Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 30-5 έως και 5-6
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 30-5 έως και 5-6 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 30 Μαΐου
Νέα Σελήνη στις 2:32 μμ. Είναι η κατάλληλη ώρα για να ψάξετε μερικά εκπληκτικά αντικείμενα του βαθέως ουρανού, Απόψε, κοιτάξτε την Κόμη της Βερενίκης ψηλά στα νοτιοδυτικά, νωρίς το βράδυ. Θα βρείτε τον αστερισμό ανατολικά του Λέοντα και βόρεια της Παρθένου. Συνολικά, το σμήνος της Κόμης περιέχει περίπου 1.000 γαλαξίες οι οποίοι βρίσκονται πάνω από 300 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη.
Η Κόμη της Βερενίκης φιλοξενεί το σμήνος γαλαξιών της Κόμης, το οποίο έχει επίσης καταχωριστεί ως Abell 1656. Οι δύο φωτεινότεροι γαλαξίες του συμπλέγματος είναι ο NGC 4889 και ο NGC 4874, 11ου και 12ου μεγέθους, αντίστοιχα. Θα τους βρείτε λίγο λιγότερο από 3° δυτικά του β της Κόμης, αστέρα 4ου μεγέθους. Αυτοί οι δύο γαλαξίες απέχουν μόλις 7′ και είναι ενσωματωμένοι σε μια μεγαλύτερη περιοχή με επιφάνεια περίπου 4° που περιέχει εκατοντάδες γαλαξίες ( φυσικά, δεν είναι όλοι ορατοί). Άλλα εξέχοντα μέλη περιλαμβάνουν δύο σπείρες 12ου μεγέθους, το NGC4911 και το NGC 4921.
Τρίτη, 31 Μαΐου
Ανδρομέδα και συνοδοί
Ο μεγάλος γαλαξίας της Ανδρομέδας (M31) πλαισιώνεται από μικρότερους δορυφόρους, τον M32 και τον Μ110. Μπορείς να δεις και τους τρεις στον πρωινό ουρανό μιας ασέληνης νύχτας; Ο M32 είναι μικρότερος αλλά φωτεινότερος και πιο εύκολο να παρατηρηθεί στα νότια του κέντρου της Ανδρομέδας.
Τετάρτη, 1 Ιουνίου
Καθώς χάνεται το βραδινό λυκόφως, κοιτάξτε χαμηλά στα δυτικά για το λεπτό μισοφέγγαρο. Είναι μέσα στους Διδύμους, κάτω από τα δύο λαμπρά του αστέρια. Τα επόμενα βράδια, η Σελήνη ανεβαίνει όλο και ψηλότερα.
Πέμπτη, 2 Ιουνίου
Ο Ερμής στέκεται ακίνητος απέναντι στα αστέρια του υπόβαθρου. Όμως, ο μικρός πλανήτης δεν είναι ακόμα ορατός στον ουρανό. Θα εμφανιστεί γύρω στο μέσο του μηνός για να συνοδεύσει την Αφροδίτη. Τότε θα έχετε την ευκαιρία να βγάλετε εξαιρετικές φωτογραφίες από αυτή τη σύνοδο.
Αντ’ αυτού, ρίξε το βλέμμα σας προς τα πάνω νωρίς σήμερα το πρωί για να απολαύσετε το M15, ένα φανταστικό σφαιρωτό σμήνος στον Πήγασο. Αυτό το πυκνό σμήνος βρίσκεται ακριβώς έξω από τη «μύτη» του φτερωτού αλόγου, περίπου 4,2° βορειοανατολικά του Ενίφ. Με μέγεθος 6,2, είναι ορατό με κιάλια ή οποιοδήποτε μικρό τηλεσκόπιο.
Για όσους έχουν μεγάλα (10 ιντσών ή μεγαλύτερα) τηλεσκόπια, υπάρχει ένα πρόσθετο μπόνους: το M15 είναι ένα από τα τέσσερα μόνο σφαιρωτά σμήνη που είναι γνωστό ότι περιέχουν κάποιο πλανητικό νεφέλωμα. Το πλανητικό νεφέλωμα μέσα στο M15, που ονομάζεται Pease 1, απαιτεί μεγάλη διάμετρο και μεγέθυνση 300x για να το δείτε. Ένα φίλτρο OIII θα βοηθήσει, μειώνοντας το πλήθος των αστεριών και αναδεικνύοντας το μικρό στρογγυλό πλανητικό νεφέλωμα, περίπου 1′ βορειοανατολικά του πυκνού πυρήνα του σμήνους.
Παρασκευή, 3 Ιουνίου
Αν κοιτάξετε πολύ ψηλά προς τον νότο αφού βραδιάσει, το πιο λαμπρό αστέρι που θα δείτε είναι ο Αρκτούρος, με χρώμα χρυσαφί-κιτρινωπό. Αν τραβήξουμε μια νοητή γραμμή από τον Αρκτούρο προς το πιο λαμπρό άστρο του Βόρειου Στεφάνου και την προεκτείνουμε άλλο τόσο θα βρεθούμε μέσα στο σχηματισμό του «τραπεζίου» στον Ηρακλή. Εκεί βρίσκεται το πιο φωτεινό σφαιρωτό σμήνος του βορείου ημισφαιρίου, το Μ13. Το Μ13 είναι μια τεράστια συγκέντρωση με περισσότερα από 100.000 αστέρια που καταλαμβάνουν μια έκταση ίση με 150 έτη φωτός, κατά μήκος. Απέχει από εμάς 20.000 έτη φωτός και έχει ηλικία πάνω από 12 δισεκατομμύρια έτη!
Σάββατο, 4 Ιουνίου
Νωρίς το βράδυ, η ημισέληνος σχηματίζει ένα μακρύ ισοσκελές τρίγωνο με τον Βασιλίσκο (Regulus) και το γ του Λέοντα. Αύριο το βράδυ, το τρίγωνο θα είναι λιγότερο μακρύ αλλά ακόμα ισοσκελές.
Κυριακή, 5 Ιουνίου
Η μικρή και η μεγάλη «κατσαρόλα» είναι δυο οικείοι σχηματισμοί ορόσημα στον βραδινό ουρανό. Καθώς αρχίζει η νύχτα, προσέξτε πόσο ψηλά στέκεται η κατσαρόλα της Μεγάλης Άρκτου. Αν και φαίνεται ότι αυτός ο γνωστός σχηματισμός αστέρων έχει σκαρφαλώσει ακριβώς από πάνω μας, στην πραγματικότητα είναι 10 με 15 μοίρες κάτω από το ζενίθ. Αν προεκτείνουμε πέντε φορές τους δύο δείκτες της κατσαρόλας, τότε θα βρεθούμε στον πολικό αστέρα. Για να βεβαιωθείτε ότι το φαινόμενο μέγεθος του αστεριού του βορρά είναι +2, κοιτάξτε του δύο δείκτες αστέρες. Θα πρέπει να έχουν την ίδια λαμπρότητα.
.
Ο M83 παρουσιάζεται συχνά στους νέους αστρονόμους ως παράδειγμα του πως θα έμοιαζε ο γαλαξίας μας εάν θα μπορούσαμε να τον δούμε από το διάστημα. Σε απόσταση 15 εκατομμυρίων ετών, αυτός ο 30.000 ετών φωτός σε διάμετρο, τύπου SB, σπειροειδής γαλαξίας είναι μια μινιατούρα του δικού μας γαλαξία.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής είναι κρυμμένος στο φως του Ήλιου.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -4.0) ανατέλλει στην αρχή του λυκαυγούς. Θα συνεχίζει να κάνει το ίδιο μέχρι και τον Αύγουστο.
Ο Άρης και ο Δίας, πολύ διαφορετικοί σε μέγεθος, +0,7 και -2,2, αντίστοιχα, λάμπουν μαζί στα ανατολικά-νοτιοανατολικά, πριν και κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Βρέθηκαν σε μια πολύ κοντινή σύνοδο στις 29 Μαΐου. Τώρα, ο Άρης απομακρύνεται από τον λαμπρό πλανήτη από νύχτα σε νύχτα.
Ο Κρόνος, με φαινόμενο μέγεθος +0,7, βρίσκεται στον ανατολικό Αιγόκερω περίπου 40° πάνω και στα δεξιά του Δία. Το αστέρι 2° κάτω και δεξιά του Κρόνου είναι το δέλτα του Αιγόκερου, με μέγεθος 2,8.
Ο Ουρανός βρίσκεται μέσα στο φως του Ήλιου.
Ο Ποσειδώνας, με μέγεθος 7,9, βρίσκεται περίπου 9° πάνω δεξιά του Δία πριν την αρχή της αυγής.
