Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 30-9 έως 6-10

 Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 30-9 έως και 6-10
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

 

Δευτέρα, 30 Σεπτεμβρίου

Ο νάνος πλανήτης Δήμητρα έφτασε σε αντίθεση τον Μάιο, αλλά παραμένει ένας δελεαστικός στόχος στον βραδινό ουρανό χάρη στη γειτνίασή του με δύο πολύ λαμπρότερα αντικείμενα. Αυτό το βράδυ η Δήμητρα βρίσκεται στο μέσο μεταξύ του λαμπρού Δία και του 1ου μεγέθους Αντάρη, του λαμπρότερου αστέρα στον Σκορπιό. Ακόμα καλύτερα, ο νάνος πλανήτης 9ου μεγέθους βρίσκεται σήμερα σε ένα φτωχό σε αστέρια πεδίο, αν και η θέση του είναι μέσα στο πλούσιο με άστρα υπόβαθρο του Γαλαξία. Ο εντοπισμός της Δήμητρας πρέπει να είναι αρκετά εύκολη υπόθεση μέσα από ένα μικρό τηλεσκόπιο. Αν έχετε σκοτεινό ουρανό πρέπει να είστε σε θέση να την εντοπίσετε και με ένα ζευγάρι κιάλια.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 9:39 μμ.

Τρίτη, 1 Οκτωβρίου

Αν και ο Κρόνος έφθασε σε αντίθεση τον Ιούλιο, η θέα του δακτυλιοειδούς πλανήτη παραμένει εκπληκτική. Βρίσκεται ανάμεσα στα αστέρια του Τοξότη, μια περιοχή που εμφανίζεται σχεδόν 30° πάνω από τον νότιο ορίζοντα μία ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα και δεν δύει πριν τα μεσάνυχτα. Ο Κρόνος εξακολουθεί να λάμπει με μέγεθος 0,5. Ο δίσκος του πλανήτη έχει διάμετρο 17″, ενώ το σύστημα των δακτυλίων του εκτείνεται στα 38″ και έχει κλίση 25°. Απόψε είναι μια καλή νύχτα για να εντοπίσετε τα πέντε λαμπρότερα φεγγάρια του. Θα βρείτε τον 8ου μεγέθους Τιτάνα και το 10ου μεγέθους τρίο της Τηθύος, της Διώνης και της Ρέας συγκεντρωμένους σχετικά κοντά στον πλανήτη. Ο μακρινός Ιαπετός είναι λίγο πιο δύσκολο να εντοπιστεί. Ψάξτε τον 8,5′ δυτικά του Κρόνου.

Τετάρτη, 2 Οκτωβρίου

Στο σούρουπο, ο μηνίσκος σχηματίζει ένα τρίγωνο με τον Δία και τον Αντάρη, όπως φαίνεται παραπάνω. Την ίδια ώρα αύριο, η Σελήνη βρίσκεται πολύ κοντά στα δεξιά του Δία.

 

Πέμπτη, 3 Οκτωβρίου

Απόψε ξεκινάει ανεπίσημα η ετήσιας βροχή διαττόντων Ωριωνίδες. Παρά το γεγονός ότι η βροχή αυτή θα κορυφωθεί μετά από περίπου τρεις εβδομάδες (τη νύχτα της 20ης προς την 21η Οκτωβρίου ), ίσως να αρχίσετε να βλέπετε μερικούς Ωριωνίδες τις πρώτες πρωινές ώρες. Αυτά τα μετέωρα φαίνεται να ακτινοβολούν από το βόρειο τμήμα του αστερισμού του Ωρίωνα, του «Κυνηγού».

Ο παχύς μηνίσκος είναι μόλις 2 μοίρες μακριά από τον λαμπρό Δία αυτό το βράδυ. Όμως, ο Δίας είναι 2.200 φορές πιο μακριά (μέγεθος -2,0). Οι τέσσερις δορυφόροι του, ορατοί με οποιοδήποτε τηλεσκόπιο, είναι 5ου ή 6ου μεγέθους, και έχουν περίπου ίδια διάμετρο με τον δικό μας δορυφόρο, τη Σελήνη.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 7:10 μμ.

 

Παρασκευή, 4 Οκτωβρίου

Τώρα η Σελήνη λάμπει ανάμεσα στον Δία και τον Κρόνο.

Οι καθαρές φθινοπωρινές νύχτες, με την ξηρή ατμόσφαιρα και τον διαυγή ουρανό δελεάζουν πολύ τους ερασιτέχνες αστρονόμους, να βγάλουν το τηλεσκόπιο τους  και να παρατηρήσουν αντικείμενα, όχι μόνο φθινοπωρινά, αλλά και καλοκαιρινά, όπως το νεφέλωμα του Αλτήρα (Μ27), το δακτυλιοειδές νεφέλωμα (Μ57), το σμήνος του Ηρακλή (Μ13) και το σφαιρωτό σμήνος Μ71, ένα σχετικά αμυδρό αντικείμενο στο Βέλος.

Σάββατο, 5 Οκτωβρίου

Τελευταίο τέταρτο της Σελήνης στις 7:49 μμ.

Αυτό το βράδυ η Σελήνη λάμπει λιγότερο από 2° μακριά από τον Κρόνο. Όμως, ο πλανήτης είναι 3.800 φορές πιο μακριά. Με ένα τηλεσκόπιο θα δείτε τον Τιτάνα, τον μεγαλύτερό του δορυφόρο, σαν μια κουκκίδα μεγέθους 8,7 στα αριστερά του Κρόνου. Ο Τιτάνας έχει τη μισή διάμετρο σε σύγκριση με το δικό μας φεγγάρι.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 8:49 μμ.     

 

Κυριακή, 6 Οκτωβρίου

O παγωμένος πλανήτης Ουρανός ανατέλλει στο σούρουπο και φτάνει ψηλά, στις 60°, μετά τα μεσάνυχτα. Το φαινόμενο μέγεθος του πλανήτη είναι 5,7 και βρίσκεται στο νότιο Κριό, περίπου 2,5° νότια από το αστέρι 19 του Κριού.

Ο Αλτάιρ είναι το λαμπρό αστέρι ψηλά στον νότο το σούρουπο αυτή την εβδομάδα. Αναζητήστε τον Ταραζέντ (γ του Αετού) πάνω και στα δεξιά του, και τον πιο αμυδρό βήτα του Αετού λίγο μακρύτερα προς τα κάτω και στα αριστερά του. Ο Αλτάιρ είναι μόλις 17 έτη φωτός μακριά. Περιστρέφεται τόσο γρήγορα που είναι ένα πεπλατυσμένο ελλειψοειδές και όχι μια σφαίρα.

 

Το νεφέλωμα της Ίριδας ή NGC 7023 είναι ένα φωτεινό νεφέλωμα ανάκλασης στον αστερισμό του Κηφέα. Το NGC 7023 είναι στην πραγματικότητα το σμήνος μέσα στο νεφέλωμα, το LBN 487. Το νεφέλωμα φωτίζεται από ένα αστέρι 7ου μεγέθους, το SAO 19158. Βρίσκεται 1300 έτη φωτός μακριά και έχει διάμετρο έξι έτη φωτός. Η φωτογραφία είναι του Αντώνη Φαρμακόπουλου, τραβηγμένη από τους Φιλιππαίους Γρεβενών, στη διάρκεια της 13ης Πανελλήνιας Εξόρμησης Ερασιτεχνών Αστρονόμων.

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής, η Αφροδίτη και ο Άρης παραμένουν αόρατοι μέσα στο φως του Ήλιου.

Ο Δίας (μέγεθος -2,0, ανάμεσα στα πόδια του Οφιούχου) φαίνεται χαμηλά στα νοτιοδυτικά κατά τη διάρκεια του σούρουπου και αργότερα τη νύχτα. Ο δίσκος του έχει φαινόμενη διάμετρο 36”. Ο Αντάρης, αρκετά πιο αμυδρός, με μέγεθος +1, τρεμοσβήνει 10° κάτω και στα δεξιά του Δία.

Ο Κρόνος (μέγεθος + 0,5, στον Τοξότη), όταν θα έχει βραδιάσει, είναι το σταθερό, κιτρινωπό «αστέρι» στα νότια, 26 μοίρες στα αριστερά του Δία.  Κάτω από τον Κρόνο είναι η λαβή της «τσαγιέρας» του Τοξότη.

Ο Ουρανός (μέγεθος + 5,7, στον Κριό) είναι ψηλά στα νότια στις 1 πμ.

Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) βρίσκεται ψηλά στα νοτιοανατολικά μετά τις 10 μμ και φθάνει ψηλότερα στο νότο τα μεσάνυχτα.

Δείτε χάρτες με τις θέσεις των δύο πλανητών εδώ.

 

Επιστροφή στην κορυφή κουμπί