Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 12-2 έως 18-2

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 12-2 έως και 18-2 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 12 Φεβρουαρίου

Περίπου στις 9 μμ., η «κατσαρόλα» της Μικρής Άρκτου κρέμεται από τη λαβή της στα βορειοανατολικά. Στα βορειοδυτικά, η Κασσιόπη βρίσκεται επίσης στο ίδιο ύψος. Ανάμεσά τους είναι ο Πολικός Αστέρας.

Τρίτη,  13 Φεβρουαρίου

Ο κομήτης 62P/Tsuchinshan, με μέγεθος 9, βρίσκεται στον αστερισμό της Παρθένου, περνώντας όλο το χρόνο του αυτό το μήνα κοντά στο διάσημο σμήνος γαλαξιών της Παρθένου, προσφέροντας τόσο στους αστροφωτογράφους όσο και στους οπτικούς παρατηρητές ένα ωραίο θέαμα.

Αυτός ο κομήτης είναι ένας στόχος στον πρωινό ουρανό. Δύο ώρες πριν από την ανατολή του ηλίου, η Παρθένος είναι περίπου 45 ° ψηλά στο νότο. Όσοι είναι εξοικειωμένοι με το ομώνυμο σμήνος θα γνωρίζουν ότι βρίσκεται στη βορειοδυτική περιοχή του αστερισμού, μεταξύ των δύο αστέρων έψιλον (ε) και όμικρον (ο) της Παρθένου. Ο κομήτης είναι 5,5° δυτικά-νοτιοδυτικά του έψιλον και μόλις 0,5° νοτιοδυτικά του 5^ου μεγέθους ρ της Παρθένου.

Λίγες μοίρες μακριά από τον κομήτη υπάρχουν αρκετοί σχετικά φωτεινοί γαλαξίες. Ο M49 βρίσκεται λίγο πάνω από 3° νοτιοδυτικά του Tsuchinshan, ενώ ο M59 βρίσκεται λιγότερο από 2° στα βόρεια-βορειοανατολικά του κομήτη. Ο M58 είναι σε παρόμοια απόσταση στα βόρεια-βορειοδυτικά του Tsuchinshan, και ο διάσημος ελλειπτικός γαλαξίας M87 είναι λίγο πάνω από 3° βορειοδυτικά του κομήτη. Πολλοί περισσότεροι γαλαξίες αφθονούν, ιδιαίτερα για εκείνους με μεγαλύτερα τηλεσκόπια και τους αστροφωτογράφους. Φροντίστε να απολαύσετε τη θέα και να συνεχίσετε να επιστρέφετε κάθε βράδυ στο ίδιο σημείο στον ουρανό. Ο Tsuchinshan θα παραμείνει σε στάση (ακίνητος) για λίγες ημέρες. Μετά θα αρχίσει να κινείται προς τα δυτικά,  παραμένοντας κοντά στο ίδιο σημείο όλο το μήνα.

Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 8:47 μμ.

 

Τετάρτη, 14 Φεβρουαρίου

Ας γιορτάσουμε την Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου με τα νεφελώματα της Καρδιάς και της Ψυχής, ψηλά στον ουρανό νωρίς το βράδυ καθώς θα περιστρέφονται γύρω από τον βόρειο ουράνιο πόλο μέσα στον αστερισμό της Κασσιόπης.

Επίσημα καταχωρημένα ως IC 1805 και IC 1848, αντίστοιχα, τα νεφελώματα αυτά καλύπτουν περίπου 5° του ουρανού στο ανατολικό τμήμα της Κασσιόπης. Βρίσκονται περίπου 6,3° ανατολικά-νοτιοανατολικά του 3^ου μεγέθους Segin (ε της Κασσιόπης).

Από τα δύο, το νεφέλωμα της Καρδιάς βρίσκεται πιο δυτικά και αυτό της Ψυχής πιο ανατολικά. Και τα δύο λάμπουν κόκκινα εξαιτίας του υδρογόνου, πράγμα που σημαίνει ότι το νεφέλωμά τους είναι μάλλον δύσκολο να εντοπιστεί με το μάτι – αυτός είναι ίσως ο λόγος για τον οποίο είναι τόσο δημοφιλείς στόχοι από αστροφωτογράφους καθώς η χρήση φίλτρων και οι πολλαπλές εκθέσεις τα εμφανίζει πιο καθαρά.

Οι οπτικοί παρατηρητές μπορούν εύκολα να αναζητήσουν το Melotte 15, ένα αστρικό σμήνος στο κέντρο του νεφελώματος της Καρδιάς αρκετά φωτεινό για να εντοπιστεί και με ένα ζευγάρι κιάλια. Αυτοί οι ήλιοι είναι απίστευτα νέοι σε ηλικία, μικρότερη των 2 εκατομμυρίων ετών. Το σύμπλεγμα μερικές φορές ονομάζεται «Καρδιά της Καρδιάς», χάρη στη σχετικά κεντρική του θέση μέσα στο μεγαλύτερο Νεφέλωμα της Καρδιάς.

Πέμπτη, 15 Φεβρουαρίου

Η Σελήνη, κοντά στο πρώτο τέταρτο, φαίνεται νωρίς το βράδυ. Κοιτάξτε μια ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα. Τις επόμενες δύο νύχτες θα περάσει πολύ κοντά από τις Πλειάδες και θα προχωρήσει ψηλότερα μέσα στον αστερισμό του Ταύρου. Ο λαμπρός Αλντεμπαράν θα βρίσκεται χαμηλότερα και στα αριστερά της.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 10:26 μμ.

 

Παρασκευή, 16 Φεβρουαρίου

Πρώτο τέταρτο της Σελήνης στις 5:00 μμ.

Η Σελήνη περνά κοντά από τις Πλειάδες, όπως φαίνεται από την Ευρώπη. Αποκρύπτει μερικά από αυτά τα αστέρια του σμήνους στη νότια Αφρική.

Περίπου μία ώρα πριν ανατείλει ο Ήλιος, κοιτάξτε νοτιοανατολικά για να εντοπίσετε τον σχηματισμό της «τσαγιέρας» του Τοξότη, χαμηλά στον ορίζοντα πάνω δεξιά της φωτεινής Αφροδίτης και του πιο αμυδρού Άρη. Και οι δύο πλανήτες ανατέλλουν από τα ανατολικά. Βρίσκεται στο κάτω αριστερό μέρος του γαλαξία μας. Το επίπεδο του γαλαξία βρίσκεται χαμηλά στον νοτιοανατολικό ορίζοντα αυτή την εποχή, οπότε θα χρειαστείτε μια πολύ σκοτεινή τοποθεσία παρατήρησης για να το δείτε πριν ο ουρανός αρχίσει να φωτίζεται γρήγορα με την αυγή που πλησιάζει.

Η Αφροδίτη είναι υπέρλαμπρη, με μέγεθος -3,9, αν και είναι μόλις 3° πάνω από τον ορίζοντα. Ίσως να χρειαστεί να περιμένετε λίγο περισσότερο για να δείτε τον Άρη κάτω αριστερά της, μεγέθους 1,3 και ύψους μικρότερου από 1°. Ο κόκκινος πλανήτης θα φτάσει περίπου 5° σε ύψος περίπου 30 λεπτά πριν από την ανατολή του ηλίου, καθώς τα αστέρια θα εξαφανίζονται από τον ουρανό.

Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 6:18 μμ.

 

Σάββατο, 17 Φεβρουαρίου

Αν κοιτάξουμε στον βορειοδυτικό ουρανό μόλις βραδιάσει αυτήν την εβδομάδα, θα δούμε τον αστερισμό της Κασσιόπης σε σχήμα W να στέκεται όρθιος με τον αστέρα Caph (β της Κασσιόπης) στο κάτω μέρος.

Η λαμπρή Αίγα του Ηνίοχου βλέπουμε να περνάει από το ζενίθ, δηλαδή σχεδόν στην ευθεία ακριβώς πάνω μας, περίπου στις 7:30 το βράδυ για αυτήν την εβδομάδα.

 

Κυριακή, 18 Φεβρουαρίου

Καθώς ο χειμώνας πλησιάζει το τέλος του, τρεις μεγάλοι αστερισμοί της άνοιξης, με μορφή παρμένη από την μυθολογία, αναρριχούνται σηκώνοντας το κεφάλι τους πρώτα, δίνοντας τέλος στην μακρά χειμέρια νάρκη τους, στον ανατολικό ουρανό μετά το σκοτάδι. Αυτοί είναι ο αστερισμός της Μεγάλης Άρκτου στα στα βορειοανατολικά, ο Λέων  στην ανατολή, και η Ύδρα το νερόφιδο στα νοτιοανατολικά.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 7:57 μμ.

 

Ιδού το μαγευτικό «νεφέλωμα της Ημισελήνου»! Τραβηγμένη με 45 ώρες έκθεσης, αυτή η λεπτομερής εικόνα αποκαλύπτει το νεφέλωμα που εκτείνεται σε 25 έτη φωτός. Βρίσκεται 4.700 έτη φωτός μακριά. Ο εντοπισμός του απαιτεί ένα τηλεσκόπιο με διάμετρο 4″ έως 6″ σε σκοτεινό, καθαρό ουρανό. Κοιτάξτε 2,7º νοτιοδυτικά του άστρου Σαντρ (Sadr) για αυτό το κοσμικό θέμα!

Φωτογραφία: JAMES WEBB SPACE TELESCOPE

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής δεν είναι ορατός. Βρίσκεται μέσα στη λάμψη της ανατολής του Ήλιου.

Η Αφροδίτη, με μέγεθος -3,9, λάμπει χαμηλά στα νοτιοανατολικά στο λυκαυγές. Χαμηλώνει σε ύψος από εβδομάδα σε εβδομάδα.

Ο Άρης έχει μέγεθος +1,3. Ξεπροβάλει πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα στη λάμψη του λυκαυγούς. Φαίνεται καλύτερα στον πρωινό ουρανό αυτή την εβδομάδα, αλλά είναι ακόμα αρκετά δύσκολο να εντοπιστεί ακόμα και με κιάλια ή και με τηλεσκόπιο.

Ο Δίας (μέγεθος -2,3, στον Κριό) βρίσκεται στο ψηλότερό του σημείο νωρίς το βράδυ, 65 μοίρες πάνω από τον ορίζοντα. Με τηλεσκόπιο, η διάμετρος του δίσκου του είναι μόνο 38 δευτερόλεπτα του τόξου. Δύει τα μεσάνυχτα.

Ο Κρόνος, με μέγεθος +1,0, χαμηλώνει όλο και περισσότερο μέσα στη λάμψη της δύσης του Ήλιου.

Ο Ουρανός έχει μέγεθος 5,7 στον Κριό, βρίσκεται στον βραδινό ουρανό, 11° ανατολικά του Δία. Με τηλεσκόπιο, φαίνεται η μικρή διάμετρος του, 3,7 δευτερόλεπτα του τόξου.

Ο Ποσειδώνας, με μέγεθος 7,9, βρίσκεται χαμηλά στα δυτικά-νοτιοδυτικά νωρίς το βράδυ.