Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 22-7 έως 28-7

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 22-7 έως και 28-7 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

 

Δευτέρα, 22 Ιουλίου

Ο Ερμής φτάνει σε μέγιστη αποχή από τον Ήλιο στις 10 πμ. Θα βρίσκεται 27° ανατολικά του άστρου μας εκείνη την χρονική στιγμή. Αν και δεν θα είναι ορατός τότε, μπορείτε να προσπαθήσετε να εντοπίσετε τον μικρότερο πλανήτη του ηλιακού συστήματος απόψε μετά το ηλιοβασίλεμα, αν και θα πρέπει να είστε γρήγοροι – είναι μόλις 5 ° ψηλά στα δυτικά 40 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα και λάμπει με αμυδρό μέγεθος 0,5. Αν έχετε κιάλια, δείτε αν μπορείτε να βρείτε τον μεγέθους 1,4 Βασιλίσκο (Regulus) ακριβώς πάνω και ελαφρώς αριστερά του πλανήτη, περίπου 3° μακριά.

Ο γεμάτος αστέρια Σκορπιός μερικές φορές αποκαλείται «ο Ωρίων του Καλοκαιριού» – για τη λαμπρότητά του, τα μπλε-λευκά γιγαντιαία αστέρια του και τον εξέχοντα κόκκινο υπεργίγαντα του (Αντάρης στην περίπτωση του Σκορπιού, Μπετελγκέζ για τον Ωρίωνα). Όμως, ο Σκορπιός περνά πολύ χαμηλότερα στον νότιο ουρανό από ότι ο Ωρίωνας, για όσους από εμάς βρίσκονται στα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη. Αυτό σημαίνει ότι έχει μόνο έναν πραγματικά καλό βραδινό μήνα: τον Ιούλιο. Δείτε τον Σκορπιό νότια αφού θα έχει νυχτώσει, πριν αρχίσει να γέρνει χαμηλότερα προς τα νοτιοδυτικά.

 

Τρίτη,  23 Ιουλίου

Ο Πλούτωνας φτάνει σε αντίθεση στον Αιγόκερω στις 9 πμ. Ωστόσο, ο μακρινός νάνος πλανήτης είναι σε μεγάλο βαθμό απρόσιτος για τον μέσο ερασιτέχνη – μόνο παρατηρητές με τηλεσκόπια 11 ίντσες ή μεγαλύτερα θα είναι σε θέση να τον εντοπίσουν. Και ακόμα και τότε, θα είναι δύσκολο.

Εάν έχετε τον κατάλληλο εξοπλισμό και θέλετε να το δοκιμάσετε, μπορείτε να βρείτε τον πλανήτη, μεγέθους 14,4, στον νοτιοδυτικό Αιγόκερω, κοντά στον αστεροειδή Harmonia στον ανατολικό Τοξότη. Το πιο φωτεινό αντικείμενο κοντά στον Πλούτωνα είναι το M75. Το σφαιρωτό σμήνος βρίσκεται λίγο πάνω από 2° βορειοδυτικά της θέσης του Πλούτωνα.

Σημειώστε, ωστόσο, ότι η φωτεινή Σελήνη είναι αρκετά κοντά, στον κεντρικό Υδροχόο. Έτσι, ακόμα κι αν έχετε πρόσβαση σε ένα μεγαλύτερο όργανο, ίσως είναι καλύτερα να περιμένετε μερικές ακόμη νύχτες, όταν η Σελήνη θα έχει απομακρυνθεί και θα έχει ανατείλει αργότερα μέσα στη νύχτα, δίνοντάς σας περισσότερο χρόνο σε σκοτεινό ουρανό για να προσπαθήσετε να αναζητήσετε τον αμυδρό, μακρινό κόσμο.

 

Τετάρτη, 24 Ιουλίου

Η Σελήνη φτάνει σε περίγειο, το πλησιέστερο σημείο της τροχιάς της στη Γη, στις 8:41 πμ. Εκείνη τη στιγμή, ο δορυφόρος μας θα βρίσκεται 364.917 χιλιόμετρα μακριά.

Αργά απόψε η Σελήνη (σε φθίνουσα φάση) ανατέλλει με τον κιτρινωπό Κρόνο να λάμπει μερικές μοίρες στα δεξιά της. Αν και μπορεί να μοιάζουν με ζευγάρι, ο Κρόνος είναι 490 φορές πιο μακριά. Οι παρατηρητές στη νοτιοανατολική Ασία θα δουν τον δορυφόρο μας να καλύπτει πλήρως τον πλανήτη.

Πέμπτη, 25 Ιουλίου

Τέταρτο αστέρι του Θερινού Τριγώνου; Το επόμενο φωτεινότερο αστέρι κοντά στο Θερινό Τρίγωνο, αν θέλετε να το μετατρέψετε σε πολύγωνο, είναι ο Rasalhague (άλφα του Οφιούχου), το «κεφάλι» του Οφιούχου.

Παρασκευή, 26 Ιουλίου

Περίπου 30° ψηλά στα ανατολικά, μία ώρα πριν από την ανατολή του ηλίου, ο αστερισμός του Ταύρου φιλοξενεί όχι έναν, όχι δύο, αλλά τρεις πλανήτες εντός των συνόρων του. Ο πιο εύκολος να εντοπιστεί είναι ο Δίας, που λάμπει με μέγεθος -2,1 – φωτεινότερο από οποιοδήποτε από τα αστέρια του αστερισμού. Ο μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού συστήματος βρίσκεται 5,8° πάνω δεξιά (βόρεια) από το άλφα αστέρι του Ταύρου, Αλντεμπαράν, έναν φωτεινό κόκκινο γίγαντα που λάμπει με μέγεθος 0,9.

Περίπου 8° πάνω (βορειοδυτικά) του Αλντεμπαράν, ο μεγέθους 0,9 Άρης ταιριάζει με το αστέρι στη φωτεινότητα – και πιθανώς ακόμη και στο χρώμα, καθώς η κοκκινωπή επιφάνεια του πλανήτη αντανακλά το φως του ήλιου πίσω σε εμάς. Αν και πολύ πιο κοντά στη Γη από τον Δία, ο Άρης είναι μικρότερος από τον πλανήτη μας (και πολύ μικρότερος από τον Δία). Συγκρίνετε το πλάτος δίσκου των 6″ με το επιβλητικό 35″ του Δία μέσω ενός τηλεσκοπίου!

Ο Ουρανός και ο Άρης βρέθηκαν κοντά σε μια σύνοδο πριν από σχεδόν δύο εβδομάδες, όταν απείχαν μόλις 0,6° στις 15 Ιουλίου. Τώρα, οι πλανήτες απέχουν λίγο περισσότερο από 7°, καθώς ο κοντινός Άρης έχει απομακρυνθεί, αφήνοντας πίσω τον Ουρανό που κινείται αργά στον ουρανό μας, χάρη στη μεγαλύτερή του απόσταση.

 

 Σάββατο, 27 Ιουλίου

Το Νεφέλωμα Dumbbell, Μεσιέ 27 (M27, NGC 6853) είναι ίσως το πιο όμορφο πλανητικό νεφέλωμα στον ουρανό, και ήταν το πρώτο πλανητικό νεφέλωμα που ανακαλύφθηκε ποτέ. Στις 12 Ιουλίου 1764, ο Charles Messier ανακάλυψε αυτή τη νέα συναρπαστική κατηγορία αντικειμένων. Το περιγράφει ως ένα οβάλ νεφέλωμα χωρίς αστέρια. Το όνομα “Dumbbell” ανάγεται στην περιγραφή από τον John Herschel.

Φωτογραφία: Θεόδωρος Θεοδωρίδης

 

Κυριακή, 28 Ιουλίου

Μια περιοχή του καλοκαιρινού ουρανού που η ιδιαιτερότητά της εκτιμάται καλύτερα αν αφήσουμε το τηλεσκόπιο κατά μέρος και κοιτάξουμε με γυμνό οφθαλμό είναι ο αστερισμός της Ασπίδας. Το κυρίαρχο σημείο του είναι το Αστρικό νέφος της Ασπίδας, ένας πυκνός, φωτεινός όμιλος από αστέρια του γαλαξία μας που καλύπτει ένα μεγάλο μέρος του αστερισμού αυτού. Σε έναν σκοτεινό και διαυγή ουρανό, αυτό το φαινόμενο φαίνεται σαν ένα πραγματικό ατμοσφαιρικό σύννεφο. Με πιο προσεχτική παρατήρηση όμως, η πραγματική φύση του αποκαλύπτεται στον παρατηρητή. Άξια προσοχής και παρατήρησης (με τηλεσκόπιο) είναι το ανοιχτό σμήνος Μ26 και το πολύ όμορφο σφαιρωτό σμήνος Μ11.

 

Η φωτογραφία του Κρόνου είναι του Moisés Portillo, τραβηγμένη στις 22 Ιουλίου, με πολύ καλό seeing.

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

 

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής δεν είναι εύκολο να εντοπιστεί με μέγεθος +0,7. Είναι πολύ χαμηλά στα δυτικά-βορειοδυτικά κατά τη διάρκεια του λαμπρού λυκόφωτος. Θα χρειαστείτε ένα ζευγάρι κιάλια. Κοντά στον πλανήτη θα βρείτε τον Βασιλίσκο, 2,2° μακριά, στις 25 Ιουλίου.

Η Αφροδίτη βρίσκεται ακόμα πολύ χαμηλότερα, στα δεξιά του Ερμή. Προσπαθήστε να την εντοπίσετε 20 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα. Όμως, είναι πολύ λαμπρή, σε σχέση με τον Ερμή, με μέγεθος -3,9.

Ο Άρης και ο Δίας (μέγεθος +0,9, και -2,1, αντίστοιχα, στον Ταύρο) είναι αρκετά ψηλά στον ανατολικό ουρανό πριν και κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Ανατέλλουν μετά την 1 πμ. Η μεταξύ τους απόσταση μικραίνει αυτή την εβδομάδα, φτάνοντας τις 9 μοίρες. Οι Πλειάδες είναι πάνω από τον Άρη, ενώ ο Αλντεμπαράν είναι κάτω από τους δύο πλανήτες.

Ο Κρόνος (μέγεθος +1,0, κοντά στα σύνορα Υδροχόου-Ιχθύων) ανατέλλει μετά το τέλος του βραδινού λυκόφωτος. Λάμπει ψηλά στα νοτιοανατολικά πριν την αυγή. Ο λαμπρός Φομαλχώ φαίνεται χαμηλότερα και στα δεξιά του Κρόνου. Το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου είναι πάνω και στα αριστερά του.

Ο Ουρανός, μέγεθος 5,8, είναι στα αστέρια στο υπόβαθρο του Άρη, πάνω και στα δεξιά του. Είναι ακόμα πολύ χαμηλά για να παρατηρηθεί ένας τέτοιος αμυδρός πλανήτης. Όμως, με ένα ζευγάρι κιάλια προσπαθήστε να τον εντοπίσετε.

Ο Ποσειδώνας, μέγεθος 7,9, στους Ιχθύες, βρίσκεται 11° ανατολικά του Κρόνου πριν αρχίσει το λυκαυγές. Ο δίσκος του είναι μόνο 2,3 δευτερόλεπτα του τόξου, ελάχιστα μεγαλύτερος από αυτόν που θα δείξει ένα αστέρι!

 

 

Επιστροφή στην κορυφή κουμπί