ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
-
“Έφυγε” ο Terence Dickinson
Με λύπη μάθαμε σήμερα ότι ο γνωστός Καναδός ερασιτέχνης αστρονόμος και συγγραφέας Terence Dickinson απεβίωσε χθες, σε ηλικία 80 ετών. Έπασχε από τη νόσο Parkinson. Ο Dickinson έγραψε εξαιρετικά βιβλία μύσης στην ερασιτεχνική αστρονομία, οι πωλήσεις των οποίων ανέρχονται σε πολλές εκατοντάδες χιλιάδες αντίτυπα ανά τον κόσμο. Το πιο φημισμένο από αυτά, το NightWatch, είχαμε τη χαρά να το πρωτοεκδώσουμε στα ελληνικά, το 2003, εγκαινιάζοντας με αυτό τις εκδόσεις μας στην Αστρονομία. Πέρα από τον πλούτο και την ποιότητα της πληροφορίας, υπάρχει και ένα άλλο, ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που κάνει τα βιβλία του Dickinson ξεχωριστά: σε καθένα από αυτά είναι έκδηλη η αγάπη του συγγραφέα για το αντικείμενό του, ο ενθουσιασμός, το πάθος. Τόσες δεκαετίες, τόσοι τίτλοι, τόσες επανεκδόσεις, και πάντα…
Δείτε περισσότερα -
Η φωτορύπανση «εξαφανίζει» με… ανησυχητικό ρυθμό τα άστρα από τον νυχτερινό ουρανό
Οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο βλέπουν λιγότερα άστρα στον ουρανό κάθε χρονιά που περνάει. Οι παρατηρήσεις επαγγελματιών και ερασιτεχνών επιστημόνων σε όλο τον κόσμο κατά τα τελευταία έτη αποκαλύπτουν μια ανησυχητική τάση: τα άστρα στον νυκτερινό ουρανό γίνονται όλο και πιο δύσκολο να παρατηρηθούν εξαιτίας της ταχέως αυξανόμενης φωτορύπανσης. Μια νέα επιστημονική έρευνα βρήκε ότι μπροστά στα μάτια μας, συχνά χωρίς να το συνειδητοποιούμε, τα άστρα εξαφανίζονται με εντυπωσιακό – ή μάλλον με ανησυχητικό – ρυθμό. Η αλλαγή στην ορατότητα των άστρων αντιστοιχεί σε μια κατά σχεδόν 10% ετήσια αύξηση στη φωτεινότητα του νυχτερινού ουρανού κατά την τελευταία δεκαετία. Αυτό σημαίνει ότι ένα παιδί που όταν γεννήθηκε σε μια περιοχή, 250 άστρα ήσαν ορατά, σήμερα στην ίδια τοποθεσία μετά…
Δείτε περισσότερα -
Βοηθήστε Την NASA Στην Μελέτη Εξωπλανητών Με Το Exoplanet Watch
Περισσότεροι από 5.000 πλανήτες έχουν επιβεβαιωθεί ότι υπάρχουν έξω από το Ηλιακό μας Σύστημα, με ένα ευρύ φάσμα χαρακτηριστικών, όπως σύννεφα από γυαλί και δίδυμους ήλιους. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν εκατομμύρια περισσότεροι εξωπλανήτες μόνο στον Γαλαξία μας, κάτι που σημαίνει ότι οι επαγγελματίες αστρονόμοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τη βοήθειά σας για την παρακολούθηση και τη μελέτη τους. Μέσω του Exoplanet Watch μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το δικό σας τηλεσκόπιο ή τον υπολογιστή σας, για να βοηθήσετε στη μελέτη και τον εντοπισμό εξωπλανητών. Το πρόγραμμα είναι ένας μοναδικός τρόπος για το κοινό να βοηθήσει τους αστρονόμους να μελετήσουν και να βρουν μακρινούς νέους κόσμους. Το Exoplanet Watch είναι ένα πρόγραμμα επιστήμης των πολιτών που διαχειρίζεται το Jet Propulsion Laboratory (JPL) της NASA, μέσω του προγράμματος Universe of Learning της…
Δείτε περισσότερα -
22 Ιανουαρίου 2023: Αφροδίτη και Κρόνος σε σύνοδο!
Η κίνηση των πλανητών έχει ως αποτέλεσμα η μεταξύ τους απόσταση, όπως αυτή προβάλλεται στην ουράνια σφαίρα και παρατηρείται από τη Γη, άλλοτε να ελαττώνεται κι άλλοτε να αυξάνεται. Όταν δύο πλανήτες προβάλλονται στην ουράνια σφαίρα σε πολύ κοντινή απόσταση μεταξύ τους, λέμε ότι λαμβάνει χώρα το φαινόμενο της συνόδου. Στις 22 Ιανουαρίου 2023 η Αφροδίτη και ο Κρόνος θα βρεθούν σε σύνοδο, με την ελάχιστη μεταξύ τους απόσταση να σημειώνεται στις 21:36, και με την Αφροδίτη να περνά 0°21′ νότια του Κρόνου. Πώς θα παρατηρήσω το φαινόμενο; Οι δύο πλανήτες είναι αρκετά λαμπροί και το φαινόμενο θα είναι ορατό με τη δύση του Ήλιου, χωρίς να απαιτείται εξοπλισμός. Αν πάλι έχετε τηλεσκόπιο, δοκιμάστε να παρατηρήσετε τους δύο πλανήτες στο…
Δείτε περισσότερα -
Μη χάσετε τον κομήτη C/2022 E3 (ZTF)!
Οι κομήτες είναι αντικείμενα του Ηλιακού Συστήματος που αποτελούνται κυρίως από πάγο και σκόνη. Όταν ένας κομήτης πλησιάσει κοντά στον Ήλιο, ένα μέρος του πάγου του μετατρέπεται σε αέριο και ταυτόχρονα παρασύρει σκόνη. Έτσι η κόμη του φαίνεται να συνοδεύεται από δύο ουρές! Η μία αποτελείται από σκόνη και η άλλη από αέρια. Ένα τέτοιο ουράνιο αντικείμενο φαίνεται όλο και λαμπρότερο στον ουρανό καθώς πλησιάζει τη Γη τόσο διότι τότε λαμβάνουμε περισσότερο από το φως που εκπέμπει, αλλά και επειδή γίνεται ισχυρότερη η επίδραση του Ήλιου. Αυτόν τον μήνα έχουμε την τύχη να είναι ορατός στον ουρανό ο κομήτης C/2022 E3 (ZTF), ο οποίος ανακαλύφθηκε μόλις πριν ένα χρόνο, τον Μάρτιο του 2022. Είναι μια πραγματικά μοναδική ευκαιρία να παρατηρήσουμε…
Δείτε περισσότερα -
Απονομή βραβείου «Εύρηκα-Εύρηκα»
Ολοκληρώθηκε την Τετάρτη 16 Νοεμβρίου 2022, στις 8:00μμ ο διαγωνισμός “Εύρηκα, Εύρηκα 2022” με την απονομή του βραβείου στον Δρ. Μιλτιάδη Βαβουλίδη, καθηγητή της Β’ Λυκείου του Μουσικού Σχολείου Δράμας, για την πρωτότυπη διδασκαλία του με τίτλο «Across the Universe” η οποία υλοποιήθηκε το ακαδημαϊκό έτος 2021-22. Τον βραβευμένο προλόγισαν η Βασιλική Παυλίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης και Πρόεδρος της Επιτροπής του Βραβείου και ο Στέφανος Τραχανάς, Διευθυντής του Mathesis και Αντιπρόεδρος της Επιτροπής του Βραβείου. Η εκδήλωση, που μεταδόθηκε ζωντανά στο διαδίκτυο ολοκληρώθηκε με ομιλία του κ. Βαβουλίδη, ο οποίος περιέγραψε το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό έργο και την απήχηση που είχε στους μαθητές του. Το βραβείο συνοδεύεται από δίπλωμα, χρηματικό έπαθλο 2,000 Ευρώ για τον βραβευόμενο…
Δείτε περισσότερα -
28ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Αστρονομίας & Διαστημικής 2023
Το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Παν/μίου Θεσσαλίας και η Εταιρεία Αστρονομίας και Διαστήματος διοργανώνουν τον 28ο Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό Αστρονομίας και Διαστημικής για το σχολικό έτος 2022 – 2023 ως εξής: ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός του διαγωνισμού είναι η περαιτέρω ενασχόληση και εμβάθυνση των μαθητών στην επιστήμη της Αστρονομίας, της Αστροφυσικής και της Διαστημικής, η εξοικείωσή τους με τις θαυμαστές τελευταίες ανακαλύψεις των τεχνητών δορυφόρων και άλλων παρατηρητηρίων και η επιβράβευση της ενδόμυχης και διερευνητικής αυτής προσπάθειάς τους. Ο Διαγωνισμός Αστρονομίας διεξάγεται τόσο στα Λύκεια όσο και στα Γυμνάσια της χώρας, με διαφορετικά θέματα. Οι φάσεις του διαγωνισμού είναι τρεις (3) για τα Γυμνάσια και τρεις (3) για τα Λύκεια. Ας σημειωθεί, όμως, ότι στις τρεις φάσεις του διαγωνισμού που αφορούν στους μαθητές Λυκείου, εκτός από γνώσεις Αστρονομίας,…
Δείτε περισσότερα -
IOAA JR 2022, Ρουμανία: ΤΡΙΑ ΑΣΗΜΕΝΙΑ ΜΕΤΑΛΛΙΑ, ΕΝΑ ΧΑΛΚΙΝΟ ΚΑΙ ΜΙΑ ΕΥΦΗΜΗ ΜΝΕΙΑ
Campulung Moldovenesc – Suceava, Ρουμανία, 1η ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ – ΑΣΤΡΟΦΥΣΙΚΗΣ Junior: ΤΡΙΑ ΑΣΗΜΕΝΙΑ ΜΕΤΑΛΛΙΑ, ΕΝΑ ΧΑΛΚΙΝΟ ΚΑΙ ΜΙΑ ΕΥΦΗΜΗ ΜΝΕΙΑ Την Κυριακή 6 Νοεμβρίου 2022, ολοκληρώθηκε η 1η Διεθνής Ολυμπιάδα Αστρονομίας – Αστροφυσικής Junior (IOAA-Jr), που ξεκίνησε στις 30/10/2022 και διοργανώθηκε στην πόλη Campulung Moldovenesc της Ρουμανίας. Η Ολυμπιάδα αυτή αποφασίστηκε να διοργανωθεί ειδικά για τα παιδιά που πηγαίνουν στο Γυμνάσιο (ή πήγαιναν κατά τη χρονιά του εθνικού διαγωνισμού). Η Ολυμπιάδα αυτή ήταν να διοργανωθεί (και πάλι από την Ρουμανία) στα τέλη του Μάρτη 2020, αλλά μας «πρόλαβε» η καραντίνα του COVID και δεν πραγματοποιήθηκε. Στην πρώτη αυτή διοργάνωση η Ελληνική ομάδα αρίστευσε κατακτώντας τρία ασημένια μετάλλια με τους μαθητές Γιώργο Μελίστα (1ο Γυμνάσιο Ναυπάκτου και νυν 1ο ΓΕΛ Ναυπάκτου), Ανδρέα Τζιόλα (Πρότυπο Γυμνάσιο Αναβρύτων και νυν Πρότυπο ΓΕΛ Αναβρύτων) και Νικόλα Κουστουμπάρδη (Πειραματικό Γυμνάσιο Παν. Πατρών),…
Δείτε περισσότερα -
Η έκλειψη Ηλίου και η εκπαιδευτική της αξία
Τι είναι η έκλειψη του Ηλίου; Μία πολύ απλή απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι η εξής: Η Σελήνη, καθώς περιφέρεται γύρω από τη Γη, μπαίνει ανάμεσα στον πλανήτη μας και τον Ήλιο και κρύβει τον Ήλιο. Εξετάζοντας σε μεγαλύτερο βάθος το φαινόμενο, βρίσκουμε πολλές ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες. Ας δούμε μερικές από αυτές. Η Σελήνη συμπληρώνει μία περιφορά γύρω από τη Γη σε 27,32 ημέρες. Το διάστημα αυτό ονομάζεται αστρικός μήνας. Καθώς η Σελήνη περιφέρεται γύρω από τη Γη, η γωνία Ήλιος-Γη Σελήνη συνεχώς μεταβάλλεται. Αυτό σημαίνει ότι κάθε στιγμή βλέπουμε υπό διαφορετική γωνία το φωτιζόμενο από τον Ήλιο ημισφαίριο της Σελήνης. Με άλλα λόγια η Σελήνη διαρκώς αλλάζει φάση. Και μάλιστα περιοδικά. Έτσι έχουμε τη Νέα Σελήνη, το Πρώτο Τέταρτο, την…
Δείτε περισσότερα -
Βρέθηκε ο χαμένος κατάλογος των άστρων του Ιππάρχου
Μια μεσαιωνική περγαμηνή στην ελληνορθόδοξη Μονή Αγίας Αικατερίνης του Σινά στην Αίγυπτο έκρυβε μια μεγάλη έκπληξη: κάτω από το χριστιανικό κείμενο ανακαλύφθηκε ένα μέρος από τον θεωρούμενο χαμένο κατάλογο άστρων του αρχαίου Έλληνα αστρονόμου Ίππαρχου, την πρώτη στον κόσμο προσπάθεια για μια πλήρη «χαρτογράφηση» του νυχτερινού ουρανού. Οι επιστήμονες αναζητούν το έργο του Ίππαρχου εδώ και αιώνες, γι’ αυτό οι ιστορικοί της αστρονομίας χαρακτήρισαν την ανακάλυψη σπάνια και σημαντική. Η σχετική επιστημονική δημοσίευση έγινε στο περιοδικό ιστορίας της αστρονομίας «Journal for the History of Astronomy», σύμφωνα με το «Nature». Το εύρημα αποδεικνύει ότι ο Ίππαρχος, ο οποίος θεωρείται ο σημαντικότερος αστρονόμος της αρχαίας Ελλάδας, πράγματι είχε φτιάξει έναν «χάρτη» των ουρανών, αρκετούς αιώνες προτού επιχειρηθεί κάτι παρόμοιο. Πώς οι ερευνητές ανακάλυψαν το «κρυφό» κείμενο Η περγαμηνή ανήκε στη…
Δείτε περισσότερα -
Το εκπαιδευτικό κινητό πλανητάριο STARLAB έρχεται στο σχολείο σας!
Τί είναι το Φορητό Πλανητάριο Starlab; O έναστρος ουρανός ανέκαθεν γοήτευε τους ανθρώπους και ιδιαίτερα τα παιδιά. Η Αστρονομία είναι η αρχαιότερη των επιστημών και πολλοί πρόγονοί μας διακρίθηκαν σε αυτήν. Παρόλα αυτά, η ελληνική πολιτεία έχει καταργήσει εδώ και χρόνια το μάθημα της Αστρονομίας στα σχολεία. Tώρα όμως, με τo κινητό πλανητάριο StarLab δίνεται η ευκαιρία στους μαθητές να εισαχθούν στον κόσμο της Αστρονομίας και να αποκτήσουν τις σχετικές βασικές γνώσεις. Το StarLab είναι ένα κινητό πλανητάριο το οποίο χρησιμοποιείται στις Η.Π.Α. όπου κατασκευάζεται, καθώς και σε περισσότερες από 30 χώρες του κόσμου ως μέρος του εκπαιδευτικού προγράμματος σε σχολεία της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Σε ποιους απευθύνεται; Εκπαιδευτικές προβολές με το φορητό πλανητάριο StarLab μπορούν να πραγματοποιηθούν…
Δείτε περισσότερα -
Το δυαδικό σύστημα Διδύμου – Δίμορφου
Το σύστημα των δύο αστεροειδών έπειτα από την σύγκρουση του Δίμορφου με τη διαστημική συσκευή DART. Όπως παρατηρούμε ο αστεροειδής αφήνει πίσω του υλικά με αποτέλεσμα να έχουν σχηματιστεί 3 ουρές, εκ των οποίων η μεγαλύτερη να έχει μήκος 10.000 km! Έχει δηλαδή μετατραπεί σαν ένα είδους τεχνητό κομήτη! Η φωτεινότητά του ήταν στα 14.8 mag και χθες βρισκόταν στην κοντινότερή του απόσταση στη Γη στα 10.667.051 Km. Η διάρκεια της λήψης είναι μια ώρα και έγινε προχθές με δύσκολες συνθήκες (πολλή υγρασία και ο στόχος να βρίσκεται στις 13 μοίρες ύψος περίπου στις 3:00 το πρωί). Κοιτάξτε με μεγαλύτερη προσοχή την ουρά του Δίμορφου για να δείτε το μήκος της!
Δείτε περισσότερα -
Αποστολή Dart: Πώς συμμετέχει η Ελλάδα στο πείραμα που φιλοδοξεί να σώσει τον πλανήτη από πιθανό «Αρμαγεδδώνα»
Τι θα γίνει εάν ένα αντικείμενο όπως ένας αστεροειδής ερχόταν κατά πάνω μας; «Θα πρέπει να έχουμε τεχνολογία αποτροπής» απαντά , o δρ. Κλεομένης Τσιγάνης, καθηγητής Αστροφυσικής του Τμήματος Φυσικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Γιατί είναι τόσο σημαντικό το πείραμα Dart Σε μερικές ώρες μια στιγμή-σταθμός θα κρίνει εάν η ανθρωπότητα θα μπορεί με τη συλλογή πρωτόγνωρων δεδομένων να σχεδιάσει πλέον ένα σύστημα πλανητικής άμυνας που θα συμβάλει στην αποτροπή μιας καταστροφής από έναν αστεροειδή πάνω στον πλανήτη Γη. «Έχει σημασία ιστορική το σημερινό πείραμα. Είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται να αλλαχθεί η πορεία ενός ουράνιου σώματος με ανθρώπινη παρέμβαση. Αυτό δεν έχει γίνει ποτέ», σχολιάζει ο Έλληνας καθηγητής Αστροφυσικής μιλώντας στο Πρακτορείο FM που μάλιστα παροτρύνει ερασιτέχνες αστρονόμους…
Δείτε περισσότερα -
12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ερασιτεχνικής Αστρονομίας
Το Πανελλήνιο Συνέδριο Ερασιτεχνικής Αστρονομίας θα διεξαχθεί στην Πάτρα από 14 έως 16 Οκτωβρίου 2022. Το ΠΣΕΑ διοργανώνεται κάθε 2 χρόνια από το 1999 με εξαίρεση τη φετινή διοργάνωση, η οποία πραγματοποιείται μετά από μετάθεση ενός έτους λόγω συνθηκών πανδημίας covid-19. Tο ΠΣΕΑ παράλληλα με την Πανελλήνια Εξόρμηση Ερασιτεχνών Αστρονόμων (ΠΕΕΑ), η οποία διεξάγεται κάθε χρόνο στο ύπαιθρο, αποτελούν τους δύο πυλώνες πάνω στους οποίους εδράζεται η συνεργασία όλων των Ερασιτεχνικών Αστρονομικών Συλλόγων της Ελλάδας και η προώθηση των κοινών στόχων διάδοσης της Αστρονομίας στο ευρύ κοινό. Το ΠΣΕΑ εκτός από επιστημονικό Συνέδριο αποτελεί επίσης διεργασία ανταλλαγής απόψεων και χάραξης κοινής συνισταμένης πορείας στον χώρο της ερασιτεχνικής αστρονομίας στην Ελλάδα καθώς και μια ευκαιρία για γιορτή και ενδυνάμωση σχέσεων μεταξύ…
Δείτε περισσότερα -
Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων – Διαδικτυακή σειρά μαθημάτων
Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων (Ε), Γιάννης Σειραδάκης (1948-2020), ΑΠΘ, σε επιμέλεια Φιόρης-Αναστασίας Μεταλληνού, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Έχουν περάσει 120 χρόνια από την ημέρα που μια ομάδα σφουγγαράδων από τη Σύμη ανακάλυψε τυχαία ένα αρχαίο ναυάγιο έξω από τα Αντικύθηρα. Ανάμεσα στα ευρήματα, αυτό που αναμφίβολα αιχμαλωτίζει το ενδιαφέρον του κοινού και της επιστημονικής κοινότητας είναι ο περίφημος Μηχανισμός των Αντικυθήρων. Περισσότερο από 2.000 χρόνια μετά από την κατασκευή του, ο μηχανισμός που σήμερα θεωρείται ο αρχαιότερος γνωστός αστρονομικός υπολογιστής έχει αποκαλύψει πολλά από τα μυστικά του. Κατά τον καθηγητή Γιάννη Σειραδάκη «ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων αποτελεί για την τεχνολογία ότι η Ακρόπολη για την αρχιτεκτονική». Ακόμα όμως υπάρχουν αναπάντητα ερωτήματα που εξακολουθούν να μας εξάπτουν την περιέργεια και την φαντασία.…
Δείτε περισσότερα -
Η ανθρωπότητα επιστρέφει στο φεγγάρι!
Οι ιστορικές αποστολές του προγράμματος Απόλλων για την εξερεύνηση της Σελήνης, στο διάσημα από το 1969 μέχρι το 1972, έδωσαν την ευκαιρία σε 12 ανθρώπους συνολικά να πατήσουν στην επιφάνειά της και να πραγματοποιήσουν επιτόπιες έρευνες. Τώρα, ήρθε η ώρα μετά από μισό αιώνα, η ανθρωπότητα να επιστρέψει στη Σελήνη με το πρόγραμμα Άρτεμις! Η πρώτη αποστολή Το πρόγραμμα ξεκινά εκτός απροόπτου στις 29 Αυγούστου 2022, με την αποστολή Άρτεμις I. Πρόκειται για μια μη επανδρωμένη αποστολή διάρκειας 42 ημερών (29/08-10/10) που στόχο έχει να ελέγξει τα συστήματα και τις διάφορες λειτουργίες του νέου πυραύλου SLS (Space Launch System) της αμερικανικής υπηρεσίας διαστήματος (NASA) και της κάψουλας Ωρίων (Orion), με την οποία θα γίνεται από εδώ και πέρα η μεταφορά…
Δείτε περισσότερα