Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 8-8 έως και 14-8
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 8-8 έως και 14-8 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 8 Αυγούστου
Ο αέριος γίγαντας Κρόνος πλησιάζει στην αντίθεσή του. Κάνει τώρα την καλύτερη εμφάνισή του. Μπορείτε να δείτε το εκπληκτικό σύστημα των δακτυλίων του και τα πολλά φεγγάρια του. Ανατέλλει καθώς δύει ο Ήλιος. Παίρνει μία ή δύο ώρες για να σκαρφαλώσει μακριά πάνω από τον ορίζοντα. Περίπου στις 10 μμ., ο Κρόνος έχει ύψος 15° στα νοτιοανατολικά. Το ύψος του θα συνεχίσει να αυξάνεται μέχρι νωρίς το πρωί, όταν θα φτάσει στο υψηλότερο σημείο του πάνω από τον ορίζοντα περίπου μιάμιση ώρα μετά τα μεσάνυχτα.
Ο πλανήτης βρίσκεται στον Αιγόκερω, μόλις 2° βορειοδυτικά του μεγέθους 2,9 Deneb Algedi. Ο δακτυλιοειδής πλανήτης είναι τώρα μεγέθους 0,3, αλλά θα αυξήσει τη φωτεινότητά του κατά 0,1 του μεγέθους μέσα σε λίγες ημέρες. Με τηλεσκόπιο, ο δίσκος του εκτείνεται περίπου στα 19 “, ενώ οι δακτύλιοι – ένα από τα πιο εκπληκτικά αξιοθέατα στο ηλιακό σύστημα – είναι σχεδόν 43 ” κατά μήκος. Απολαύστε τον όσο μπορείτε, καθώς οι δακτύλιοι θα εμφανίζονται σε κάτοψη μετά το 2025.
Ο Ιαπετός, που έφτασε χθες σε μέγιστη δυτική αποχή, εξακολουθεί να βρίσκεται 9′ δυτικά του πλανήτη. Το φεγγάρι έχει επίσης αυτή τη στιγμή στο λαμπρότερο του μέγεθος, περίπου 10. Στην άλλη πλευρά του Κρόνου, ο Τιτάνας (μεγέθους 8,5) βρίσκεται 3′ ανατολικά του δίσκου.
Τρίτη, 9 Αυγούστου
Ο Άρης, ο οποίος ξεκίνησε το μήνα κοντά στον μακρινό παγωμένο γίγαντα, τον Ουρανό, μετακινείται σήμερα στον Ταύρο. Ανατέλλει λίγο μετά τα μεσάνυχτα. Ο κόκκινος πλανήτης είναι ορατός όλο το πρωί, με την καλύτερη θέα να έρχεται τις λίγες ώρες πριν από την ανατολή, όταν είναι ψηλότερα στα ανατολικά. Λαμπερός με μέγεθος 0,1, ο Άρης είναι ένα εύκολο αντικείμενο με γυμνό μάτι. Για να δείτε τον Ουρανό, ο οποίος έχει μέγεθος 5,8, σαρώστε με κιάλια ή ένα τηλεσκόπιο λίγο πάνω από 5° δυτικά του Άρη, στον Κριό, αναζητώντας τον μπλε-γκρι δίσκο του.
Σήμερα το πρωί, ο Άρης βρίσκεται 8,5° νοτιοδυτικά του λαμπρού αστρικού σμήνους των Πλειάδων, αγαπημένο αντικείμενο παρατήρησης τόσο με γυμνό μάτι όσο και με τηλεσκόπιο. Περίπου 16,5° ανατολικά του Άρη βρίσκεται ο Αλντεμπαράν, με κόκκινη απόχρωση, ένα κόκκινο γιγάντιο αστέρι που σηματοδοτεί το μάτι του Ταύρου. Βρίσκεται ανάμεσα – αλλά δεν είναι μέρος – ενός άλλου διάσημου αστρικού σμήνους, αυτό των Υάδων.
Ο Άρης θα συνεχίσει να βρίσκεται μέσα στον Ταύρο κατά τη διάρκεια του Αυγούστου, ακολουθώντας ένα μονοπάτι που θα τον οδηγήσει ανάμεσα στις Πλειάδες και τις Υάδες. Αντίθετα, ο πιο μακρινός Ουρανός θα παραμείνει περίπου στο ίδιο κομμάτι του ουρανού όλο το μήνα, κινούμενος πολύ πιο αργά σε σχέση με τα αστέρια του υπόβαθρου.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 4:17 πμ. της Τετάρτης.
Τετάρτη, 10 Αυγούστου
Αν και απομένουν ακόμη δύο ημέρες πριν από την επίσημη κορύφωση της βροχής των Περσείδων, οι παρατηρητές μετεώρων θα βρουν καλύτερες προοπτικές σήμερα το πρωί από ότι την Παρασκευή. Αυτό συμβαίνει γιατί, αν και η φωτεινή Σελήνη θα κυριαρχήσει στον ουρανό αργότερα αυτή την εβδομάδα, σήμερα δύει λίγο πριν τις 4 πμ., αφήνοντας τουλάχιστον μια ώρα σκοτεινού ουρανού διαθέσιμη για να «πιάσει» κανείς τους διάττοντες αστέρες πριν μεσολαβήσει το λυκαυγές.
Όταν δύει η Σελήνη, η βροχή ακτινοβολεί από τον Περσέα, τον «Ήρωα», που έχει ύψος σχεδόν 60° στα βορειοανατολικά. Αν και αυτό είναι το σημείο από το οποίο φαίνονται να προέρχονται τα μετέωρα, θα θελήσετε να επικεντρώσετε την αναζήτησή σας σε όλες τις κατευθύνσεις από το ακτινοβόλο σημείο και ελαφρώς μακριά από αυτό. Η «βροχή» ίσως φτάσει σε μέγιστο ρυθμό 100 μετεώρων ανά ώρα, οπότε θα μπορείτε να δείτε αρκετά μετέωρα υπό καλές συνθήκες, ακόμη και λίγες μέρες πριν την κορύφωσή της.
Η Σελήνη φτάνει στο περίγειο, το πλησιέστερο σημείο στη Γη στην τροχιά της γύρω απ’ αυτήν, στις 8:10 μμ. Εκείνη την στιγμή, ο δορυφόρος μας θα βρίσκεται μόλις 359.828 χιλιόμετρα μακριά. Η εγγύτητά του αυτή θέτει τις βάσεις για μια Σούπερ Σελήνη αύριο, όταν η φάση της θα είναι πλήρης.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 12:08 μετά τα μεσάνυχτα.
Πέμπτη, 11 Αυγούστου
Πανσέληνος (ακριβώς στις 4:38 πμ. της Παρασκευής). Η Σελήνη ανατέλλει γύρω στο ηλιοβασίλεμα και λάμπει όλη τη νύχτα κοντά στον Κρόνο, αφού και τα δύο ουράνια σώματα είναι κοντά στις αντιθέσεις τους.
Επειδή η Πανσέληνος εμφανίζεται λίγο μετά την άφιξη του δορυφόρου μας στο περίγειο, η Πανσέληνος αυτού του μήνα χαρακτηρίζεται επίσης ως «Σούπερ Σελήνη», η οποία θα φαίνεται ιδιαίτερα μεγάλη και φωτεινή. Είναι η τέταρτη Σούπερ Σελήνη στη σειρά φέτος και η τελευταία για το 2022.
Όταν είναι πλήρης, η Σελήνη ανατέλλει περίπου με το ηλιοβασίλεμα και δύει γύρω από την ώρα που ανατέλλει ο Ήλιος. Αυτές είναι οι δύο ιδιαίτερα καλές στιγμές για να δείτε τη λεγόμενη ψευδαίσθηση της Σελήνης, η οποία κάνει τη Σελήνη να φαίνεται μεγαλύτερη κοντά στον ορίζοντα και μικρότερη όταν βρίσκεται κοντά στο ζενίθ στον ουρανό. Αν και η Σελήνη δεν είναι πραγματικά μεγαλύτερη όταν ανατέλλει από ότι όταν μεσουρανεί, είναι φυσικά ελαφρώς (προφανώς) μεγαλύτερη από το συνηθισμένο απόψε λόγω του φαινομένου της Σούπερ Σελήνης.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 5:55 πμ. της Παρασκευής.
Παρασκευή, 12 Αυγούστου
Η βροχή μετεώρων Περσείδες κορυφώνεται σήμερα κάτω από μια Πανσέληνο, η οποία δυστυχώς θα κρύψει όλα εκτός από τα λαμπρότερα μετέωρα. Παρ ‘όλα αυτά, αξίζει να βγείτε έξω πριν το λυκαυγές αρχίσει να φωτίζει τον ουρανό για να δείτε, αν θα είστε τυχεροί, μία ή περισσότερες βολίδες (λαμπρά μετέωρα). Θυμηθείτε ότι το ακτινοβόλο σημείο θα είναι ψηλά στα βορειοανατολικά πριν από την αυγή.
Το ακτινοβόλο της βροχής, στον βόρειο Περσέα κάτω από την Κασσιόπη, θα ήταν το οπτικό σημείο προέλευσης των μετεώρων, αν μπορούσατε να τα δείτε να έρχονται από μακριά στο διάστημα. Αλλά τα μετέωρα γίνονται ορατά μόνο στις τελευταίες τους στιγμές όταν χτυπούν την ανώτερη ατμόσφαιρα, και αυτό μπορεί να συμβεί οπουδήποτε στον ουρανό σας.
Το ίχνος σκόνης που διασχίζει η Γη για να δημιουργήσει τις Περσείδες αποτελείται από συντρίμμια που άφησε πίσω του ο Κομήτης 109P/Swift-Tuttle, ο οποίος χρειάζεται 133 έτη για μια περιστροφή του γύρω από τον Ήλιο. Το τελευταίο του πέρασμα από το εσωτερικό ηλιακό σύστημα ήταν το 1996.
Αν και ο κομήτης δεν είναι καθόλου κοντά στη γη, η ουρά του τέμνει την τροχιά της Γης. Γλιστράμε μέσα σε αυτήν κάθε χρόνο τον Αύγουστο. Μικροσκοπικά κομμάτια σκόνης από τον κομήτη χτυπούν την ατμόσφαιρα της Γης ταξιδεύοντας με ταχύτητα 210 Km την ώρα. Με αυτήν την ταχύτητα, ακόμη και η ελάχιστη σκόνη δημιουργεί μια ζωηρή ράβδωση φωτός, δηλαδή, ένα μετέωρο, όταν αποσυντίθεται. Επειδή τα μετέωρα του Swift-Tuttle εκπορεύονται από τον αστερισμό του Περσέα ονομάζονται «Περσείδες».
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 1:46 πμ. του Σαββάτου.
Σάββατο, 13 Αυγούστου
Σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα, ο Κάστορας και ο Πολυδεύκης είναι ψηλότερα στην αυγή. Επίσης, ο Προκύων κάνει την εμφάνισή του. Όμως, η Αφροδίτη παραμένει σχεδόν σταθερή σε σχέση με τον ορίζοντα.
Ο Κρόνος είναι σε αντίθεση απόψε, ακριβώς απέναντι από τον Ήλιο στον ουρανό μας.
Με ένα τηλεσκόπιο, παρατηρήστε ότι οι δακτύλιοι του Κρόνου φαίνονται λίγο φωτεινότεροι από το συνηθισμένο σε σύγκριση με την σφαίρα του Κρόνου. Αυτό το φαινόμενο Seeliger προκαλείται από τα στερεά σωματίδια των δακτυλίων που σκορπίζουν το ηλιακό φως πίσω σε εμάς όταν ο Ήλιος είναι σχεδόν ακριβώς πίσω μας (δηλαδή, όταν ο Κρόνος είναι σε αντίθεση). Το φαινόμενο πήρε το όνομά του από τον Hugo von Seeliger, ο οποίος το μελέτησε λεπτομερώς και δημοσίευσε τα ευρήματά του το 1887.
Κυριακή, 14 Αυγούστου
Περίπου τα μεσάνυχτα, αν κοιτάξουμε προς τον βορρά θα δούμε την κεφαλή του Δράκοντα ψηλά, κάτω από τον Βέγα και ανάμεσα στον Ηρακλή και τον Κηφέα (σε σχήμα πενταγώνου που μοιάζει σαν ένα σπίτι με την οροφή του προς τα κάτω). Μπορείτε να σχηματίσετε το υπόλοιπο σώμα του μυθικού αστερισμού μέχρι και το τέλος της ουράς του ανάμεσα στην Μεγάλη και Μικρή Άρκτο;
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 3:24 πμ. της Δευτέρας.
Ο Κρόνος φτάνει σε αντίθεση στο τέλος αυτής της εβδομάδας. Η παραπάνω φωτογραφία του Κρόνου ήταν τραβηγμένη την 1η Αυγούστου, δύο εβδομάδες πριν την αντίθεσή του. Φωτογράφος: Αγάπιος Ηλία
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής είναι πολύ χαμηλά, 20 με 30 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα. Ψάξτε τον νωρίς με ένα ζευγάρι κιάλια. Είναι λαμπρός όλη την εβδομάδα, με μέγεθος -0,2.
Η Αφροδίτη, (μέγεθος -3.9), ανατέλλει στις 5:00 πμ. Η λαμπρή Αίγα βρίσκεται αρκετά μακριά πάνω και στα αριστερά του πλανήτη.
Ο Άρης, μέγεθος +0,1 στον Κριό, ανατέλλει στις 12:30 πμ. και βρίσκεται ψηλά στα ανατολικά-νοτιοανατολικά όταν αρχίζει το λυκαυγές, στα αριστερά του Δία. Ο δίσκος του πλανήτη είναι ακόμα μικρός, μόλις 9 ° σε διάμετρο. Θα βρεθεί σε αντίθεση στις 8 Δεκεμβρίου. Τότε η φαινόμενη διάμετρος του θα είναι 17”.
Ο Δίας, θεαματικός, με μέγεθος -2,7, ανατέλλει στις 10:30 μμ. και λάμπει ψηλά στο νότο πριν το λυκαυγές. Η φαινόμενη διάμετρός του έχει φτάσει ήδη τα 46 δευτερόλεπτα της μοίρας. Θα βρεθεί σε αντίθεση στις 26 Σεπτεμβρίου.
Ο Δίας με την ερυθρά κηλίδα του στις 22 Ιουλίου. Φωτογραφία: Christopher Go.
Ο Κρόνος, με φαινόμενο μέγεθος +0,4, βρίσκεται στον δυτικό Αιγόκερω. Ανατέλλει πριν τις 9 μμ. Η καλύτερη θέαση του πλανήτη μέσα από ένα τηλεσκόπιο θα είναι πριν τις 2 πμ. Φτάνει στην αντίθεσή του στις 13-14 Αυγούστου. Το μήκος των δακτυλίων του είναι περίπου ίσο με το φαινόμενο πλάτος του δίσκου του Δία.
Ο Ουρανός, με μέγεθος 5,7 στον Κριό, βρίσκεται ψηλά στην ανατολή τα ξημερώματα, στα ανατολικά του Άρη.
Ο Ποσειδώνας, με μέγεθος 7,8, είναι ψηλά στο νότο πριν την αρχή της αυγής, στα δυτικά του Δία.
