Πώς αναγνωρίζουμε χωρίς τη βοήθεια τηλεσκοπίου ότι ένα ουράνιο σώμα είναι πλανήτης και όχι αστέρας;
Απάντηση
Πολλές φορές τίθεται αυτό το ερώτημα για κάποιο λαμπρό ουράνιο σώμα και πρέπει να δώσουμε απάντηση χωρίς τη βοήθεια τηλεσκοπίου. Απαραίτητες προϋποθέσεις προκειμένου ένα ουράνιο σώμα να είναι πλανήτης είναι οι ακόλουθες:
- Να βρίσκεται σε κάποιον από τους 13 γνωστούς ζωδιακούς αστερισμούς, που είναι οι εξής: Κριός, Ταύρος, Δίδυμοι, Καρκίνος, Λέων, Παρθένος, Ζυγός, Σκορπιός, Οφιούχος, Τοξότης, Αιγόκερως, Υδροχόος και Ιχθύες. Από αυτούς τους αστερισμούς διέρχεται το επίπεδο της εκλειπτικής, δηλαδή η φαινόμενη ετήσια τροχιά του Ήλιου και οι τροχιές όλων των πλανητών και της Σελήνης.
- Το φως τους να μην παρουσιάζει το φαινόμενο της στίλβης, δηλαδή να μην τρεμοπαίζει και να μην ιριδίζει.
- Ένα άλλο χαρακτηριστικό στοιχείο των πλανητών, που όμως είναι λίγο δύσκολο να το διαπιστώσουμε με παρατηρήσεις λίγων ημερών, είναι ότι σε κάποια περίοδο της περιφοράς τους γύρω από τον Ήλιο, που τον πλησιάζουν, φαίνονται λαμπρότεροι, ενώ άλλοτε, που απομακρύνονται απ’ αυτόν (αφού η τροχιά τους δεν είναι κυκλική), φαίνονται αμυδρότεροι.
Ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα, που μπορεί να ξεγελάσει τους παρατηρητές του ουρανού, είναι ο λαμπρός κόκκινος αστέρας α του Σκορπιού. Αυτός ο αστέρας λέγεται και Αντάρης, γιατί, λόγω της θέσης του σε ζωδιακό αστερισμό και του χρώματός του, μπερδεύει πολλούς παρατηρητές, που νομίζουν ότι είναι ο κόκκινος πλανήτης Άρης, όμως με μια πιο προσεχτική ματιά βλέπουμε πως παρουσιάζει το φαινόμενο της στίλβης, επομένως δεν είναι πλανήτης.
Βρείτε 52 τέτοιες ερωτήσεις και τις απαντήσεις τους στο εξαιρετικά κατατοπιστικό και ευκολοδιάβαστο βιβλίο του γνωστού Αστρονόμου και Καθηγητή στο ΑΠΘ Σταύρου Αυγολούπη “Στοιχεία Αστρονομίας για Μαθητές και Εκπαιδευτικούς.
