Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 8-4 έως και 14-4
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 8-4 έως και 14-4
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 8 Απριλίου
Η Σελήνη κινείται κατά μέσο όρο 13° ανατολικά σε σχέση με τα αστέρια κάθε μέρα. Και επειδή η εκλειπτική (η φαινόμενη διαδρομή του Ήλιου κατά μήκος του ουρανού μας την οποία ακολουθούν οι πλανήτες και η Σελήνη) σχηματίζει μια απότομη γωνία στον δυτικό ορίζοντα μετά το ηλιοβασίλεμα αυτή την εποχή του χρόνου, η ημισέληνος κερδίζει σχεδόν 13° σε υψόμετρο από βράδυ σε βράδυ. Απόψε, η ημισέληνος μπαίνει στο ίδιο “κάδρο” μαζί με τον Άρη, τις φωτεινές Πλειάδες και το μεγάλο ανοιχτό σμήνος των Υάδων στον Ταύρο. Ο δορυφόρος μας βρίσκεται περίπου 8° νότια του κόκκινου πλανήτη.
Τρίτη, 9 Απριλίου
Τώρα η Σελήνη λάμπει 2 μοίρες πάνω και στα δεξιά του Αλντεμπαράν, νωρίς το βράδυ.
Ο αστεροειδής 2 Παλλάς φτάνει σε αντίθεση απόψε. Λάμπει με μέγεθος 7,9. Θα πρέπει να είναι σχετικά εύκολο να τον εντοπίσετε με κιάλια ή ένα τηλεσκόπιο οποιουδήποτε μεγέθους, αν ξέρετε πού να κοιτάξετε. Απόψε, το 4ο λαμπρότερο αστέρι του νυχτερινού ουρανού σας βοηθάει σ’ αυτό. Η Παλλάς βρίσκεται 5 μοίρες δυτικά του Αρκτούρου, στον Βοώτη, που στέκεται ψηλά στα ανατολικά αργά το βράδυ. Αύριο το βράδυ η Παλλάς είναι μόλις 2′ ανατολικά του μεγέθους 2,7 η του Βοώτη. Θα πρέπει να είστε σε θέση να εντοπίσετε την κίνηση του αστεροειδή σε λιγότερο από 30 λεπτά από την στιγμή της παρατήρησης. Χρησιμοποιήστε το παραπάνω διάγραμμα εύρεσης της Παλλάς και για τα υπόλοιπα βράδια αυτού του μήνα.
Ο χάρτης με τις θέσεις του αστεροειδούς είναι του Roen Kelly (Astronomy)
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 3:43 πμ της Τετάρτης.
Τετάρτη, 10 Απριλίου
Ο Βέγας, το λαμπρό “καλοκαιρινό άστρο”, ανατέλλει στα βορειοανατολικά αργά το βράδυ. Πού ακριβώς θα μπορούσατε να το δείτε να ανατέλλει; Εντοπίστε την «κατσαρόλα» της Μεγάλης Άρκτου σχεδόν στο ζενίθ στα βορειοανατολικά. Βρείτε τον Μιζάρ στην καμπύλη της λαβής της. Αν μπορείτε να δείτε τον μικρό συνοδό του Μιζάρ, τον Αλκόρ, ακολουθήστε τη γραμμή από τον Μιζάρ στον Αλκόρ μέχρι τον ορίζοντα. Εκεί κάνει την εμφάνισή του ο Βέγας.
Περίπου μια ώρα πριν την Ανατολή της 10ης Απριλίου, αναζητήστε χαμηλά στον ανατολικό ουρανό την Αφροδίτη. Ο πλανήτης λάμπει με μέγεθος –3,9 και διακρίνεται στο αυξανόμενο φως του λυκαυγούς με ευκολία. Σήμερα το πρωί μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την Αφροδίτη για να εντοπίσετε τον μακρινό Ποσειδώνα. Οι δύο πλανήτες είναι σε απόσταση 0,3° και βρίσκονται μέσα στο ίδιο οπτικό πεδίο ενός τηλεσκοπίου, αν κοιτάξουμε με προσοφθάλμιο χαμηλής μεγέθυνσης. Θα πρέπει να έχετε έναν εξαιρετικά καθαρό ουρανό για να εντοπίσετε τον Ποσειδώνα, 8ου μεγέθους. Στα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη το ζευγάρι βρίσκεται 7 μοίρες ψηλά μισή ώρα πριν την ανατολή του Ήλιου. Μην συγχέετε τον Ποσειδώνα με το αστέρι του 4ου μεγέθους φ του Υδροχόου, το οποίο βρίσκεται 5′ νότια του πλανήτη σήμερα το πρωί.
Πέμπτη, 11 Απριλίου
Η Σελήνη περνάει μέσα από τους Διδύμους καθώς πλησιάζει στο πρώτο τέταρτο.
Ο Ερμής φθάνει σε μέγιστη αποχή σήμερα, όταν βρίσκεται 28 μοίρες δυτικά του Ήλιου και εμφανίζεται 4 μοίρες ψηλά στα ανατολικά 30 λεπτά πριν την ανατολή του Ήλιου. Ο πλανήτης λάμπει με μέγεθος 0,2 και εμφανίζεται ως μια δυσδιάκριτη κουκκίδα με γυμνό μάτι. Όμως ξεχωρίζει μέσα από ένα ζευγάρι κιάλια. Χρησιμοποιήστε ως οδηγό την Αφροδίτη, που λάμπει 5° πάνω δεξιά του Ερμή. Για τους παρατηρητές του βόρειου ημισφαιρίου αυτή η πρωινή εμφάνιση του Ερμή κατατάσσεται ως η χειρότερη μέσα στο 2019. Αλλά νότια του ισημερινού αυτή είναι η καλύτερη εμφάνιση που κάνει ο πλανήτης αυτό το έτος. Ανατέλλει δύο ώρες πριν τον Ήλιο και ανεβαίνει 15 μοίρες πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα μια ώρα πριν την αυγή.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 5:21 πμ της Παρασκευής.
Παρασκευή, 12 Απριλίου
Πρώτο τέταρτο της Σελήνης στις 10:07 μμ.
Ο Δίας συνεχίζει να γίνεται πιο εμφανής στον πρωινό ουρανό, ιδιαίτερα πριν την αυγή. Ανατέλλει λίγο μετά τη 1 πμ και φτάνει 30° ψηλά στο νότο μία ώρα πριν την ανατολή του Ήλιου. Ο δίσκος του έχει τώρα διάμετρο 41″.
Η Ευρώπη και ο Γανυμήδης, ο μικρότερος και ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Δία αντίστοιχα, έριχναν τις σκιές τους πάνω στον πλανήτη, όταν ο Damian Peach χρησιμοποίησε το ενός μέτρου τηλεσκόπιο Chilescope, για να βγάλει τη φωτογραφία αυτή στις 25 Μαρτίου. Αυτή η φωτογραφία υψηλής ανάλυσης αποκαλύπτει πολλές λεπτομέρειες στην επιφάνεια του Γανυμήδη, καθώς και τα οβάλ σχήματα των σκιών των δορυφόρων του.
Σάββατο, 13 Απριλίου
Με κιάλια ψάξτε το σμήνος της «Κυψέλης» (M44) στον Καρκίνο. Εκεί θα είναι και η Σελήνη αυτό το βράδυ. (Δείτε το παραπάνω διάγραμμα της Πέμπτης).
Ψάξτε για το «μοναχικό άστρο» στο τέλος του σούρουπου. Το αστέρι, τυπικά γνωστό ως Αλφάρντ, είναι το λαμπρότερο αντικείμενο στον νότιο ουρανό. Ανήκει στον αστερισμό της Ύδρας, του «θαλάσσιου φιδιού». Για να επιβεβαιώσετε ότι έχετε εντοπίσει το αστέρι 2ου μεγέθους, παρατηρήστε ότι βρίσκεται 40 μοίρες πάνω και στα αριστερά του Σείριου και 23 μοίρες κάτω και δεξιά του Βασιλίσκου.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 6:59 πμ της Κυριακής.
Κυριακή, 14 Απριλίου
Η ετήσια βροχή διαττόντων Λυρίδες ξεκινάει σήμερα. Παρά το γεγονός ότι η βροχή θα κορυφωθεί στις 23 Απριλίου, μπορείτε να δείτε από τώρα μερικά μετέωρα πριν τα ξημερώματα. Περιμένετε μέχρι το λαμπρό φεγγάρι να βυθιστεί χαμηλά στα νοτιοδυτικά. Για να ξεχωρίσετε έναν «Λυρίδη» από ένα σποραδικό μετέωρο, εντοπίστε το σημείο προέλευσης της λάμψης. Οι «Λυρίδες» φαίνεται να προέρχονται από τον αστερισμό της Λύρας, ενώ τα σποραδικά μετέωρα εμφανίζονται τυχαία και μπορεί να προέρχονται από οποιαδήποτε κατεύθυνση.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 2:50 πμ της Δευτέρας.
Δουλεύοντας με αστρονομικούς επεξεργαστές εικόνας στο Ινστιτούτο Επιστημών του διαστημικού τηλεσκοπίου, στη Βαλτιμόρη, ο διάσημος αστροφωτογράφος Robert Gendler έλαβε επιστημονικά δεδομένα από το αρχείο του διαστημικού τηλεσκοπίου Χαμπλ (HST) και τα συνδύασε με τις δικές του επίγειες παρατηρήσεις για να φτιάξει μια εικόνα του ωραίου σπειροειδούς γαλαξία M106. Πολλές φωτογραφίες του Robert Gendler παρουσιάστηκαν στον δικτυακό τόπο “Astronomy Picture of the Day” , σε διάφορα βιβλία και σε περιοδικά.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) και ο πολύ αμυδρότερος της Ερμής (μέγεθος +0,4) βρίσκονται, και οι δύο, χαμηλά στον ορίζοντα το λυκαυγές. Θα φτάσουν σε απόσταση 4½° το πρωί της 13ης Απριλίου.
Ο Άρης (μέγεθος +1,5, στον Ταύρο) φαίνεται στα δυτικά όταν βραδιάζει. Βρίσκεται πάνω και στα αριστερά των Πλειάδων και κοντά στον Αλντεμπαράν. Ο δίσκος του είναι τώρα μόλις 4,5 δευτερόλεπτα της μοίρας σε διάμετρο. Βρίσκεται στην πιο μακρινή του απόσταση από τη Γη.
Ο Δίας (μέγεθος -2,3, στα πόδια του Οφιούχου) ανατέλλει από τα νοτιοανατολικά λίγο μετά τη 1 πμ. Πριν την ανατολή του Ήλιου βρίσκεται ήδη σε καλή θέση για παρατήρηση.
Ο Κρόνος (μέγεθος + 0,6, στον Τοξότη) λάμπει στα αριστερά του Δία πριν το λυκαυγές. Η Αφροδίτη είναι χαμηλότερά του και μακριά.
Ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας χάνονται μέσα στο φως του Ήλιου.
