Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 9-4 έως 15-4
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 9-4 έως 15-4
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 9 Απριλίου
Ο Βέγας, το λαμπρότερο αστέρι του καλοκαιριού, ανατέλλει στα βορειοανατολικά γύρω στις 10:00 μμ αυτά τα βράδια. Ακριβώς πού πρέπει να κοιτάξετε; Βρείτε τη Μεγάλη Άρκτο πολύ ψηλά στα βορειοανατολικά. Κοιτάξτε τον Μιζάρ στην καμπή της λαβής του σχηματισμού της «κατσαρόλας». Αν μπορείτε να δείτε το μικροσκοπικό, κοντινό σύνοδο του, τον Αλκόρ, (με ένα ζευγάρι κιάλια φαίνεται εύκολα), ακολουθήστε μια γραμμή που να περνάει από τον Μιζάρ και τον Αλκόρ και μέχρι τον ορίζοντα. Εκεί θα είναι ο Βέγας.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 5:40 πμ της Τρίτης.
Τρίτη , 10 Απριλίου
Η Αίγα είναι το λαμπρό αστέρι ψηλά στα δυτικά-βορειοδυτικά κατά τη διάρκεια και μετά το σούρουπο. Το χλωμό-κίτρινο χρώμα ταιριάζει με αυτό του Ήλιου, που σημαίνει ότι και οι δύο είναι περίπου στην ίδια θερμοκρασία. Όμως, η Αίγα είναι πολύ διαφορετική. Αποτελείται από δύο κίτρινα γιγαντιαία αστέρια, τα οποία περιφέρονται το ένα γύρω από το άλλο σχεδόν κάθε 104 ημέρες.
Ο ουρανός απόψε έχει έναν αστερισμό μικρό αλλά εύκολα αναγνωρίσιμο, τον Κόρακα, νότια της Παρθένου. Σε μέγεθος, ο Κόραξ κατατάσσεται 70ος από τους 88 αστερισμούς που καλύπτουν τον ουρανό. Τώρα είναι η καλύτερη εποχή για να εντοπίσετε αυτόν τον αστερισμό. Μην τον ψάχνετε τον Σεπτέμβριο ή τον Οκτώβριο. Τότε τα αστέρια του ευθυγραμμίζονται με τον Ήλιο. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα δύο αστέρια που είναι στο πάνω μέρος του αστερισμού ως δείκτες προς ένα γαλάζιο άστρο. Σχεδιάστε μια γραμμή από του μεγέθους 2,6 γ του Κόρακα που περνάει από το μεγέθους 2,9 δέλτα. Εάν προεκτείνετε αυτή τη γραμμή τέσσερις φορές την απόσταση μεταξύ των δύο αστεριών, θα φτάσετε στον γαλάζιο Στάχυ, το φωτεινότερο αστέρι της Παρθένου.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 1:31 πμ της Τετάρτης.
Τετάρτη, 11 Απριλίου
Αν και το ημερολόγιο λέει «Απρίλιος», το «θερινό» τρίγωνο του ουρανού επιστρέφει στον πρωινό ουρανό αυτόν τον μήνα. Τα τρία λαμπρά αστέρια του σχηματισμού, ο Βέγας στη Λύρα, ο Ντενέμπ στον Κύκνο και ο Αλτάιρ στον Αετό, βγαίνουν πάνω από τον ορίζοντα λίγο πριν από τα μεσάνυχτα. Μια ώρα αργότερα, κυριαρχούν στον ανατολικό ουρανό. Ο Βέγας είναι το λαμπρότερο και εμφανίζεται στην κορυφή του τριγωνικού σχηματισμού. Αναζητήστε τον Ντενέμπ στην κάτω αριστερή πλευρά του Βέγα και τον Αλτάιρ στην κάτω δεξιά πλευρά των άλλων δύο. Το καλοκαιρινό τρίγωνο θα βρίσκεται στον ουρανό του βόρειου ημισφαιρίου από τώρα και μέχρι το τέλος του χρόνου.
Φωτογραφία: NASA/Rogelio Bernal Andreo
Πέμπτη, 12 Απριλίου
Όταν θα έχει βραδιάσει, βρείτε τον Προκύνα ψηλά πάνω από τον λαμπρό Σείριο στα νοτιοδυτικά. Αναζητήστε 15° πάνω και αριστερά του το αμυδρό «κεφάλι της Ύδρας». Ύδρα είναι το τεράστιο «Φίδι της Θάλασσας». Το κεφάλι του είναι μια ομάδα από αστέρια 3ου και 4ου μεγέθους. Περίπου μιάμιση «γροθιά» κάτω αριστερά του κεφαλιού της Ύδρας λάμπει ο Αλφάρντ, πορτοκαλής αστέρας 2ου μεγέθους, που παριστάνει την «καρδιά» του Όφεως. Το υπόλοιπο της Ύδρας κάνει ζιγκ-ζαγκ (ελαφρά) από τον Αλφάρντ μέχρι τον νοτιοανατολικό ορίζοντα.
Καθώς κοιτάζετε τον έναστρο ουρανό απόψε, σκεφτείτε τις δύο επετείους σχετικές με το διάστημα που γιορτάζουμε αυτήν την ημερομηνία. Το 1961 ο σοβιετικός κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν έγινε ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο διάστημα και ο πρώτος που τέθηκε σε τροχιά γύρω από τη Γη. Το 1981, η NASA εκτόξευσε το πρώτο διαστημικό λεωφορείο, Columbia, σε μια τριήμερη αποστολή κατά την οποία περιστράφηκε γύρω από τη Γη 36 φορές.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:09 πμ της Παρασκευής.
Παρασκευή, 13 Απριλίου
Αυτή θα μπορούσε να είναι η τυχερή σας νύχτα, αν θέλατε να ψάξετε να βρείτε έναν γαλαξία. Πρώτον, θα πρέπει να κατευθυνθείτε προς έναν σκοτεινό μέρος παρατήρησης, κάπου στην ύπαιθρο. Στη συνέχεια, με κιάλια στο χέρι, βρείτε στον ουρανό το 2ου μεγέθους αστέρι γ της Μεγάλης Άρκτου, που αποτελεί τη νοτιοανατολική γωνία του μπολ του σχηματισμού της «κατσαρόλας». Θα δείτε ένα τρίγωνο από αστέρια 5ου και 6ου μεγέθους. Ο σπειροειδής γαλαξίας M106 βρίσκεται 1,7° νότια από το αστέρι 3 των Θηρευτικών Κυνών, το νότιο άκρο του τριγώνου. Ο γαλαξίας φαίνεται σαν μία οβάλ θολούρα με μέγεθος 8,4.
Φωτογραφία: https://apod.nasa.gov/apod/ap130206.html
Σάββατο, 14 Απριλίου
Η λαμπρή Αφροδίτη κυριαρχεί στον βραδινό ουρανό, αρχίζοντας περίπου μισή ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα. Βρίσκεται 15° πάνω από τον δυτικό ορίζοντα 30 λεπτά μετά τη δύση του Ήλιου και δύει περίπου στις 9:30 μμ, δύο ώρες μετά τον Ήλιο. Με λάμψη μεγέθους -3,9, βρίσκεται μπροστά από τα αστέρια του Κριού και φαίνεται πολύ λαμπρότερη από οποιοδήποτε άλλο σημειακό αντικείμενο στον ουρανό. Αν παρατηρήσετε την Αφροδίτη απόψε, θα διαπιστώσετε ότι η γωνιώδης διάμετρός της είναι μόνο 11″ και ο δίσκος της εμφανίζεται φωτισμένος κατά 92%.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:47 πμ της Κυριακής.
Κυριακή, 15 Απριλίου
Ο νάνος πλανήτης 1 Δήμητρα είναι το μεγαλύτερο αντικείμενο στη ζώνη των αστεροειδών, η οποία βρίσκεται ανάμεσα στον Άρη και τον Δία. Σχεδόν οποιοδήποτε τηλεσκόπιο θα αποκαλύψει τη λάμψη της, 8ου μεγέθους. Όλο αυτό το μήνα κινείται ανατολικά μπροστά από τα αστέρια του αστερισμού του Καρκίνου. Θα την βρείτε απόψε μεταξύ του 4ου μεγέθους ι του Καρκίνου και του αστεριού 57 του Καρκίνου, που έχει μέγεθος 5,4. Βρίσκεται στα δύο τρίτα της απόστασης από το λαμπρότερο προς το αμυδρότερο αστέρι. Εάν δεν μπορείτε να την εντοπίσετε ακριβώς, σχεδιάστε αυτή την αστρική περιοχή και επιστρέψτε μία ή δύο νύχτες αργότερα. Το σημείο φωτός που μετακινήθηκε σε σχέση με τα άλλα αστέρια θα είναι η Δήμητρα.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 12:38 πμ της Δευτέρας.
Δέκα χιλιάδες χρόνια πριν, ένα νέο φως εμφανίστηκε ξαφνικά στον νυχτερινό ουρανό και έσβησε μετά από μερικές εβδομάδες. Σήμερα γνωρίζουμε ότι αυτό το φως προήρθε από μια σουπερνόβα (υπερκαινοφανής). Το νεφέλωμα Veil είναι ότι απέμεινε από αυτή τη σουπερνόβα. Αυτή η φωτογραφία μέσω τηλεσκοπίου είναι από το δυτικό τμήμα του νεφελώματος Veil, που ονομάζεται NGC 6960, γνωστό ως νεφέλωμα «της Σκούπας της Μάγισσας». Το λαμπρό αστέρι είναι το 52 του Κύκνου, ορατό με γυμνό μάτι σε σκοτεινό ουρανό, το οποίο, όμως, δεν σχετίζεται με το αρχαίο υπόλειμμα της σουπερνόβα.
Φωτογραφία: Martin Pugh (Heaven’s Mirror Observatory)
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής χάνεται στο φως της ανατολής του Ήλιου.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) λάμπει χαμηλά στα δυτικά νωρίς στο βραδινό λυκόφως. Δύει στην αρχή της νύχτας.
Ο Άρης και ο Κρόνος, μαζί στον Τοξότη, ανατέλλουν περίπου στις 2 πμ. Βρίσκονται στα νότια-νοτιοανατολικά, πάνω από την «τσαγιέρα» του Τοξότη. Ο Άρης έχει λίγο μεγαλύτερο φαινόμενο μέγεθος (+ 0,1) από τον Κρόνο (+ 0,5) και είναι πιο κόκκινος. Πιο μακριά στα δεξιά τους είναι ο Αντάρης και ακόμα πιο δεξιά είναι ο Δίας.
Ο Δίας (μέγεθος -2,4) ανατέλλει στις 11 μμ και λάμπει στον αμυδρό αστερισμό του Ζυγού. Μετά τις 3 τα ξημερώματα είναι η ώρα για να έχετε την καλύτερη θέαση του πλανήτη και να διακρίνετε πολλές λεπτομέρειες πάνω στην επιφάνειά του. Ο πλανήτης είναι τώρα έναν μήνα πριν την αντίθεσή του και έχει ήδη φτάσει στη μέγιστη γωνιώδη διάμετρο για φέτος, 44 δευτερόλεπτα της μοίρας.
Ο Ουρανός και Ποσειδώνας κρύβονται στη λάμψη του Ήλιου.
