Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτήν την εβδομάδα, απο 8/2 έως και 14/2
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 8 Φεβρουαρίου
Νωρίς το βράδυ οι Πλειάδες βρίσκονται πολύ ψηλά στα νοτιοδυτικά, με τις Υάδες και τον Αλντεμπαράν στα αριστερά τους. Σχεδόν στη διπλάσια απόσταση κάτω από τις Πλειάδες σπινθηρίζει ένα μοναχικό, σχετικά λαμπρό αστέρι: ο Menkar, ή άλφα του Κήτους, στο κεφάλι του αμυδρού αστερισμού του Κήτους. Μπορείτε να δείτε την πορτοκαλιά απόχρωση του;
Για όσους ζουν στο νότιο ημισφαίριο η σημερινή ημέρα σηματοδοτεί την κορύφωση της ετήσιας βροχής α-Κενταυρίδων. Και με τη Σελήνη απούσα από τον ουρανό, οι συνθήκες θέασης θα είναι σχεδόν τέλειες. Το ακτινοβόλο της «βροχής» φαίνεται να προέρχεται ανάμεσα στα αστέρια του Κενταύρου, πιο κοντά στο 1ου μεγέθους αστέρι βήτα του Κενταύρου και όχι στο λαμπρότερο άλφα του Κενταύρου. Η βροχή αυτή παράγει περίπου 6 μετέωρα ανά ώρα στο αποκορύφωμά της, αν και παρατηρητές έχουν αναφέρει έως και 30 μετέωρα. Τα μετέωρα τείνουν να είναι φωτεινά και συχνά αφήνουν έντονα ίχνη.
Νέα Σελήνη στις 4:40 μμ.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:13 πμ της Τρίτης.
Τρίτη, 9 Φεβρουαρίου
Ο Άρης μεγαλώνει σε φαινόμενο μέγεθος από βδομάδα σε βδομάδα. Ανατέλλει τώρα λίγο μετά τη 1 πμ και ανεβαίνει περίπου 30° ψηλά στα νότια πριν το λυκαυγές. Ο κόκκινος πλανήτης λάμπει με μέγεθος 0,7 και εύκολα ξεπερνά σε λαμπρότητα τα αστέρια του αστερισμού του Ζυγού. Στοχεύστε το τηλεσκόπιο σας στον Άρη και θα δείτε ένα δίσκο που φτάνει τα 7″ και δείχνει τον βόρειο πόλο του. Η εικόνα αυτή του πλανήτη θα συνεχίσει να βελτιώνεται κατά τη διάρκεια των επόμενων μηνών, καθώς ο πλανήτης πλησιάζει σε αντίθεση, που θα σημειωθεί στα τέλη Μαΐου.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:04 μμ.
Τετάρτη, 10 Φεβρουαρίου
Η Σελήνη μεγαλώνει από νύχτα σε νύχτα, ανεβαίνοντας ψηλότερα πάνω από το νοτιοδυτικό ορίζοντα στην αρχή αυτής της εβδομάδας.
Η Σελήνη φθάνει σε περίγειο, στο πιο κοντινό σημείο της από τη Γη (364.360 χιλιόμετρα), στις 4 πμ της Πέμπτης.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:51 πμ της Πέμπτης.
Πέμπτη, 11 Φεβρουαρίου
Πριν τις 4 πμ. η σκιά της Ευρώπης διακρίνεται να περνάει μπροστά από τον δίσκο του Δία. Μετά από μία ώρα περίπου, η Ευρώπη η ίδια περνάει με τη σειρά της μπροστά από τον πλανήτη.
Ο όμορφος Κρόνος ακολουθεί τον Άρη δύο ώρες μετά. Ανατέλλει περίπου στις 3 πμ. και λάμπει με μέγεθος 0,5 στον αστερισμό του Οφιούχου. Στα δεξιά του είναι ο Αντάρης στον Σκορπιό.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 12:42 μετά τα μεσάνυχτα.
Παρασκευή, 12 Φεβρουαρίου
Ο κομήτης Catalina (C/2013 US10) λάμπει τώρα με 8ο μέγεθος και φαίνεται ωραία με τηλεσκόπιο ή κιάλια. Βρίσκεται στον βόρειο αστερισμό της Καμηλοπάρδαλης και φαίνεται στον ουρανό όλη τη νύχτα αλλά είναι ψηλότερα στον ουρανό νωρίς το βράδυ. Τα επόμενα βράδια, ο κομήτης περνάει κοντά από το αστέρι α της Καμηλοπάρδαλης και του 10ου μεγέθους γαλαξία IC 342.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 6:29 πμ του Σαββάτου.
Σάββατο, 13 Φεβρουαρίου
Μόλις 4° χωρίζουν τον Ερμή και την Αφροδίτη σήμερα το πρωί, η ίδια απόσταση που τους χώριζε χθες. Μισή ώρα πριν από την ανατολή του Hλίου, μπορείτε να βρείτε τη μεγέθους -3,9 Αφροδίτη να λάμπει 9° πάνω από τον νοτιοανατολικό ορίζοντα, με τον μεγέθους -0,1 Ερμή κάτω αριστερά του.
Κοιτάξτε αρκετά χαμηλά στα ανατολικά όταν θα έχει βραδιάσει και θα εντοπίσετε τον Βασιλίσκο του Λέοντα να σπινθηρίζει. Πάνω αριστερά του είναι το «δρεπάνι» του Λέοντα, ένα ανάποδο αγγλικό ερωτηματικό. Ο Δίας ανατέλλει κάτω από αυτό αργότερα το βράδυ. Ο Λέων «ανακοινώνει» τον ερχομό της άνοιξης, καθώς αποχαιρετάμε τις κρύες νύχτες του χειμώνα. Όταν, σε λίγο, θα έρθει η άνοιξη, ο Λέων θα είναι ήδη ψηλά στον ουρανό.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 2:20 πμ της Κυριακής.
Κυριακή, 14 Φεβρουαρίου
Η μισοφωτισμένη Σελήνη βρίσκεται ψηλά στον νότο καθώς πέφτει το σκοτάδι και στη συνέχεια βυθίζεται σιγά-σιγά προς τον δυτικό ορίζοντα για όλο το υπόλοιπο της βραδιάς. Ο δορυφόρος φτάνει στη φάση του πρώτου τέταρτου στις 9:48 πμ της Δευτέρας.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:11 μμ.
Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide: “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”
Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από τον βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).
Πόσο κόκκινη μπορεί να γίνει η Μεγάλη Ερυθρά κηλίδα του Δία; Θα το ανακαλύψουμε το επόμενο διάστημα. Τώρα, η ερυθρά κηλίδα είναι όσο πιο κόκκινη την έχουμε δει στην ιστορία των καταγεγραμμένων παρατηρήσεων του πλανήτη. Ακόμα και με ένα τηλεσκόπιο 3 ιντσών μπορούμε να δούμε την κηλίδα αυτή. Ο Christopher Go από τις Φιλιππίνες δημιούργησε αυτή την φωτογραφία από βίντεο που κατέγραψε με το 14 ιντσών τηλεσκόπιό του (Celestron C14) στις 12 Ιανουαρίου.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής (μέγεθος -0,1) χαμηλώνει στον νοτιοανατολικό ορίζοντα πριν την αυγή. Μπορείτε να τον εντοπίσετε ακόμα, 4 με 5 μοίρες κάτω αριστερά της Αφροδίτης.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) βρίσκεται επίσης χαμηλά στα νοτιοανατολικά την αυγή.
Ο Άρης (μέγεθος +0,7, στο κέντρο του Ζυγού), βρίσκεται ψηλά στον νότο νωρίς το ξημέρωμα και λάμπει με χρώμα κίτρινο-πορτοκαλί. Με τηλεσκόπιο η φαινόμενη διάμετρος του έφτασε στα 7 δευτερόλεπτα της μοίρας. Βρίσκεται σε δυτικό «τετραγωνισμό» (90 μοίρες δυτικά του Ήλιου). Ο πλανήτης θα έχει διάμετρο 18,6 δευτερόλεπτα της μοίρας στα τέλη Μαΐου και στις αρχές Ιουνίου.
Ο Κρόνος (μέγεθος +0,5, στον νότιο Οφιούχο) λάμπει μακριά πάνω δεξιά της Αφροδίτης. Εντοπίστε τον πορτοκαλή Αντάρη (μέγεθος +1,1) 7° κάτω δεξιά του Κρόνου.
Ο Δίας (μέγεθος -2,4, ανάμεσα στον Λέοντα και την Παρθένο) ανατέλλει πριν τις 9 μμ και κυριαρχεί στον νότιο ουρανό μετά τις 2 πμ. Θα βρεθεί σε αντίθεση στις 8 Μαΐου.
Ο Ουρανός (μέγεθος +5,8, στους Ιχθύες) είναι ακόμα στα νοτιοδυτικά νωρίς το βράδυ.
Ο Ποσειδώνας (μέγεθος +7,9, στον Υδροχόο) χαμηλώνει στα δυτικά νωρίς το βράδυ.
Ο Ένατος πλανήτης (πιθανόν αμυδρότερος από μέγεθος 22 και μακριά από τo ζωδιακό κύκλο) φαίνεται, σύμφωνα με βάσιμες θεωρίες, να υπάρχει κάπου, σε τροχιά που έχει κλίση περίπου 30° ως προς την εκλειπτική. Πιθανότατα, ο πλανήτης αυτός πρέπει να βρίσκεται κοντά στο αφήλιο του, εκατοντάδες ή 1000 αστρονομικές μονάδες μακριά.
