Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 29-7 έως 4-8

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 29-7 έως και 4-8 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

 

Δευτέρα, 29 Ιουλίου

Η Σελήνη περνά 4° βόρεια του Ουρανού στις 9 μμ. Θα βρείτε το ζευγάρι στον ουρανό νωρίς το πρωί, περίπου 35 ° ψηλά γύρω στις 4 πμ.

Ο Ουρανός βρίσκεται στον μακρινό δυτικό Ταύρο, περίπου 5,5° νότια του εύκολα εντοπίσιμου αστρικού σμήνους των Πλειάδων (M45). Ο ίδιος ο γίγαντας πάγου παρατηρείται καλύτερα με κιάλια ή τηλεσκόπιο, καθώς λάμπει με αμυδρό μέγεθος 5,8. Ο πλανήτης έχει φαινόμενη διάμετρο μόλις 4″ – αρκετά μεγάλη, όμως, για να βοηθήσει στη διαφοροποίησή του από τα αστέρια υποβάθρου στο ίδιο πεδίο. Ο Ουρανός θα πρέπει να μοιάζει περισσότερο με ένα μικροσκοπικό δίσκο παρά με ένα αστέρι και μπορεί να φαίνεται με το μάτι ως ένα επίπεδο , γκριζωπό αστέρι.

Τρίτη,  30 Ιουλίου

Η Σελήνη, στον Ταύρο, περνά 5° βόρεια του Άρη. Αργότερα το βράδυ, θα περάσει 5° από τον Δία.

Νωρίς το πρωί, η Σελήνη βρίσκεται ανατολικά των Πλειάδων και βόρεια του Άρη, ο οποίος είναι 6° πάνω από τον Αλντεμπαράν, το κόκκινο γιγάντιο «μάτι» του Ταύρου. Ο Κόκκινος Πλανήτης λάμπει με μέγεθος 0,8, εκτείνεται στα 6″, μόλις 10′ περίπου από το 5ου μεγέθους  ωμέγα του Ταύρου. Η Σελήνη είναι τώρα μια ημισέληνος, 26% φωτισμένη, μόνο στο δυτικό άκρο της. Κάτω δεξιά τόσο του Άρη όσο και της Σελήνης είναι ο μεγέθους -2,1 Δίας.

Τετάρτη, 31 Ιουλίου

Το βροχή διαττόντων Δέλτα Υδροχοΐδες κορυφώνεται σήμερα, με μέγιστο αριθμό περίπου 25 μετέωρα ανά ώρα. Η καλύτερη στιγμή για να την παρατηρήσετε είναι νωρίς το πρωί, λίγες ώρες πριν από την αυγή. Δύο ώρες πριν από την ανατολή του ηλίου, το ακτινοβόλο σημείο, που βρίσκεται κοντά στο αστέρι Skat, 3ου μεγέθους, στον Υδροχόο, έχει ύψος περίπου 30 ° στο νότο. Όσο ψηλότερα φτάσει το ακτινοβόλο σημείο τόσο περισσότερα μετέωρα είναι πιθανό να δείτε, τουλάχιστον, μέχρι να γίνει φωτεινός ο ουρανός.

Τα μετέωρα αυτά είναι μέσης ταχύτητας που διασχίζουν την ατμόσφαιρά μας με ταχύτητα περίπου 41 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο. Δημιουργούνται από τα συντρίμμια που άφησε πίσω του ο κομήτης 96P/Machholz, ο οποίος περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο κάθε 5,3 χρόνια. Οι άλλοι διάττοντες, οι Άλφα Αιγοκερίδες, παρά το γεγονός ότι προέρχονται από μια παρόμοια περιοχή στον ουρανό, σχετίζονται με τον κομήτη 169P/NEAT, ο οποίος έχει περίοδο 4,2 ετών. Είναι πολύ πιο αργά κινούμενοι μετεωρίτες, με ταχύτητες 24 χλμ. ανά δευτερόλεπτο.

Αν και σήμερα είναι η κορύφωση, οι Υδροχοΐδες διαρκούν έως τις 23 Αυγούστου, οπότε θα έχετε πολλά άλλα πρωινά για να αναζητήσετε μετέωρα, ιδιαίτερα όταν η Σελήνη θα απουσιάζει  από τον πρωινό ουρανό.

  

Πέμπτη, 1 Αυγούστου

Κοιτάξτε στα νοτιοανατολικά αφού πέσει το σκοτάδι, λίγο περισσότερο από ό, τι στα μισά της απόστασης από τον ορίζοντα στο ζενίθ, για το λαμπρό αστέρι Αλτάιρ. Είναι το μάτι του Αετού. Ο Αλτάιρ είναι ένας από τους εγγύτερους αστρικούς μας γείτονές μας σε μια απόσταση 17 ετών φωτός. Το αστέρι περιστρέφεται γρήγορα, σε τέτοιο βαθμό που το προφίλ του είναι έντονα ελλειπτικό και όχι στρογγυλό. Όχι βέβαια ότι μπορείτε να δείτε οποιοδήποτε σημάδι με οποιοδήποτε συνηθισμένο όργανο που να προϊδεάζει για το σχήμα του!

Παρασκευή, 2 Αυγούστου

Ο κομήτης 13P/Olbers διέρχεται από τη νοτιοανατολική Μεγάλη Άρκτο, περίπου 1,5° μακριά από το μεγέθους 3,5 ν της Μεγάλης Άρκτου, απόψε. Η καλύτερη στιγμή για να δείτε τον κομήτη είναι νωρίς το βράδυ, καθώς ο ουρανός αρχίζει να σκοτεινιάζει. Μια ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα, ο Olbers εξακολουθεί να έχει ύψος 25° στα δυτικά, περίπου στα μισά της απόστασης κατά μήκος μιας γραμμής που χαράσσεται μεταξύ της Denebola, της άκρης της ουράς του Λέοντα, και της Phecda, της κάτω αριστερής γωνίας της «κατσαρόλας» της Μεγάλης Άρκτου. Τελευταία καταγεγραμμένος γύρω στο 7ο μέγεθος, ο κομήτης είναι ορατός, αλλά γίνεται όλο και πιο δύσκολος με ΄σαν ζευγάρι κιάλια. Είναι ακόμα αρκετά εύκολα ορατό με ένα τηλεσκόπιο. Η ουρά θα πρέπει να φαίνεται λίγο κοντόχοντρη και να φουσκώνει προς τα βόρεια, ενώ το νότιο τμήμα της κόμης φαίνεται καλά. Θα πρέπει να εξακολουθεί να εμφανίζεται πράσινο στις φωτογραφίες, καθώς είναι μόνο λίγο πιο μακριά από τον Ήλιο απ’ ότι η Γη (περίπου 1,3 αστρονομικές μονάδες, όπου 1 αστρονομική μονάδα – ή AU – είναι η μέση απόσταση Γης-Ήλιου). Οι παρατηρητές του βόρειου ημισφαιρίου θα μπορούν να τον απολαύσουν για μερικούς ακόμη μήνες, αν και θα συνεχίσει να χάνει την λαμπρότητά του, καθώς έφτασε στο περιήλιο (το πλησιέστερο σημείο στην τροχιά του γύρω από τον Ήλιο) μόλις πριν από ένα μήνα και τώρα κατευθύνεται μακριά από το αστέρι μας.

Ο Olbers θα κατευθυνθεί επίσης νοτιοανατολικά τις επόμενες εβδομάδες, μετακινούμενος από την Μεγάλη Άρκτο προς την Κόμη της Βερενίκης. Θα συναντήσει το σμήνος της Κόμης (Melotte 111) γύρω στα μέσα του μήνα.

 

Σάββατο, 3 Αυγούστου

Από εβδομάδα σε εβδομάδα, η Αφροδίτη βγαίνει όλο και λίγο ψηλότερα, χαμηλά στο ηλιοβασίλεμα. Χρησιμοποιώντας οπτική βοήθεια (ένα ζευγάρι κιάλια ή τηλεσκόπιο), μπορείτε να την βρείτε και στη συνέχεια να εντοπίσετε τον Βασιλίσκο (Regulus) και τον Ερμή στα αριστερά του, όπως φαίνεται παρακάτω;

Κυριακή, 4 Αυγούστου

Μια περιοχή του καλοκαιρινού ουρανού που η ιδιαιτερότητά της εκτιμάται καλύτερα αν αφήσουμε το τηλεσκόπιο κατά μέρος και κοιτάξουμε με γυμνό οφθαλμό είναι ο αστερισμός της Ασπίδας. Το κυρίαρχο σημείο του είναι το Αστρικό νέφος της Ασπίδας, ένας πυκνός, φωτεινός όμιλος από αστέρια του γαλαξία μας που καλύπτει ένα μεγάλο μέρος του αστερισμού αυτού. Σε έναν σκοτεινό και διαυγή ουρανό, αυτό το φαινόμενο φαίνεται σαν ένα πραγματικό ατμοσφαιρικό σύννεφο. Με πιο προσεχτική παρατήρηση όμως, η πραγματική φύση του αποκαλύπτεται στον παρατηρητή. Άξια προσοχής και παρατήρησης (με τηλεσκόπιο) είναι το ανοιχτό σμήνος Μ26 και το πολύ όμορφο σφαιρωτό σμήνος Μ11.

 

Arp 142: Αλληλεπιδρώντες γαλαξίες από το Webb
Πίστωση εικόνας: NASA, ESA, CSA, STScI; Επανεπεξεργασία Hubble & Πνευματικά δικαιώματα: Raul Villaverde
(Αναδημοσίευση από: https://apod.nasa.gov/apod/astropix.html)

Για μερικούς, μοιάζει με πιγκουίνο. Αλλά για τους ανθρώπους που μελετούν το σύμπαν, είναι ένα ενδιαφέρον παράδειγμα αλληλεπίδρασης δύο μεγάλων γαλαξιών. Μόλις μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια πριν, ο NGC 2936 (πάνω φωτο) ήταν πιθανότατα ένας κανονικός σπειροειδής γαλαξίας: περιστρεφόταν, δημιουργούσε αστέρια. Στη συνέχεια, πλησίασε πολύ κοντά στον τεράστιο ελλειπτικό γαλαξία NGC 2937, (κάτω φωτο). Μαζί οι δύο γαλαξίες, γνωστοί ως Arp 142, εμφανίζονται σε αυτή τη νέα υπέρυθρη εικόνα του Webb, ενώ η φωτογραφία ορατού φωτός του Hubble εμφανίζεται σε σύγκριση. Ο NGC 2936 όχι μόνο εκτρέπεται, αλλά παραμορφώνεται, από αυτή τη στενή βαρυτική αλληλεπίδραση. Όταν γαλαξίες μεγάλης μάζας περνούν κοντά ο ένας στον άλλο, συνήθως συμπυκνώνεται αέριο από το οποίο σχηματίζονται νέα αστέρια. Μια νεαρή ομάδα αστεριών εμφανίζεται ως η μύτη του πιγκουίνου προς τα δεξιά του πάνω γαλαξία, ενώ στο κέντρο της σπείρας, φωτεινά αστέρια μαζί εμφανίζονται ως μάτι. Πριν από ένα δισεκατομμύριο χρόνια, οι δύο γαλαξίες πιθανότατα θα συγχωνευθούν σε έναν μεγαλύτερο γαλαξία.

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής (μέγεθος +1,3) και η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) δεν είναι εύκολο να παρατηρηθούν, χαμηλά, λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα στα δυτικά-βορειοδυτικά κατά τη διάρκεια του λαμπρού λυκόφωτος. Θα χρειαστείτε ένα ζευγάρι κιάλια. Κοντά στους δύο πλανήτες θα βρείτε τον Βασιλίσκο (μέγεθος +1,4). Δείτε τον αστροχάρτη παραπάνω (Σάββατο).

Ο Άρης και ο Δίας (μέγεθος +0,9, και -2,1, αντίστοιχα, στον Ταύρο) είναι αρκετά ψηλά στον ανατολικό ουρανό πριν και κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Ανατέλλουν μετά την 1 πμ. Η μεταξύ τους απόσταση μικραίνει αυτή την εβδομάδα, φτάνοντας τις 5 ½ μοίρες. Οι Πλειάδες είναι πάνω από τον Άρη, ενώ ο Αλντεμπαράν είναι κάτω από τους δύο πλανήτες.

Ο Κρόνος (μέγεθος +0,9, κοντά στα σύνορα Υδροχόου-Ιχθύων) ανατέλλει μετά το τέλος του βραδινού λυκόφωτος. Λάμπει ψηλά στα νοτιοανατολικά πριν την αυγή. Ο λαμπρός Φομαλχώ φαίνεται χαμηλότερα και στα δεξιά του Κρόνου. Το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου είναι πάνω και στα αριστερά του.

Ο Ουρανός, μέγεθος 5,8, είναι στα αστέρια στο υπόβαθρο του Άρη, πάνω και στα δεξιά του. Είναι ακόμα πολύ χαμηλά για να παρατηρηθεί ένας τέτοιος αμυδρός πλανήτης. Όμως, με ένα ζευγάρι κιάλια προσπαθήστε να τον εντοπίσετε.

Ο Ποσειδώνας, μέγεθος 7,9, στους Ιχθύες, βρίσκεται 11° ανατολικά του Κρόνου πριν αρχίσει το λυκαυγές. Ο δίσκος του είναι μόνο 2,3 δευτερόλεπτα του τόξου, ελάχιστα μεγαλύτερος από αυτόν που θα δείξει ένα αστέρι!

 

 

Επιστροφή στην κορυφή κουμπί