Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 16-2 μέχρι και 22-2
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Παρακάτω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια αυτής της εβδομάδας, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο την περίφημη ερυθρά κηλίδα του Δία. Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει μέχρι μια ώρα πριν και μια ώρα μετά την αναγραφόμενη ώρα.
Δευτέρα, 16 Φεβρουαρίου
Ο Ερμής βρίσκεται χαμηλά στα ανατολικά-νοτιοανατολικά κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς αυτή την εβδομάδα. Το πρωί της Τρίτης είναι σε απόσταση αναπνοής από τη λεπτή ημισέληνο.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 1:37 π.μ. της Τρίτης.
Τρίτη, 17 Φεβρουαρίου
Ο Άρης είναι τώρα μόλις 2° πάνω από την Αφροδίτη στο δυτικό-νοτιοδυτικό ουρανό το σούρουπο. Θα παραμείνουν τόσο κοντά για τις επόμενες εννέα ημέρες.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 9:29 μ.μ.
Τετάρτη, 18 Φεβρουαρίου
Ο κομήτης Lovejoy (C / 2014 Q2) θα συνεχίσει να είναι σε καλή θέση στον νυχτερινό ουρανό του Φεβρουαρίου. Αν και αυτός ο κομήτης έφτασε στο αποκορύφωμα της λαμπρότητάς του τον Ιανουάριο, εξακολουθεί να λάμπει μεταξύ 5ου και 6ου μεγέθους. Τώρα βρίσκεται στο δυτικό Περσέα, μια περιοχή που εμφανίζεται ψηλά αμέσως μετά την δύση του ηλίου, αλλά παραμένει σε θέαση και μετά τα μεσάνυχτα. Αυτό το βράδυ, μπορείτε να εντοπίσετε τον κομήτη λιγότερο από 0,5° δυτικά του 4ου μεγέθους αστέρι φ του Περσέα και 1 μοίρα νότια από το πλανητικό νεφέλωμα Μ76 (10ου μεγέθους).
Νέα σελήνη στις 1:48 π.μ. της Πέμπτης.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:15 π.μ. της Πέμπτης.
Πέμπτη, 19 Φεβρουαρίου
Η Ιώ ρίχνει τη σκιά της στον Γανυμήδη από τις 2:35 π.μ. μέχρι τις 2:43 π.μ της Παρασκευής, μειώνοντας τη φωτεινότητά του στο μισό, στο μέσο αυτού του χρονικού διαστήματος.
Η σελήνη είναι σε περίγειο, το πιο κοντινό σημείο της τροχιάς της γύρω από τη Γη στις 9:29 π.μ. Τότε θα βρεθεί 356.994 χιλιόμετρα μακριά από εμάς.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:07 μ.μ.
Παρασκευή, 20 Φεβρουαρίου
Με τα μάτια στραμμένα στο δυτικό ουρανό μετά το ηλιοβασίλεμα αυτό το βράδυ, το δύο ημερών φεγγάρι (που εμφανίζεται 6% φωτισμένο) στέκεται 5° δεξιά και κάτω της Αφροδίτης και του Άρη. Το τρίο βρίσκεται περίπου 15° ψηλά, μια ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα και θα φανεί υπέροχα με γυμνό μάτι, με κιάλια ή με τηλεσκόπιο με χαμηλή μεγέθυνση. Η απόσταση μεταξύ της Αφροδίτης και του Άρη, που ήταν 4° μια εβδομάδα πριν, έχει κλείσει τώρα στις 0,7°.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 6:58 μ.μ. το βράδυ και στις 4:54 π.μ. του Σαββάτου.
Σάββατο, 21 Φεβρουαρίου
Καθώς ο χειμώνας πλησιάζει στο τέλος του, τρεις μεγάλοι αστερισμοί της άνοιξης, με όνομα και μορφή προερχόμενα από τη μυθολογία, αναρριχώνται σηκώνοντας πρώτα το κεφάλι τους και δίνουν τέλος στην μακρά χειμέρια νάρκη τους, στον ανατολικό ουρανό μετά το σκοτάδι. Αυτοί είναι ο αστερισμός της Μεγάλης Άρκτου στα βορειοανατολικά, ο Λέων στην ανατολή και η Υδρα, το νερόφιδο στα νοτιοανατολικά.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 12:45 μετά τα μεσάνυχτα.
Κυριακή, 22 Φεβρουαρίου
Ο ουρανός του χειμώνα προσφέρει τη δυνατότητα να εξετάσουμε την αντίληψη μας σχετικά με το χρώμα των άστρων. Εύκολα βλέπουμε τη γαλάζια απόχρωση του Σείριου και του Ρίγκελ, το πορτοκαλί του Μπετελγκέζ και του Λαμπαδία, το κίτρινο (σαν τον ήλιο μας) της Αίγας στο ζενίθ και το λευκοκίτρινο του Προκύνα στο Μικρό Κύνα. Το χρώμα του αστέρα καθορίζεται από τη θερμοκρασία της επιφάνειάς του.
Εξετάζοντας τις σκοτεινές γραμμές του φάσματος ενός αστέρα, ο αστρονόμος μπορεί να προσδιορίσει τη θερμοκρασία του αστέρα. Ο φασματικός τύπος του αστέρα προκύπτει από τη ανάλυση του φάσματος (με τη χρήση του φασματοσκοπίου) και δηλώνεται με ένα λατινικό γράμμα. Ξεκινώντας από τα πιο θερμά αστέρια και φθάνοντας στα πιο ψυχρά, τα αντίστοιχα γράμματα είναι: O, B, A, F, G, K, M. Στις αγγλόφωνες χώρες οι αστρονόμοι, για να θυμούνται τη σειρά των γραμμάτων αυτών, χρησιμοποιούν ως μνημονικό κανόνα τη φράση: “Oh Be A Fine Girl Kiss Me”.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 8:36 μ.μ.
Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide: “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”
Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).
Φωτογραφία: NGC 281 «The Pacman Nebula», του Αντώνη Φαρμακόπουλου.
To NGC 281 είναι ένα νεφέλωμα εκπομπής πλούσιο σε υδρογόνο και οξυγόνο στον αστερισμό της Κασσιόπης. Περιλαμβάνει το ανοιχτό σμήνος IC 1590 και είναι επίσης γνωστό ως νεφέλωμα Pacman για την ομοιότητα του με τον ήρωα του ομώνυμο βιντεοπαιχνιδιού. Το νεφέλωμα που ανακαλύφθηκε τον Αύγουστο του 1883 από τον EE Barnard είναι ορατό ακόμα και με μικρά ερασιτεχνικά τηλεσκόπια από σκοτεινούς ουρανούς.
Τεχνικές Λεπτομέρειες εδώ : http://astrofarma.gr/el/ngc281
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής (μέγεθος περίπου +0,2) αρχίζει να φαίνεται πριν την ανατολή του ήλιου.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) και ο Άρης (κάτω από 1% αμυδρότερος από αυτήν, με μέγεθος +1,2) εμφανίζονται μετά τη δύση του ηλίου, πάνω από το δυτικό-νοτιοδυτικό ορίζοντα. Είναι κοντά στα σύνορα μεταξύ Ιχθύων και Υδροχόου. Η Αφροδίτη αρχίζει μια μακριά αλλά και αργή πορεία στο βραδινό ουρανό, σαν «Αποσπερίτης» που θα διαρκέσει μέχρι το καλοκαίρι. Η απόσταση των δυο πλανητών μικραίνει από τις 4 μοίρες στις 0,4° μοίρες όταν θα είναι και στην πιο κοντινή τους σύνοδο στις 20-21 Φεβρουαρίου. Στις 20 Φεβρουαρίου, η λεπτή ημισέληνος προστίθεται δίπλα στους πλανήτες και ομορφαίνει την ουράνια εικόνα.
Ο Δίας (με μέγεθος -2,6 στα σύνορα του Λέοντα με τον Καρκίνο) ήταν σε αντίθεση στις 6 Φεβρουαρίου. Μετά τις 8:00 μ.μ. αρχίζει να λάμπει ψηλά στο νότο. Πιο κάτω από τον πλανήτη είναι ο Βασιλίσκος. Με τηλεσκόπιο, η φαινόμενη διάμετρός του φτάνει στα 45 δευτερόλεπτα του τόξου.
Ο Κρόνος (μέγεθος + 0,5, στην κεφαλή του Σκορπιού) βγαίνει στον πρωινό ουρανό στα νοτιοανατολικά πριν τις 3 π.μ. Πιο κάτω από τον πλανήτη είναι ο Αντάρης (9° μακριά). Περίπου 1 μοίρα πιο κάτω είναι ο βήτα του Σκορπιού, με μέγεθος 2,5, ένα όμορφο διπλό αστέρι!
Ο Ουρανός (μέγεθος 5,8, στους Ιχθείς) είναι ακόμα στα νοτιοδυτικά στο σούρουπο.
Ο Ποσειδώνας βρίσκεται βυθισμένος στο φως του ηλιοβασιλέματος.
