Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 2-10 έως 8-10
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 2-10 έως και 8-10 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 2 Οκτωβρίου
Τώρα η Σελήνη λάμπει περίπου 6° μακριά από τις Πλειάδες. Το φως του φεγγαριού μπορεί σχεδόν να μη κάνει ορατές τις Πλειάδες με γυμνό μάτι. Αλλά, με ένα ζευγάρι κιάλια και τα δύο αντικείμενα χωράνε στο ίδιο οπτικό πεδίο.
Κοντά στο φεγγάρι, σε απόσταση 3° περνάει ο Ουρανός. Φυσικά, ο πλανήτης χάνεται μέσα στη λάμψη του δορυφόρου μας.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 8:55 μμ.
Τρίτη, 3 Οκτωβρίου
ΤοΤρισχιδές νεφέλωμα (Messier 20, NGC 6514 ή Trifid Nebula), είναι μια φωτεινή νεφελώδης περιοχή στο δυτικό μέρος του Τοξότη, περίπου 1,3 μοίρα βόρεια από το περίφημο Lagoon Nebula. Αυτό το θεαματικό αντικείμενο είναι ένας σπάνιος συνδυασμός πολύ φωτεινών νεφελωμάτων εκπομπής και αντανάκλασης. Σε μέρη του νεφελώματος υπάρχει τόσο πολλή σκόνη που κρύβει το νεφέλωμα, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται τις τρείς σκοτεινές γραμμές που έκαναν τον William Herschel να δώσει το όνομα «τρισχιδές» στο νεφέλωμα. Εκτείνεται 40 έτη φωτός κατά μήκος και απέχει περίπου 5.200 έτη φωτός από τη Γη.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 2:42 πμ. της Τετάρτης.
Τετάρτη, 4 Οκτωβρίου
Όταν η Σελήνη θα είναι σε καλή θέα αργά το βράδυ, θα παρατηρήσετε ότι βρίσκεται πάνω στη νοητή γραμμή από τον Aldebaran κάτω δεξιά της, έως την Αίγα, περισσότερο από δύο φορές πιο μακριά. Επίσης, σε απόσταση κατά μήκος αυτής της γραμμής, μεταξύ της Σελήνης και της Αίγας (Capella), είναι πρώτα, το ι του Ηνίοχου, μεγέθους 2,7, και στη συνέχεια πιο κοντά στην Αίγα, το η του Ηνίοχου, μεγέθους 3,2.
Δείτε τον Ερμή κατά τη διάρκεια της σύντομης πρωινής εμφάνισής του αυτό το μήνα πριν βυθιστεί πάρα πολύ κοντά στον Ήλιο που θα κάνει αδύνατη την παρατήρησή του. Οδεύει σε σύνοδο με τον Ήλιο στις 20 Οκτωβρίου, μετά την οποία θα κινηθεί αργά στον βραδινό ουρανό και θα αρχίσει να εμφανίζεται μετά το ηλιοβασίλεμα στα τέλη Νοεμβρίου.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 10:33 μμ.
Πέμπτη, 5 Οκτωβρίου
Κοιτάξτε περίπου στα μισά της απόστασης προς το ζενίθ στα βορειοανατολικά στα μέσα της νύχτας και θα βρείτε το γνώριμο σχήμα της Κασσιόπης, της βασίλισσας, της οποίας τα φωτεινότερα αστέρια σχηματίζουν ένα “W”, μοτίβο που σήμερα γέρνει στην πλευρά του. Χρησιμοποιώντας κιάλια, κοιτάξτε περίπου 1 ° βορειοανατολικά του μεγέθους 2,7 δέλτα (δ) της Κασσιόπης και θα βρείτε το φωτεινό ανοιχτό σμήνος M103. Το σμήνος εμφανίζεται ως μια μικρή αιχμή του δόρατος με αμυδρά άστρα.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 4:20 πμ. της Παρασκευής.
Παρασκευή, 6 Οκτωβρίου
Τελευταίο τέταρτο της Σελήνης στις 4:49 μμ.
Ο αστερισμός της Σαύρας ( Lacerta) βρίσκεται μεταξύ των γνωστών αστερισμών του Κύκνου και της βασίλισσας Κασσιόπης. Όμως λίγοι άνθρωποι μπορούν να τον ξεχωρίσουν στον ουρανό. Αυτό συμβαίνει γιατί τα φωτεινότερα αστέρια του ερπετού είναι μόνο 4ου μεγέθους και επειδή βρίσκεται στη μέση της γαλαξιακής ζώνης, μεταξύ ενός πλήθους αμυδρών αστεριών. Ο αστερισμός είναι τόσο καλά καμουφλαρισμένος που θα μπορούσε να ονομαστεί ακριβέστερα «Χαμαιλέων». Η Σαύρα είναι ένα σύνολο από δευτερεύοντες αστερισμούς που εισήχθη από τον Πολωνό αστρονόμο του 17ου αιώνα Johannes Hevelius στην λίστα με τους 88 αστερισμούς.
Ένας από τους 12 αστερισμούς που δημιούργησαν οι Pieter Dirkszoon Keyser και Frederick de Houtman μεταξύ των ετών 1595 και 1597 και πρωτοεμφανίσθηκε στην Ουρανομετρία του Johann Bayer το 1603. είναι και ο Χαμαιλέων (Λατινικά: Chamaeleon, συντομογραφία: Cha). Είναι νότιος αστερισμός, αόρατος από την Ελλάδα, ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 12:11 μετά τα μεσάνυχτα.
Σάββατο, 7 Οκτωβρίου
Το νεφέλωμα της «Καρδιάς», IC 1805, απέχει περίπου 7500 έτη φωτός από τη Γη. Βρίσκεται στον γαλαξιακό βραχίονα του Περσέα στον αστερισμό της Κασσιόπης. Είναι ένα νεφέλωμα εκπομπής με πυρακτωμένο αέριο και σκοτεινότερες λωρίδες σκόνης. Αυτό το νεφέλωμα σχηματίζεται από πλάσμα ιονισμένου υδρογόνου και ελεύθερα ηλεκτρόνια. Το υδρογόνο έχει ιονιστεί από υπεριώδη ακτινοβολία από νεαρά θερμά αστέρια. Έτσι, το νεφέλωμα επιδεικνύει ένα χαρακτηριστικό κόκκινο φασματικό αντιφέγγισμα (φαίνεται με λευκό χρώμα σ’ αυτήν την ασπρόμαυρη φωτογραφία του αείμνηστου Βασίλη Παπαϊωάννου).
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 5:58πμ. της Κυριακής.
Κυριακή, 8 Οκτωβρίου
Στο τέλος του βραδινού λυκόφωτος, ο αστερισμός του Κύκνου βρίσκεται πάνω ψηλά στον ουρανό. Ο λαμπρότερος του αστέρας, ο Ντενέμπ, θα περάσει κοντά στο ζενίθ. Το αστέρι αυτό είναι ένα από τα πιο μακρινά αστέρια που φαίνονται με γυμνό μάτι, τουλάχιστον 1600 έτη φωτός μακριά.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 1:49 πμ. της Δευτέρας.
Ο Αυγουστιάτικος γαλαξίας από τον Πάρνωνα. Φωτογραφία: Αντώνης Φαρμακόπουλος
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής φαίνεται χαμηλά πριν την ανατολή του Ήλιου, μακριά κάτω και αριστερά της λαμπρής Αφροδίτης. Ο πλανήτης παραμένει λαμπρός με μέγεθος -1.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,7, στον Λέοντα) γρήγορα ανεβαίνει ψηλότερα στα ανατολικά πριν και κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Ανατέλλει τουλάχιστον δύο ώρες πριν την ανατολή του Ήλιου, μακριά και κάτω από τα αστέρια των Διδύμων. Χαμηλότερα και στα αριστερά της βρίσκεται ο Βασιλίσκος. Το αστέρι θα περάσει σε απόσταση 2,3° στις 9 Οκτωβρίου.
Με τηλεσκόπιο φαίνεται ότι είναι μια παχιά ημισέληνος, φωτισμένη κατά το 1/3. Γρήγορα θα μεγαλώσει και θα φαίνεται φωτισμένη κατά το ήμισυ.
Ο Άρης θα παραμείνει πίσω στη λάμψη του Ήλιου για το υπόλοιπο του έτους.
Ο Δίας (μέγεθος -2,8, στον Κριό) ανατέλλει πριν τις 9 μμ. Βρίσκεται στο ψηλότερό του σημείο πριν τις 4 πμ., 65 μοίρες πάνω από τον ορίζοντα.
Ο Κρόνος, με μέγεθος +0,6, στον αμυδρό Υδροχόο, ανατέλλει πριν τη δύση του Ήλιου και δύει περίπου στις 4 πμ. Φτάνει στο ψηλότερό του σημείο πριν τις 11 μμ. Το φωτεινό αστέρι κάτω από τον πλανήτη είναι ο Φομαλχώ.
Ο Ουρανός έχει μέγεθος 5,7 και βρίσκεται ψηλά τις πρώτες πρωινές ώρες, 9° ανατολικά του Δία.
Ο Ποσειδώνας, με μέγεθος 7,8, στα σύνορα Ιχθύων-Υδροχόου φαίνεται ψηλά στα νοτιοανατολικά στις 10 μμ., 24° ανατολικά του Κρόνου. Ήταν σε αντίθεση στις 19 Σεπτεμβρίου.
