Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 5-2 έως 11-2
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 5-2 έως και 11-2 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 5 Φεβρουαρίου
Νωρίς το βράδυ, κοιτάξτε ανατολικά και σχεδόν ευθεία προς τα πάνω. Το λαμπρό αστέρι εκεί είναι η Αίγα (Capella), «το αστέρι της κατσίκας». Πάνω δεξιά από αυτό, είναι ένα μικρό, στενό τρίγωνο αστέρων 3ου και 4ου μεγέθους γνωστό ως “The Kids“. Αν και δεν τραβούν ακριβώς τα βλέμματα, σχηματίζουν έναν ενδιαφέρον σχηματισμό μαζί με την Αίγα.
Τρίτη, 6 Φεβρουαρίου
Πρόκληση στον ουρανό της αυγής: Στο λυκαυγές της Τετάρτης, η Αφροδίτη και η πολύ λεπτή φθίνουσα Σελήνη βρίσκονται χαμηλά στα νοτιοανατολικά. Πολύ πιο δύσκολα θα εντοπιστούν οι πιο αμυδροί πλανήτες, ο Άρης και ο Ερμής. Βρίσκονται κάτω αριστερά της Αφροδίτης, όπως φαίνεται παρακάτω. Θα χρειαστείτε έναν επίπεδο ορίζοντα και ένα ζευγάρι κιάλια ή ένα τηλεσκόπιο! Καλή τύχη.
Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 7:58 μμ.
Τετάρτη, 7 Φεβρουαρίου
Ο Ωρίων είναι ο λαμπρότερος από τους 88 αστερισμούς, αλλά παρά τη φωτεινότητα και τη φήμη του, το κύριο μοτίβο του είναι μικρό σε σύγκριση με μερικούς από τους πιο αμυδρούς γείτονές του. Ο μεγαλύτερος από αυτούς είναι ο Ηριδανός ο «ποταμός» στα δυτικά του, τεράστιος αλλά δύσκολο να εντοπιστεί. Ο αμυδρότερος Κάμινος, κάτω δεξιά του Ηριδανού, είναι σχεδόν τόσο μεγάλος όσο ο Ωρίωνας! Ακόμη και το κύριο μοτίβο του Λαγωού, που σκύβει κάτω από τα πόδια του κυνηγού, δεν είναι πολύ μικρότερο από αυτόν.
Πέμπτη, 8 Φεβρουαρίου
Ο αστεροειδής 4 Vesta (Εστία), σε στάση στις 8 μμ, είναι ορατός στον Ταύρο απόψε. Είναι ήδη 60 ° ψηλά στα νοτιοανατολικά μία ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα, περίπου 3,7 ° βορειοδυτικά του μεγέθους 3 Alheka, την κορυφή του ανατολικότερου (και χαμηλότερου, καθώς ο αστερισμός ανεβαίνει) κέρατος του Ταύρου. Η Εστία έχει μέγεθος 7,4, εύκολα ορατή με κιάλια ή οποιοδήποτε μικρό τηλεσκόπιο.
Από αύριο, θα αρχίσει να κινείται ανατολικά σε σχέση με τα αστέρια του υποβάθρου. Καλύπτει λιγότερο από 2° του ουρανού μέχρι το τέλος του μήνα. Έτσι, μπορείτε να την βρείτε στο ίδιο σημείο για τις επόμενες εβδομάδες.
Επιπρόσθετα, το περίφημο νεφέλωμα του Καρκίνου (M1) βρίσκεται λιγότερο από 3 ° ανατολικά-νοτιοανατολικά της Εστίας και θα πρέπει να είναι εύκολα ορατό μέσω ενός καλού τηλεσκοπίου από μια σκοτεινή τοποθεσία. Το νεφέλωμα είναι περίπου ένα μέγεθος πιο αμυδρό από την Εστία (μέγεθος 8,4) και εκτείνεται 6′ κατά μήκος στο ευρύτερο μήκος του. Με τον ουρανό να είναι σκοτεινός απόψε, δοκιμάστε το με κιάλια. Εάν δυσκολεύεστε να το βρείτε, δοκιμάστε με ένα τηλεσκόπιο.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 9:37 μμ.
Παρασκευή, 9 Φεβρουαρίου
Νέα Σελήνη συμβαίνει στις 1:00 πμ. του Σαββάτου, αφήνοντας εντελώς σκοτεινό τον ουρανό για να ευχαριστήσει τους παρατηρητές του βαθέως ουρανού.
Ο σημερινός στόχος είναι για παρατηρητές του πρωινού ουρανού με καθαρό νότιο ορίζοντα. Ψάχνουμε για το M17, γνωστό και ως το νεφέλωμα «Ωμέγα» ή «νεφέλωμα του Κύκνου». Η καλύτερη στιγμή για να το βρείτε είναι περίπου στις 5:30 πμ., όταν θα έχει φτάσει σε ύψος 15° στα νοτιοανατολικά. Βρίσκεται πάνω από την κορυφή του σχηματισμού της «τσαγιέρας» του Τοξότη που μόλις που φαίνεται πάνω από τον ορίζοντα αυτή την ώρα.
Το Μ17 βρίσκεται 9,4° βόρεια-βορειοδυτικά του 3ου μεγέθους λάμδα (λ) του Τοξότη και 2,6° νοτιοδυτικά του 5ου μεγέθους γάμμα (γ) της Ασπίδας. Λάμπει με μέγεθος 6 και εκτείνεται περίπου στις 11′. Μόνο μεγαλύτερα τηλεσκόπια (8 έως 10 ίντσες ή περισσότερο) θα δείξουν ότι η καμπύλη συνεχίζεται, αποκαλύπτοντας το σχήμα του ελληνικού γράμματος Ωμέγα (Ω). Ο Phil Harrington προτείνει τη χρήση ενός φίλτρου φωτορύπανσης ή οξυγόνου-III (OIII) για να αναδείξει περισσότερες λεπτομέρειες του αντικειμένου.
Σάββατο, 10 Φεβρουαρίου
Η Ύδρα, το «νερόφιδο», τρυπώνει σε όλο το μήκος του νότιου ουρανού απόψε. Ο αστερισμός είναι τόσο μεγάλος που διαρκεί περισσότερο από επτά ώρες για ολόκληρο το «φίδι» να ανέβει πάνω από τον ορίζοντα. Τα αστέρια που σηματοδοτούν το κεφάλι του να ανατέλλουν με το ηλιοβασίλεμα, ενώ η ουρά του βγαίνει πάνω από τον νοτιοανατολικό ορίζοντα μετά τα μεσάνυχτα.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 11:16 μμ.
Κυριακή, 11 Φεβρουαρίου
Ίσως να νομίζετε ότι τα σφαιρωτά σμήνη φαίνονται καλύτερα με τηλεσκόπιο κατεξοχήν το καλοκαίρι. Όμως ο Ωρίωνας αυτήν την εποχή στέκεται ψηλά στον νότο το βράδυ και κάτω από τα πόδια του είναι ο Λαγός. Στο νότιο μέρος του Λαγού είναι το μοναχικό σφαιρωτό σμήνος του χειμώνα, το Μ79.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 7:08 μμ.
Αστέρια σχηματίζονται στον γιγαντιαίο πυλώνα σκόνης που ονομάζεται Νεφέλωμα του Κώνου. Κώνοι, πυλώνες και άλλα μεγαλοπρεπή σχήματα αφθονούν σε αστρικά βρεφοκομεία, όπου νέφη αερίων και σκόνης αλληλοεπιδρούν με ενεργητικούς ανέμους από νεογέννητα αστέρια. Το νεφέλωμα του Κώνου, ένα πολύ γνωστό παράδειγμα τέτοιας προέλευσης, βρίσκεται μέσα στη φωτεινή γαλαξιακή περιοχή σχηματισμού αστεριών NGC 2264. Ο κώνος καταγράφηκε με πρωτοφανή λεπτομέρεια σε αυτή τη σύνθεση πολλών παρατηρήσεων από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble σε τροχιά γύρω από τη Γη. Ενώ το νεφέλωμα του Κώνου, περίπου 2.500 έτη φωτός μακριά στον Μονόκερο, έχει μήκος περίπου 7 έτη φωτός, η περιοχή που απεικονίζεται εδώ γύρω από το αμβλύ κεφάλι του Κώνου έχει διάμετρο μόλις 2,5 έτη φωτός. Στο γαλαξία μας, αυτή η απόσταση είναι λίγο πάνω από το μισό της απόστασης του Ήλιου μας από τους πλησιέστερους αστρικούς γείτονές του στο αστρικό σύστημα του Άλφα του Κενταύρου. Το τεράστιο αστέρι NGC 2264 IRS, που παρατηρήθηκε από την υπέρυθρη κάμερα του Hubble το 1997, είναι η πιθανή πηγή του ανέμου που σμιλεύει το νεφέλωμα του Κώνου και βρίσκεται στην κορυφή της εικόνας. Το κοκκινωπό πέπλο του κωνικού νεφελώματος παράγεται από σκόνη και αέριο υδρογόνο.
Image Credit: Hubble Legacy Archive, NASA, ESA – Processing & Licence: Judy Schmidt
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής, με μέγεθος -0,3, είναι δύσκολα ορατός μέσα στη λάμψη της ανατολής του Ήλιου.
Η Αφροδίτη, με μέγεθος -3,9, λάμπει χαμηλά στα νοτιοανατολικά στο λυκαυγές. Χαμηλώνει σε ύψος από εβδομάδα σε εβδομάδα.
Ο Άρης έχει μέγεθος +1,3. Ξεπροβάλει πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα στη λάμψη του λυκαυγούς. Φαίνεται καλύτερα στον πρωινό ουρανό αυτή την εβδομάδα, αλλά είναι ακόμα αρκετά δύσκολο να εντοπιστεί ακόμα και με κιάλια ή και με τηλεσκόπιο.
Ο Δίας (μέγεθος -2,3, στον Κριό) βρίσκεται στο ψηλότερό του σημείο νωρίς το βράδυ, 65 μοίρες πάνω από τον ορίζοντα. Με τηλεσκόπιο, η διάμετρος του δίσκου του είναι μόνο 39 δευτερόλεπτα του τόξου. Δύει μετά τα μεσάνυχτα.
Ο Κρόνος, με μέγεθος +1,0, στον αμυδρό Υδροχόο, χαμηλώνει στα νοτιοδυτικά νωρίς το βράδυ. Δύει περίπου στις 7:00 μμ.
Ο Ουρανός έχει μέγεθος 5,7 στον Κριό, βρίσκεται στον βραδινό ουρανό, 11° ανατολικά του Δία. Με τηλεσκόπιο, φαίνεται η μικρή διάμετρος του, 3,7 δευτερόλεπτα του τόξου.
Ο Ποσειδώνας, με μέγεθος 7,9, βρίσκεται χαμηλά στα δυτικά-νοτιοδυτικά νωρίς το βράδυ.
