ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
-
Στη σκιά της Σελήνης – Διονύσης Π. Σιμόπουλος
Την ερχόμενη Παρασκευή 20 Μαρτίου, λίγο πριν από τις 12 το μεσημέρι και 13 ώρες πριν από την Εαρινή Ισημερία που θα σηματοδοτήσει την έναρξη της φετινής άνοιξης, σ’ ολόκληρη τη χώρα θα μπορέσουμε να παρατηρήσουμε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα φαινόμενα της φύσης: μια μερική έκλειψη του Ηλιου. Αν και όχι τόσο θεαματική όσο μια ολική ηλιακή έκλειψη, στη μερική έκλειψη της Παρασκευής θα δούμε το ήμισυ σχεδόν του ηλιακού δίσκου να καλύπτεται από τη Σελήνη. Φυσικά, για να παρατηρηθεί το φαινόμενο με ασφάλεια, θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν ειδικά φίλτρα που προστατεύουν τα μάτια μας ικανοποιητικά κι όχι όπως έκαναν ορισμένοι παλαιότερα με τα καπνισμένα γυαλιά, τα μαυρισμένα φωτογραφικά φιλμ, τα CDs κ.λπ., γιατί κανένα απ’ αυτά δεν παρέχει…
Δείτε περισσότερα -
Πως να φτιάξετε μόνοι σας ειδικά γυαλιά έκλειψης!
Αν δεν προλάβατε να αγοράσετε τα ειδικά γυαλιά για την παρατήρηση της ηλιακής έκλειψης (την ερχόμενη Παρασκευή 20/3), ο παρακάτω οδηγός θα σας φανεί ιδιαίτερα χρήσιμος! Φτιάξτε εύκολα τα δικά σας γυαλιά με το ειδικό φίλτρο Baader Astrosolar και μερικά καθημερινά υλικά. ΟΔΗΓΙΕΣ: Εκτυπώνουμε το παρακάτω σχεδιάγραμμα σε χαρτόνι Α4 (εναλλακτικά το εκτυπώνουμε σε χαρτί Α4 και το ξεπατικώνουμε σε χαρτόνι). Πολύ προσεκτικα κολλάμε με κολλητική ταινία δύο κομμάτια από το Baader Astrosolar στη θέση των “φακών”. Διπλώνουμε και ενώνουμε με συρραπτικό ή ταινία τα τρία κομμάτια και έχουμε έτοιμα τα γυαλιά! Δείτε εδώ πως μπορείτε να φτιάξετε ηλιακό φίλτρο για κιάλια ή τηλεσκόπιο και εδώ πως μπορείτε να φτιάξετε ένα κράνος παρατήρησης της έκλειψης. Περισσότερα για την έκλειψη της Παρασκευής: https://astro.planitario.gr/partialeclipse2015/
Δείτε περισσότερα -
Αντίστροφη μέτρηση για την πρώτη ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων;
Έπειτα από δεκαετίες προσπαθειών, η φυσική απέχει μία «ανάσα» από το να ανιχνεύσει άμεσα για πρώτη φορά βαρυτικά κύματα, τα οποία αποτελούν την πιο εντυπωσιακή ίσως πρόβλεψη της Γενικής Θεωρίας του Αϊνστάιν. Αυτό υποστηρίζουν οι 900 περίπου ερευνητές που παίρνουν μέρος στο πείραμα LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory), αφού προβλέπουν πως, μέχρι τις αρχές του 2017, θα έχουν καταφέρει να γράψουν ιστορία. Η ιδέα των βαρυτικών κυμάτων προτάθηκε από τον Άμπερτ Αϊνστάιν πριν από ακριβώς 100 χρόνια, στα πλαίσια της διατύπωσης της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας. Όπως προέκυπτε από τη μαθηματική θεμελίωση της θεωρίας, κάθε φορά που επιταχύνεται μία μάζα εκπέμπει ενέργεια, με τη μορφή κυμάτων που διαδίδονται στο σύμπαν με την ταχύτητα του φωτός. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στον Guardian…
Δείτε περισσότερα -
Το Dawn έγινε ο πρώτος «επισκέπτης» ενός νάνου πλανήτη στο ηλιακό σύστημα
Με ένα σήμα που έφτασε στο «αρχηγείο» της ΝΑΣΑ πριν από λίγες ώρες, το μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο Dawn επιβεβαίωσε πως τέθηκε με επιτυχία σε τροχιά γύρω από τον νάνο πλανήτη Δήμητρα, το μεγαλύτερο ουράνιο σώμα στη ζώνη των αστεροειδών. Έτσι, έγραψε ιστορία για λογαριασμό της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας, αφού είναι το πρώτο σκάφος που «επισκέφθηκε» ποτέ ένα νάνο πλανήτη στο ηλιακό μας σύστημα. Η Δήμητρα κινείται στην περιοχή ανάμεσα στον Άρη και τον Δία, ενώ αποτελεί τον τελικό σταθμό της συγκεκριμένης διαστημικής αποστολής, η οποία ξεκίνησε το 2007 με την εκτόξευση του Dawn. Πριν από τον νάνο πλανήτη, το σκάφος εξερεύνησε τον αστεροειδή Vesta, παραμένοντας στη «γειτονιά» του για 14 μήνες, μέσα στο 2011 και 2012. Έτσι, το διαστημόπλοιο είναι επίσης το πρώτο σκάφος…
Δείτε περισσότερα -
Πως να φωτογραφήσετε εκλείψεις
Η φωτογράφηση μιας ηλιακής έκλειψης δεν είναι δύσκολη, αλλά θα πρέπει να είστε προσεχτικοί, γιατί ο ήλιος μπορεί πολύ γρήγορα να προκαλέσει ζημιά στα μάτια και στον εξοπλισμό σας. Ακόμα και αν μόνο μια πολύ λεπτή φέτα ήλιου είναι ορατή, είναι απαραίτητη η χρήση ενός κατάλληλου ηλιακού φίλτρου μπροστά από το φακό ή μιας μεθόδου προβολής. Το μόνο διάστημα στο οποίο μπορείτε να παρατηρήσετε με ασφάλεια τον ήλιο χωρίς προστασία είναι το διάστημα της ολικότητας. Ακόμα και ο λεπτός δακτύλιος του ήλιου σε μια δακτυλιοειδή έκλειψη δεν είναι ασφαλής για παρατήρηση. Τόσο ο ήλιος όσο και η σελήνη έχουν γωνιώδη διάμετρο περίπου μισή μοίρα, επομένως το είδωλό τους είναι πολύ μικρό με έναν συνήθη φακό SLR των 50 mm ή…
Δείτε περισσότερα -
Χρήσιμοι σύνδεσμοι Αστρονομίας
Ο Παγκόσµιος Ιστός (World Wide Web) είναι ένας θησαυρός καλών δικτυακών τόπων αστρονοµίας και διαστηµικής. Οι παρακάτω ιστοσελίδες είναι από τις πιο δηµοφιλείς και οι περισσότερες έχουν συλλογές από άλλους δικτυακούς τόπους. Amateur Astronomy Magazine (Περιοδικό Ερασιτεχνικής Αστρονοµίας) American Association of Variable Star Observers (Αµερικανική Ένωση Παρατηρητών Μεταβλητών Αστέρων) American Astronomical Society (Αµερικανική Αστρονοµική Εταιρία) Anglo-Australian Observatory (Αγγλο-Αυστραλιανό Παρατηρητήριο) The Astronomical League (Η Αστρονοµική Ένωση) Astronomical Society of the Pacific (Αστρονοµική Εταιρία του Ειρηνικού) Astronomy Now (Αστρονοµία Τώρα) Astronomy Picture of the Day (Φωτογραφία Αστρονοµίας της Ηµέρας) British Astronomical Association Βρετανική Αστρονοµική Ένωση Canadian Galactic Plane Survey (Καναδική Επισκόπηση του Γαλαξιακού Επιπέδου) Chandra X-Ray Observatory Center (Κέντρο Παρατηρητηρίου Ακτίνων Χ Chandra) Comet Observation Home Page (Κεντρική Σελίδα Παρατήρησης Κοµητών) Earth…
Δείτε περισσότερα -
«Η σύγχρονη αστρονομία συναντά τον Οδυσσέα»
Το Πρότυπο Εκπαιδευτήριο Αθηνών σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Αττικής, το Φυσικό Τμήμα Πανεπιστημίου Αθηνών και την Ένωση Ελλήνων Φυσικών ΔΙΟΡΓΑΝΩΝΕΙ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ με θέμα : «Η σύγχρονη αστρονομία συναντά τον Οδυσσέα» Τρίτη, 3 Μαρτίου 2015 στο Πρότυπο Εκπαιδευτήριο Αθηνών, Σκοπευτηρίου 17- Κρωπία ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 12:00 : Προσέλευση εκπαιδευτικών- μαθητών Προεδρείο : Ανδρακάκος Κώστας, Μαχαίρα Λυδία, Ρούσσος Γεώργιος, Φιλντίσης Παναγιώτης 12:05 : Χαιρετισμοί εκπροσώπων φορέων Καπέλλας Στέφανος, Οικονομολόγος, Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Αττικής Τσικοπούλου Σταματούλα, Σχολικός Σύμβουλος Μαθηματικών Φιλντίσης Παναγιώτης, Φυσικός, Αντιπρόεδρος Ένωσης Ελλήνων Φυσικών Ανδρακάκος Κώστας, Φυσικός, Διευθυντής Γυμνασίου Πρότυπου Εκπαιδευτηρίου Αθηνών 12:20- 12:50 : Σιμόπουλος Διονύσης, Επίτιμος Πρόεδρος Ευγενιδείου Πλανηταρίου Ομιλία με θέμα : «Είμαστε όλοι αστρόσκονη» 12:50- 13:10 : Τσουμπρή Ελίνα, Φιλόλογος, καθηγήτρια Πρότυπου…
Δείτε περισσότερα -
Ναι στην ασφάλεια, όχι στην υπερβολή (οδηγός ασφαλούς παρατήρησης ηλιακής έκλειψης)
«…Η σημασία που έχει η όραση για τον άνθρωπο υπογραμμίζει την ανάγκη λήψης των κατάλληλων μέτρων ασφαλείας για την παρακολούθηση μιας έκλειψης. Οπωσδήποτε η ασφάλεια προέχει. Μήπως, λοιπόν, είναι καλύτερα να μην παρατηρήσουμε την έκλειψη; Και αν κάποιος αποφασίσει να την παρατηρήσει, τι είδους μέτρα ασφαλείας πρέπει να πάρει; Η κρίσιμη παράμετρος είναι η σωστή ενημέρωση. Όταν η ενημέρωση είναι ελλιπής ή απούσα, υπάρχει κίνδυνος ατυχημάτων και μάλιστα μαζικών. Σε μια μερική έκλειψη που παρατηρήθηκε από τη Χαβάη το Φεβρουάριο του 1962, οι στρατιώτες μιας μονάδας που είχε εκεί την έδρα της υπέστησαν βλάβες στην όραση. Στους περισσότερους από αυτούς η όρασή επανήλθε στα αρχικά επίπεδα, αλλά σε μερικούς σημειώθηκε μόνιμη απώλεια μέρους της οπτικής οξύτητας. Στον άλλο άκρο συναντάμε…
Δείτε περισσότερα -
Μεγάλη ανακάλυψη: Πανάρχαια μαύρη τρύπα, ίση με 12 δισεκατομμύρια Ήλιους
Οι αστρονόμοι ανακάλυψαν μια πανάρχαια και αδιανόητα μεγάλη μαύρη τρύπα, τόσο υπερμεγέθη που οι επιστήμονες μάλλον θα πρέπει να αναθεωρήσουν τις έως τώρα θεωρίες τους για το πως αναπτύσσεται μια μαύρη τρύπα. Η συγκεκριμένη μαύρη τρύπα, σε απόσταση 12,8 δισεκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη, είναι η μεγαλύτερη και πιο λαμπερή που έχει ποτέ βρεθεί στις απαρχές του σύμπαντος, καθώς «γεννήθηκε» μόλις 900 εκατ. χρόνια μετά την αρχική «Μεγάλη Έκρηξη» (Μπιγκ Μπανγκ). Έχει μάζα όσο 12 δισεκατομμύρια Ήλιοι, υπερδιπλάσια από τη μάζα άλλων μαύρων οπών παρόμοιας ηλικίας. Συγκριτικά, η μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία μας, έχει μάζα μόνο 4 έως 5 εκατ. φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο μας. Οι επιστήμονες, δεν μπορούν να εξηγήσουν γιατί η συγκεκριμένη μαύρη τρύπα,…
Δείτε περισσότερα -
Αναβάθμιση στον ISS για την υποδοχή νέων διαστημικών ταξί
Ακρωτήριο Κανάβεραλ, Φλόριντα Η NASA ξεκίνησε εκτεταμένες εργασίες αναβάθμισης στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) προκειμένου να δημιουργηθούν θέσεις στάθμευσης για την υποδοχή δύο νέων μισθωμένων σκαφών εντός της δεκαετίας.Οι εργασίες περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τη μετακίνηση μιας υπομονάδας του σταθμού σε νέα θέση -τη μεγαλύτερη αλλαγή στη διάταξη του πολυεθνικού τροχιακού εργαστηρίου, του οποίου η κατασκευή ολοκληρώθηκε το 2011 με κόστος άνω των 100 δισ. δολαρίων. Όταν η συναρμολόγηση του ISS ολοκληρώθηκε, η NASA παρόπλισε τα διαστημικά λεωφορεία της και ανέθεσε στη Ρωσία τη μεταφορά των αστροναυτών της από και προς τον σταθμό, μια υπηρεσία που χρεώνεται περίπου 70 εκατομμύρια δολάρια ανά θέση. Με στόχο να τερματίσει την εξάρτησή της από τη Ρωσία εντός του 2017, η NASA σύναψε συμβόλαια με…
Δείτε περισσότερα -
O Stephen Hawking έγινε αστροφωτογράφος!
O Stephen Hawking είναι κατά κοινή ομολογία ένας από τους εξυπνότερους ανθρώπους του πλανήτη, ο οποίος παρά την αναπηρία του έχει μια ευρεία γκάμα ενδιαφερόντων. Εκτός από ειδικός των μελανών οπών, είναι επίσης καθηγητής, συγγραφέας, έχει συμμετάσχει σε τηλεοπτικές σειρές και αρθρογραφεί συχνά για διάφορα θέματα που τον ενδιαφέρουν. Στη λίστα των ενασχολήσεων του λοιπόν πρόσφατα προστέθηκε και η αστροφωτογραφία! Πριν από λίγες μέρες, ο καθηγητής ανέβασε στο Facebook μερικές φωτογραφίες που τράβηξε με το καινούργιο του τηλεσκόπιο, ένα 11 ιντσών καταδιοπτρικό της Celestron. Το τηλεσκόπιο ελέγχεται εύκολα μέσω υπολογιστή και μπορεί να μπορεί κατ’ εντολή του χρήστη να στραφεί προς διάφορα ουράνια σώματα. Με τη βοήθεια δύο ανθρώπων της Celestron που του έδειξαν τις βασικές λειτουργίες του καινούργιου του εξοπλισμού,…
Δείτε περισσότερα -
Ο Βαν Γκογκ Μελετούσε Αστρονομία (;)
Αντικείμενο μελέτης για τον Αμερικανό εικαστικό και φωτογράφο Μάικλ Μπένσον αποτέλεσε ο πίνακας «Έναστρη Νύχτα» – ίσως το πιο περίφημο έργο του Ολλανδού ζωγράφου Βίνσεντ Βαν Γκογκ, ο οποίος έζησε κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Σε βιβλίο που εξέδωσε, ο Μπένσον υποστηρίζει πως οι ουράνιοι σχηματισμοί που φαίνονται στον πίνακα του Βαν Γκογκ είναι σπειροειδείς γαλαξίες. Όπως εξηγεί, στα μέσα του 19ου αιώνα ο Βρετανός αστρονόμος Γουίλιαμ Πάρσονς είχε σχεδιάσει ένα σκίτσο του Μ51Α, ενός σπειροειδούς γαλαξία με ιδιαίτερα καθαρή δομή βραχιόνων που αργότερα ονομάστηκε από τους αστρονόμους Γαλαξίας της Δίνης. Ο Μπένσον θεωρεί πολύ πιθανό το σκίτσο αυτό να έπεσε στα χέρια του Βαν Γκογκ και να λειτούργησε ως «μοντέλο» για την Έναστρη Νύχτα – ενδεχομένως μάλιστα η…
Δείτε περισσότερα -
Eίναι η Ευρώπη «φιλική» στη ζωή;
Επιστήμονες της NASA αποκάλυψαν πως ήρθε ένα βήμα πιο κοντά η πραγματοποίηση μιας επανδρωμένης αποστολής στην Ευρώπη, τον παγωμένο δορυφόρο του Δία, χάρις στον αυξημένο προϋπολογισμό που ενέκρινε ο Λευκός Οίκος για την αμερικανική διαστημική υπηρεσία. Το ποσό που έχει προτείνει ο Αμερικανός πρόεδρος Ομπάμα για τη NASA αγγίζει τα 18,5 δισ. δολάρια για το οικονομικό έτος 2016. Έτσι, όπως ανέφερε χθες ο επικεφαλής του οικονομικού τμήματος της υπηρεσίας, με επιπλέον 30 εκατομμύρια οι επιστήμονες θα μπορούσαν να ξεκινήσουν την προετοιμασία της αποστολής. Οι επιστήμονες από το Εργαστήριο Αεριοπροώθησης (JBL) της NASA στην Καλιφόρνια εκπονούν εδώ και 15 χρόνια σχέδια για την εκτόξευση ενός μη επανδρωμένου σκάφους με προορισμό την Ευρώπη. Μέχρι σήμερα, ωστόσο, όλες οι προτάσεις δεν είχαν καταφέρει…
Δείτε περισσότερα -
Μυστηριώδης έκρηξη ραδιοκυμάτων καταγράφεται σε πραγματικό χρόνο
Επιστήμονες από το πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης και το Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Σουίνμπερν στη Μελβούρνη ήρθαν ένα βήμα πιο κοντά στο να ταυτοποιήσουν το αστροφυσικό φαινόμενο που βρίσκεται πίσω από τις μυστηριώδεις απότομες εκπομπές ακτινοβολίας ραδιοκυμάτων στο σύμπαν. Οι ερευνητές πέτυχαν για πρώτη φορά να καταγράψουν σε πραγματικό χρόνο μια τέτοια εκπομπή, η οποία είναι γνωστή ως ταχεία έκρηξη ραδιοκυμάτων (Fast Radio Burst – FRB) και έως σήμερα έχει άγνωστη αιτία. Έτσι, αν και δεν μπόρεσαν να εξακριβώσουν τον μηχανισμό που την προκαλεί, κατάφεραν να αποκλείσουν μερικές από τις υποθέσεις που είχαν διατυπωθεί μέχρι τώρα για την εξήγησή της. Οι εκρήξεις ραδιοκυμάτων διαρκούν λίγα χιλιοστά του δευτερολέπτου, ενώ πρωτοανακαλύφθηκαν μόλις το 2007 και μάλιστα κατά τύχη, μέσω της ανάλυσης δεδομένων από…
Δείτε περισσότερα -
Ψηφοφορία για τα ονόματα των σημαντικότερων εξωπλανητών!
Για πρώτη φορά στα χρονικά, η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (IAU) αποφάσισε να δώσει τη δυνατότητα σε οποιονδήποτε λάτρη του διαστήματος σε όλο τον κόσμο να ψηφίσει για το όνομα που θεωρεί καταλληλότερο για ένα ουράνιο σώμα. Η διαδικασία, η οποία ονομάζεται NameExoWorlds και ξεκινά από σήμερα, αφορά μερικούς από τους σημαντικότερους εξωπλανήτες, και τους μητρικούς αστέρες τους, από τους 1.800 περίπου που έχουν εντοπισθεί μέχρι σήμερα. Στην πρώτη φάση της διαδικασίας, κάθε μη κυβερνητικός οργανισμός και ένωση που θα εγγραφεί στο NameExoWorlds θα μπορεί να επιλέξει τους 20 εξωπλανήτες και αστέρες που πιστεύει πως πρέπει να αποκτήσουν μια οικεία ονομασία, ανάλογη με αυτή που έχουν οι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος. Από τις προτάσεις που θα συγκεντρωθούν, η IAU θα…
Δείτε περισσότερα -
Live Streaming: Θα επιστρέψει με ασφάλεια ο πύραυλος Falcon 9;
Παρακολουθήστε ζωντανά από τις 11.30 π.μ. (ώρα ελλάδος) σε απευθείας μετάδοση την εκτόξευση του μη επανδρωμένου πυραύλου Falcon 9 της SpaceX. Η αποστολή αυτή είναι πολύ μεγάλης σημασίας γιατί σκοπός της δεν είναι μόνο η ανατροφοδότηση του ISS αλλά για πρώτη φορά η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ του πυραύλου με ασφάλεια πίσω στη γη. Αν επιτευχθεί κάτι τέτοιο, θα ανοίξει ο δρόμος για φθηνότερες διαστημικές αποστολές!
Δείτε περισσότερα