Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 18-9 έως 24-9

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 18-9 έως και 24-9 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

 

Δευτέρα, 18 Σεπτεμβρίου

Ο κομήτης Nishimura είναι στη μέγιστη λαμπρότητά του, αλλά δεν αναμένεται να γίνει ορατός με γυμνό μάτι. Ο κομήτης Nishimura (2023 P1), που αιωρείται κοντά στον Ήλιο, μόλις μετακινήθηκε από πολύ χαμηλά στα ανατολικά την αυγή σε πολύ χαμηλά στα δυτικά το σούρουπο. Έχει γίνει λαμπρός σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, αλλά λόγω του χαμηλού ύψους του θα χρειαστείτε τουλάχιστον κιάλια και την ακριβή θέση του στον ουρανό. Η ουρά του, αν μπορέσετε να την δείτε, θα δείχνει προς τα πάνω. Απόψε, ίσως είναι η καλύτερη ευκαιρία σας να τον εντοπίσετε αφού φτάνει στο περιήλιο του. Μετά, βυθίζεται χαμηλότερα και εκτός οπτικού πεδίου για εμάς στα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη, ενώ χάνει γρήγορα την λαμπρότητά του.

Διαβάστε περισσότερα: New Comet Nishimura.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 5:20 πμ. της Τρίτης.

 

Τρίτη,  19 Σεπτεμβρίου

Μέχρι τις 11 μμ. περίπου, ο φωτεινός Δίας είναι αρκετά ψηλά και λάμπει ακριβώς στα ανατολικά.

Κοιτάξτε κάτω αριστερά από τον Δία, περίπου 1 ½ γροθιά στο μήκος του βραχίονα, για τις Πλειάδες.

Σε παρόμοια απόσταση κάτω από τις Πλειάδες, ανεβαίνει ο Αλντεμπαράν.

Σχεδόν τρεις γροθιές αριστερά από τις Πλειάδες λάμπει η Αίγα ( Capella ).

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 1:11 μετά τα μεσάνυχτα.

 

Τετάρτη, 20 Σεπτεμβρίου

Ψηλά στο νότο απόψε βρίσκεται ο αστερισμός της Αλωπεκής. Λίγες ώρες μετά το ηλιοβασίλεμα, είναι ακριβώς πάνω από τον Αετό, του οποίου το φωτεινό αστέρι, ο Αλτάιρ, είναι μέρος του διάσημου σχηματισμού του Θερινού Τριγώνου. Ο μικρός αστερισμός του Βέλους βρίσκεται ανάμεσά τους. Η Αλεπού περιέχει ένα ιδιαίτερα διάσημο αντικείμενο του βαθέως ουρανού: το νεφέλωμα του Αλτήρα (M27). Αυτό το όμορφο πλανητικό νεφέλωμα είναι το αποτέλεσμα ενός γερασμένου άστρου που φυσάει μακριά τα εξωτερικά του στρώματα και στη συνέχεια φωτίζει το αέριο από μέσα προς τα έξω. Ο Αλτήρας βρίσκεται περίπου 2° νοτιοανατολικά του 13 της Αλωπεκής, ενός αστέρα 5^ου μεγέθους. Ακόμη και μέσα από κιάλια 10x, ο Αλτήρας πρέπει να φαίνεται αισθητά ορθογώνιος. Αυξήστε τη μεγέθυνση για να δείτε περισσότερες λεπτομέρειες. Ο Αλτήρας λάμπει με μέγεθος 7,3 και είναι αρκετά μεγάλος (περίπου 8′ κατά μήκος του μεγάλου άξονά του). Δείτε αν μπορείτε να εντοπίσετε τις δύο ελαφρώς φωτεινότερες περιοχές του νεφελώματος σε κάθε άκρο, οι οποίες δίνουν στο νεφέλωμα το σχήμα του παπιγιόν ή του αλτήρα.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 6:58 πμ. της Πέμπτης.

 

Πέμπτη, 21 Σεπτεμβρίου

Απόψε ας επικεντρωθούμε στον Αντάρη, τη φωτεινή, λαμπερή κόκκινη καρδιά του Σκορπιού. Αυτός ο ερυθρός γίγαντας 1^ου μεγέθους βρίσκεται κοντά στο πυκνό σφαιρωτό σμήνος M4, μόλις 1,3° δυτικά του Αντάρη. Με μέγεθος 5,6, αυτό το σμήνος μπορεί να παρατηρηθεί με γυμνό μάτι κάτω από ένα σκοτεινό ουρανό. Εκτείνεται λίγο περισσότερο από μισή μοίρα και πολλά από τα αστέρια του μπορούν να ξεχωρίσουν ακόμη και με ένα μικρό (4 ιντσών) τηλεσκόπιο. Δεν είναι πολύ δύσκολο να τραβήξετε εκπληκτικές φωτογραφίες του πεδίου κοντά στον Αντάρη. Αυτές θα αποκαλύψουν το νεφέλωμα γύρω από τον Αντάρη, που καταλογογραφείται ως IC 4606. Το φως προέρχεται από ιονισμένο αέριο υδρογόνο, το οποίο ενεργοποιείται από το αστέρι έτσι ώστε να λάμπει. Λίγο πιο κοντά στον Αντάρη (μόλις 40′ βορειοδυτικά) βρίσκεται ένα άλλο σφαιρωτό σμήνος, το NGC 6144. Το NGC 6144 καλύπτει μόλις 10′ του ουρανού και λάμπει με μέγεθος 9,1. Αστροφωτογραφίες το δείχνουν ενσωματωμένο μέσα στη λάμψη του αερίου υδρογόνου.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 2:49 πμ. της Παρασκευής.

 

Παρασκευή, 22 Σεπτεμβρίου

Πρώτο τέταρτο της Σελήνης στις 22:33.

Ο Ερμής φτάνει στη μεγαλύτερη δυτική αποχή, 18° από τον Ήλιο. Ο μικρός πλανήτης εμφανίζεται τώρα στον ουρανό πριν από την αυγή μαζί με την Αφροδίτη.

Απόψε η Σελήνη πλησιάζει τον σχηματισμό της «τσαγιέρας» του Τοξότη. Αύριο θα βρεθεί μέσα σε αυτό το κομμάτι του ουρανού, τόσο πλούσιο σε αντικείμενα από τον βαθύ ουρανό. Παρατηρήστε μία ώρα μετά τη δύση του Ήλιου. Κάθε 24 ώρες η Σελήνη κινείται περίπου 13° ανατολικά κατά μήκος της τροχιάς της σε σχέση με τα αστέρια.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 10:41 μμ.

Σάββατο, 23 Σεπτεμβρίου

Είναι ημέρα ισημερίας, 9:49 πμ. Το φθινόπωρο αρχίζει στο βόρειο ημισφαίριο, τότε είναι που ο Ήλιος διασχίζει τον ισημερινό με κατεύθυνση νότια. Οι μέρες μικραίνουν.

Όταν το καλοκαίρι δίνει τη θέση του στο φθινόπωρο είναι περίπου όταν ο Ντενέμπ παίρνει τη σκυτάλη από τον φωτεινότερο Βέγα ως το αστέρι στο ζενίθ μετά το σούρουπο (για τους παρατηρητές του ουρανού στα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη).

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 4:27 πμ. της Κυριακής.

 

Κυριακή, 24 Σεπτεμβρίου

Ο μικρός και αμυδρός αστερισμός της Ασπίδας, ψηλά στο νότο, όταν έχει ήδη βραδιάσει, βρίσκεται στις πιο πλούσιες με άστρα περιοχές του γαλαξία μας. Περιέχει όχι μόνο το γνωστό σμήνος Μ11 αλλά και το όμορφο σφαιρωτό σμήνος NGC 6712, και το αμυδρό πλανητικό νεφέλωμα IC 1295. Τα δυο τελευταία αντικείμενα φαίνονται στο ίδιο πεδίο ενός προσοφθαλμίου. Το IC 1295 αντιδρά πολύ καλά με φίλτρα OIII και UHC. Με τα φίλτρα αυτά φαίνεται ακόμα και πιο φωτεινό από το γειτονικό σφαιρωτό σμήνος! Με μικρά ή μεσαίου διαμετρήματος τηλεσκόπια, αυτό το νεφέλωμα χρειάζεται αρκετή μεγέθυνση (>120Χ). Η χρήση φίλτρου κάνει πολύ πιο ευκολότερη την παρατήρησή του.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 00:29 πμ. της Δευτέρας.

 

Ο γαλαξίας της Ανδρομέδας (M31) και οι δύο δορυφόροι γαλαξίες του (M32 και M33) αρχίζουν να ανεβαίνουν ψηλά στα μέσα της νύχτας. Η φωτογραφία είναι του Χάρη Καμπάνη, στις 14 Σεπτεμβρίου. Χρησιμοποιήθηκε τηλεφακός 180mm (82 στάσεις των 120 sec).

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

 

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής φαίνεται περίπου 45 λεπτά πριν την ανατολή του Ήλιου, πολύ μακριά κάτω και αριστερά της λαμπρής Αφροδίτης. Ο πλανήτης γρήγορα αυξάνει την λαμπρότητά του, από +0,2 σε -0,5 στις 23 Σεπτεμβρίου.

Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,8, στον Καρκίνο) γρήγορα ανεβαίνει ψηλότερα στα ανατολικά πριν και κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Αυτή την εβδομάδα φτάνει στο μέγιστο της ως Αυγερινός (το λαμπρό «αστέρι» της αυγής). Ανατέλλει δύο ώρες πριν την ανατολή του Ήλιου, μακριά και κάτω από τα αστέρια των Διδύμων.

Ο Άρης θα παραμείνει πίσω στη λάμψη του Ήλιου για το υπόλοιπο του έτους.

Ο Δίας (μέγεθος -2,7, στον Κριό) ανατέλλει μετά τις 9 μμ. Βρίσκεται στο ψηλότερό του σημείο πριν τις 5 μμ, 65 μοίρες πάνω από τον ορίζοντα.

Ο Δίας, ο Γανυμήδης και η σκιά του φαίνονται στη φωτογραφία αυτή του Sean Walker στις 9 Σεπτεμβρίου. Προσέξτε την λεπτομέρεια στον δίσκο του Γανυμήδη.

 

Ο Κρόνος, με μέγεθος +0,5, στον αμυδρό Υδροχόο, ανατέλλει πριν τη δύση του Ήλιου και φαίνεται στον ουρανό όλο το βράδυ. Φτάνει στο ψηλότερό του σημείο πριν τις 10 μμ. Το φωτεινό αστέρι κάτω από τον πλανήτη είναι ο Φομαλχώ.

Ο Ουρανός έχει μέγεθος 5,7 και βρίσκεται ψηλά τις πρώτες πρωινές ώρες, 7 με 8 μοίρες ανατολικά του Δία.

Ο Ποσειδώνας, με μέγεθος 7,8, στα σύνορα Ιχθύων-Υδροχόου φαίνεται ψηλά στα νοτιοανατολικά στις 10 μμ., 24° ανατολικά του Κρόνου. Θα βρεθεί σε αντίθεση στις 19 Σεπτεμβρίου.