Ο ουρανός και ι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, απο 16-5 έως και 22-5
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ,
από 16-5 έως 22-5
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία, ένας τεράστιος αντικυκλώνας με σχήμα οβάλ που παρατηρείται εδώ και τουλάχιστον 300 χρόνια, είναι το κύριο από τα πολλά χαρακτηριστικά που βλέπουμε στο γίγαντα των πλανητών. Παρακάτω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αυτής, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο την κηλίδα του Δία. Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει μία ώρα πριν και μία ώρα μετά την αναγραφόμενη ώρα.
Δευτέρα, 16 Μαΐου
Οι λαμπροί πλανήτες Δίας και Άρης βρίσκονται ψηλά στα νοτιοδυτικά και χαμηλά στα νοτιοανατολικά νωρίς το βράδυ. Απέχουν από τη Γη απόψε 42 και 4 λεπτά φωτός, αντίστοιχα.
Ένας άλλος κομήτης από το αυξανόμενο πλήθος των εν λόγω αντικειμένων που ανακαλύφθηκε από το τηλεσκόπιο Pan-STARRS στη Χαβάη κάνει την εμφάνισή του τον Μάιο στον πρωινό ουρανό. Ο κομήτης PanStarrs (C/2013 X1) λάμπει με περίπου μέγεθος 7, στον βορειοανατολικό Υδροχόο. Σήμερα το πρωί βρίσκεται λιγότερο από 1° βόρεια του 5ου μεγέθους χ του Υδροχόου. Θα χρειαστείτε έναν καθαρό ανατολικό ορίζοντα για να εντοπίσετε τον κομήτη λίγο πριν το λυκαυγές. Δείτε τον χάρτη με τη πορεία του κομήτη τον μήνα αυτό: https://astro.planitario.gr/wp-content/uploads/2016/05/CometPANSTARRS.jpg
Τρίτη, 17 Μαΐου
Ο Στάχυς βρίσκεται περίπου 12 μοίρες κάτω από τη Σελήνη. Βόρεια από τη Σελήνη, 2,5 μοίρες μακριά, είναι το αμυδρότερο αστέρι γ της Παρθένου, ένα γνωστό διπλό αστέρι, που διαχωρίζεται με τηλεσκόπιο. Τα δύο του αστέρια απέχουν μεταξύ τους μόλις 2,5 δευτερόλεπτα της μοίρας.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στη 1:00 πμ της Τετάρτης.
Τετάρτη, 18 Μαΐου
Ο Ποσειδώνας ανατέλλει πριν τις 3 πμ αυτή την εβδομάδα και φαίνεται χαμηλά στα νοτιοανατολικά πριν το λυκαυγές. Θα χρειαστείτε ένα ζευγάρι κιάλια για να τον εντοπίσετε, αφού το μέγεθός του είναι 7,9. Ευτυχώς, ο μακρινός πλανήτης βρίσκεται μόλις 0,4° νότια του 4ου μεγέθους λάμδα του Υδροχόου. Κοιτάζοντας μέσα από το τηλεσκόπιο, ο δίσκος του πλανήτη έχει διάμετρο 2,3″ και μπλε-γκρι χρώμα.
Η Σελήνη είναι σε απόγειο, 405.933 χιλιόμετρα από τη Γη.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 8:52 μμ.
Πέμπτη, 19 Μαΐου
Ο λαμπρός Άρης περνάει 1° βόρεια από το 2ου μεγέθους διπλό αστέρι δέλτα του Σκορπιού αυτό το βράδυ. Με κιάλια ή με τηλεσκόπιο, η σύνοδος αυτή θα φαίνεται θεαματικά.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 2:39 πμ της Παρασκευής.
Παρασκευή, 20 Μαΐου
Η λαμπρή Σελήνη περνάει κοντά από τους πλανήτες Άρη και Κρόνο στον Σκορπιό τα επόμενα βράδια.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:30 μμ.
Σάββατο, 21 Μαΐου
Πανσέληνος στις 12:15 μετά τα μεσάνυχτα. Το φεγγάρι ανατέλλει με το ηλιοβασίλεμα και φτάνει στον νότο περίπου στη 1 πμ.
Ο Άρης είναι σε αντίθεση αυτό το βράδυ. Όμως, η πιο κοντινή του απόσταση από τη Γη θα είναι στις 30 Μαΐου.
Κυριακή, 22 Μαΐου
Ο Άρης βρίσκεται στον Βόρειο Σκορπιό και έχει μέγεθος -2,1. Τελευταία φορά που ήταν τόσο λαμπρός ήταν το 2005. Ο δίσκος του πλανήτη έχει φαινόμενη διάμετρο 18,4″ και δείχνει πολλές λεπτομέρειες στην επιφάνειά του μαζί με τον λευκό βόρειο πόλο του. Σε 8 ημέρες από τώρα θα έχει διάμετρο 18,6″.
Η προς ανατολάς κίνηση της Σελήνης σε σχέση με τα αστέρια του υποβάθρου τη φέρνει περίπου 2,5° βόρεια του Κρόνου, όπως φαίνεται στο παραπάνω σχεδιάγραμμα.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη νωρίς το βράδυ, στις 12:09 πμ της Δευτέρας.
Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide: “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”
Οι δακτύλιοι του Κρόνου είναι πολύ ανοιχτοί αυτή την περίοδο, όπως φαίνεται και στη φωτογραφία αυτή του Damian Peach (χρησιμοποίησε ένα Celestron 14 ίντσο Schmidt-Cass τηλεσκόπιο, στις 19 Μαρτίου. Ο νότος είναι προς τα πάνω).
Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από τον βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο:www.spaceweather.com.
Ο Ερμής και η Αφροδίτη έχουν χαθεί στη λάμψη του Ήλιου.
Ο Άρης (μέγεθος -1,9, στην κεφαλή του Σκορπιού) φθάνει σε αντίθεση και στη κοντινότερή του προσέγγιση στη Γη, της τελευταίας δεκαετίας, στις 21 και 30 Μαΐου, αντίστοιχα. Ανατέλλει το ηλιοβασίλεμα και λάμπει με χρώμα κίτρινο-πορτοκαλί στον νότο, τόσο λαμπρός όσο και ο Δίας και πιο λαμπρός από τον Σείριο. Με τηλεσκόπιο η φαινόμενη διάμετρος του είναι στα 18 δευτερόλεπτα της μοίρας, αρκετή για να αποκαλυφθούν λεπτομέρειες στην επιφάνειά του με τη χρήση ενός μεσαίου μεγέθους τηλεσκοπίου. Ο πλανήτης θα έχει διάμετρο 18,6 δευτερόλεπτα της μοίρας στις 21-22 Μαΐου, όταν θα βρεθεί σε αντίθεση, στην πιο κοντινή προσέγγιση του στη Γη. Στην επόμενή του αντίθεση, τον Ιούλιο του 2018, ο Άρης θα φτάσει τα 24,3 δευτερόλεπτα της μοίρας, σχεδόν στη μέγιστη διάμετρό του!
Ο Δίας (μέγεθος -2,2, στον νότιο Λέοντα) λάμπει ψηλά στα νότια στο τέλος του βραδινού λυκόφωτος και μεσουρανεί πριν τις 10 μμ.
Ο Κρόνος (μέγεθος +0,1, στον Οφιούχο, πάνω από τον Σκορπιό) ανατέλλει περίπου 40 λεπτά μετά από τον λαμπρότερό του Άρη ή 11 μοίρες κάτω και στα αριστερά του.
Ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας είναι πολύ χαμηλά στα ανατολικά νοτιοανατολικά τα ξημερώματα. (Δείτε το σχεδιάγραμμα της Τετάρτης)
