμήνος Melotte 111, που συχνά ονομάζεται το «σμήνος της Κόμης της Βερενίκης». Για να το βρείτε, κοιτάξτε στο σχετικά άδειο τμήμα του ουρανού που πέφτει μεταξύ του Βοώτη (στα ανατολικά), του Λέοντα (στα δυτικά), και το τόξο της λαβής της «κατσαρόλας» (στα βόρεια). Το σμήνος βρίσκεται σε αυτήν την περιοχή, περίπου 2,3° νοτιοδυτικά του 4^ου μεγέθους αστέρι γ της Βερενίκης. Ο αστερισμός αυτός φιλοξενεί δύο άλλα ελκυστικά αντικείμενα από τον βαθύ ουρανό: τον γαλαξία Blackeye (M64) και το σφαιρωτό σμήνος M53 (μέγεθος 7,6).

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 5:35 πμ. του Σαββάτου.

Σάββατο, 10 Ιουλίου

Όσοι παρατηρητές βρεθούν ξύπνιοι τις πρώτες πρωινές ώρες μπορούν να βρουν έναν δημοφιλή σχηματισμό με γυμνό μάτι: τον «Κύκλο των Ιχθύων». Αυτή η ομάδα επτά αστεριών βρίσκεται στο δυτικό τμήμα των Ιχθύων, ακριβώς νότια ενός άλλου αστερισμού: το «Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου». Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει το γ, το 7, το θ, το ι, το 19, το λ και το κ των Ιχθύων. Από αυτά, το γ, μεγέθους 3,7 είναι το πιο φωτεινό, οπότε μην περιμένετε τον «Κύκλο» να είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακός! Ωστόσο, είναι εύκολο να τον βρείτε με γυμνό μάτι, σχετικά μεγάλο, με διάμετρο περίπου 6 ° (που σημαίνει ότι θα μπορούσατε να χωρέσετε 12 Πανσέληνους, η κάθε μία σε απόσταση 0,5°, μέσα σε αυτόν).

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 1:26 πμ. του Σαββάτου.

Κυριακή, 11 Ιουλίου

Έχοντας ανακαλυφθεί από τον Edmond Halley το 1714, το M13, αποκαλείται επίσης «το σμήνος του Ηρακλή», είναι το φωτεινότερο σφαιρωτό σμήνος στο βόρειο ουράνιο ημισφαίριο. Ο Edmond Halley σημείωσε ότι “φαίνεται και με γυμνό μάτι όταν ο ουρανός είναι γαλήνιος και το φεγγάρι απόν.” Σε απόσταση 25.100 έτη φωτός και με γωνιακή διάμετρο 20 λεπτά του τόξου, περιέχει 100.000 αστέρια. Το σμήνος M13 επιλέχτηκε το 1974 ως στόχος για ένα από τα πρώτα ράδιο μηνύματα που απευθύνονταν σε πιθανές εξωγήινες ευφυείς φυλές, και που στάλθηκαν από το μεγάλο ράδιο τηλεσκόπιο του παρατηρητήριου Arecibo.

Παραπάνω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αυτής, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο (πάνω από 4 ίντσες) την περίφημη ερυθρά κηλίδα του Δία (το χρώμα της είναι ελαφρά πορτοκαλί). Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει από 50 λεπτά πριν έως 50 λεπτά μετά την αναγραφόμενη ώρα.

Το κέντρο του νεφελώματος της Ροζέτας (NGC 2237). Διακρίνεται και μέρος του ανοιχτού σμήνος NGC 2244. Το νεφέλωμα αυτό είναι χαρακτηριστικό αντικείμενο από τον ουρανό του χειμώνα (η λήψη της φωτογραφίας αυτής έγινε τον περασμένο Φεβρουάριο από την Χριστίνα Ηρακλέους ). Ο τωρινός ουρανός του καλοκαιριού είναι γεμάτος με όμορφα νεφελώματα σαν και αυτό, ιδιαίτερα στους αστερισμούς του Τοξότη, Σκορπιού και Οφιούχου.

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο:www.spaceweather.com.

Ο Ερμής αρχίζει να φαίνεται πολύ χαμηλά στην αρχή του λυκαυγούς. Ο Αλντεμπαράν τρεμοσβήνει πάνω και στα δεξιά του πλανήτη. Η λαμπρότητά του αυξάνεται σε μέγεθος 0.

Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,8, στον Καρκίνο) λάμπει χαμηλά στα δυτικά-βορειοδυτικά στο σούρουπο. Δύει πριν βραδιάσει. Ο μικρός Άρης, σχεδόν 200 φορές αμυδρότερος, με μέγεθος +1,8, μειώνει την απόστασή του από την Αφροδίτη. Θα φτάσουν 2° μακριά στις 9 Ιουλίου και θα βρεθούν σε σύνοδο, μόλις ½ ° μακριά, στις 12 και 13 Ιουλίου.

Ο Δίας και ο Κρόνος (στον αμυδρό Υδροχόο και Αιγόκερω, αντίστοιχα) ανατέλλουν λίγο πριν τα μεσάνυχτα και φαίνονται αρκετά ψηλά στα νοτιοανατολικά πριν την ανατολή του Ήλιου. Ο Κρόνος είναι λίγο ψηλότερα αλλά είναι αμυδρότερος από τον Δία με μέγεθος + 0,4. Ο γιγαντιαίος πλανήτης λάμπει με μέγεθος -2,6, 20° στα αριστερά του Κρόνου. Θα φτάσουν σε αντίθεση τον Αύγουστο.

Πριν το λυκαυγές, κοιτάξτε 20° κάτω και αριστερά του Δία. Εκεί θα λάμπει ο Φορμαλώ. Σχηματίζει ένα ισοσκελές ορθογώνιο τρίγωνο με τον Δία και τον Κρόνο.