ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
-
14η Διεθνής Ολυμπιάδα Αστρονομίας – Η ελληνική ομάδα κατέκτησε χάλκινο μετάλλιο
Την Κυριακή 21 Νοεμβρίου 2021, ανήμερα της μεγάλης γιορτής της Παναγίας, ολοκληρώθηκε η 14η Διεθνής Ολυμπιάδα Αστρονομίας – Αστροφυσικής, που ξεκίνησε στις 14/11/2021. Η φετινή Ολυμπιάδα φιλοξενήθηκε μεν στην πόλη Μπογκοτά της Κολομβίας, αλλά δυστυχώς λόγω της πανδημίας οι εθνικές αποστολές όλων των χωρών έμειναν στις πατρίδες τους και έλαβαν μέρος διαδικτυακά, με πολύ δύσκολες συνθήκες συνεννόησης, επικοινωνίας και διαφοράς ώρας! Παρ’ όλα αυτά, στη φετινή διοργάνωση η ελληνική ομάδα κατέκτησε ένα χάλκινο μετάλλιο με τον μαθητή Παναγιώτη Λιάμπα (Εκπαιδευτήρια Μαντουλίδη Θεσσαλονίκης) και δύο Εύφημες Μνείες με τους μαθητές Κωνσταντίνο Μαλιάρη (1ο ΓΕΛ Ναυπάκτου) και Αθανάσιο Φειδάκη (2ο ΓΕΛ Αιγίου Αχαΐας). Στην Ελληνική Ολυμπιακή Ομάδα συμμετείχαν ακόμη η Βασιλική Νείλα (3ου ΓΕΛ Ηλιούπολης Αττικής) και ο Ανδρέας Σκούπας (Μουσικό Σχολείο…
Δείτε περισσότερα -
Έκλειψη Σελήνης: Γράφει ιστορία ως η μεγαλύτερη των τελευταίων 580 ετών
Το βράδυ της Παρασκευής είναι πολύ… ιδιαίτερο για αστρονόμους και όσους αγαπούν να παρατηρούν τον ουρανό αφού έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν τη μεγαλύτερης διάρκειας έκλειψη Σελήνης των τελευταίων 580 ετών. Η Ελλάδα και η Κύπρος είναι… άτυχες αφού το φαινόμενο αυτό δε θα είναι ορατό για εμάς. Αυτή είναι η δεύτερη σεληνιακή έκλειψη του έτους και, όπως αναφέρει το «Business Insider», θα είναι ανάλογη με αυτήν της 26ης Μαΐου του 2021. Η σεληνιακή έκλειψη της 19ης Νοεμβρίου θα είναι η μεγαλύτερη μερική έκλειψη Σελήνης των τελευταίων 580 ετών και επίσης η μεγαλύτερη που θα σημειωθεί εντός διαστήματος 1.000 ετών, αφού η επόμενη σεληνιακή έκλειψη τόσο μεγάλης διάρκειας είναι πιθανή στις 8 Φεβρουαρίου 2669. Την τελευταία φορά που συνέβη μία…
Δείτε περισσότερα -
Ο Γαλαξίας σε μια Πισίνα Άμμου
Μια πισίνα άμμου είναι μια μικρογραφία του σύμπαντος για ένα παιδί, ένας κόσμος από κοιλάδες, κάστρα, κρυψώνες κι εξόδους διαφυγής. Σε ένα άλλο επίπεδο, μια πισίνα άμμου εξυπηρετεί ως μοντέλο του σύμπαντος. Υπάρχουν τόσοι περίπου κόκκοι άμμου σε μια τυπική πισίνα όσοι αστέρες στον Γαλαξία μας. Όταν τους εξετάζουμε με το μικροσκόπιο, όλοι οι κόκκοι άμμου φαίνονται να έχουν κατά βάση την ίδια πυριτική σύσταση, ωστόσο διαφέρουν στη λεπτομέρεια ο ένας από τον άλλον. Έτσι είναι και με τα αστέρια. Είναι όλα κοσμικοί θερμοπυρηνικοί κλίβανοι, αλλά διαφέρουν σε μέγεθος, θερμοκρασία και λαμπρότητα. Ο Ήλιος μας είναι ένα από αυτά. Ακριβώς όπως οι κόκκοι της άμμου συμπλέκονται στο μάτι σε μια λεία επιφάνεια, έτσι και τα αστέρια συγχωνεύονται σε ένα φωτεινό…
Δείτε περισσότερα -
Κοσμική σύγκρουση απογύμνωσε άτυχο πλανήτη από την ατμόσφαιρά του
Ο νεογέννητος πλανήτης, ή πρωτοπλανήτης, είχε αποκτήσει περίπου το μέγεθος της Γης όταν χτυπήθηκε με ταχύτητα 10 χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο. Νεογέννητος πλανήτης που γυροφέρνει ένα άστρο σε απόσταση 95 ετών από τη Γη κακοποιήθηκε βάναυσα σε κοσμικό τροχαίο. Μελέτη που δημοσιεύεται στο Nature από ερευνητές του MIT αποκαλύπτει ότι η ατμόσφαιρα του θύματος εκτινάχθηκε στο Διάστημα και σχημάτισε έναν δίσκο αερίου γύρω από το μητρικό άστρο. Ο νεογέννητος πλανήτης, ή πρωτοπλανήτης, είχε αποκτήσει περίπου το μέγεθος της Γης όταν χτυπήθηκε από έναν δεύτερο, μικρότερο πρωτοπλανήτη με ταχύτητα 10 χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο. Η μελέτη, λένε οι ερευνητές, δεν αποκλείεται να προσφέρει νέα στοιχεία για την εξέλιξη του δικού μας Ηλιακού Συστήματος, το οποίο μαστιζόταν κι αυτό από συχνές συγκρούσεις λίγο μετά…
Δείτε περισσότερα -
Το Καλύτερο Θέαμα σε Σκοτεινό Ουρανό: ο Γαλαξίας
ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΑΣ ΣΤΟ ΓΑΛΑΞΙΑ Ο Γαλαξίας φαίνεται σαν αραχνοΰφαντη, νεφώδης ζώνη φωτός κεντημένη με λαμπρά ακτινοβόλα νέφη αστέρων και διχοτομημένη από σκοτεινές λωρίδες μεσοαστρικής σκόνης. Στρέψτε οποιοδήποτε οπτικό βοήθημα προς αυτή τη γαλακτώδη ζώνη, και θα τη δείτε, όπως για πρώτη φορά ο Γαλιλαίος το 1609, να αναλύεται σε χιλιάδες αστέρια που είναι τόσο αμυδρά και τόσο μακρινά, ώστε με γυμνό μάτι δεν διακρίνονται ως μεμονωμένα αστέρια. Όταν κοιτάζετε αυτή τη ζώνη, βλέπετε έναν γιγάντιο γαλαξία – τον δικό μας – σε πλάγια όψη. Όλα τα αστέρια που βλέπετε τη νύχτα με γυμνό μάτι ανήκουν στον Γαλαξία μας και βρίσκονται σχετικά κοντά σε μας, εντός ακτίνας λίγων χιλιάδων ετών φωτός από τον Ήλιο. Αλλά ολόκληρος ο σπειροειδής Γαλαξίας μας…
Δείτε περισσότερα -
Εντυπωσιακό βίντεο από την πτώση μετεώρου στον ουρανό της Αττικής
Tην πτώση ενός λαμπρού μετεώρου κατέγραψαν οι κάμερες του Meteology LiveCams Application στην Ερεσσό Λέσβου αργά τη νύχτα της Τρίτης. To εντυπωσιακό φαινόμενο έγινε ορατό από διάφορες περιοχές της νότιας και κεντρικής Ελλάδας. Μετέωρο ονομάζεται στην αστρονομία κάθε φωτεινό φαινόμενο που εμφανίζεται μέσα στην ατμόσφαιρα της Γης, ως αποτέλεσμα της εισόδου σε αυτή κάποιου μετεωροειδούς, δηλαδή κάποιου βραχώδους σώματος που μπορεί να έχει μέγεθος από λίγα χιλιοστά έως αρκετά μέτρα. Η κίνηση του μετεωροειδούς με μεγάλη ταχύτητα και η τριβή της επιφάνειάς του με τα μόρια της ατμόσφαιρας έχει ως αποτέλεσμα τον έντονο ιονισμό των μορίων του αέρα και, συνήθως, τη συνεπακόλουθη εκπομπή φωτεινής ακτινοβολίας. Οταν το μετεωροειδές δεν εξαερωθεί πλήρως στην ατμόσφαιρα ή δεν εκραγεί, φτάνει στο έδαφος και…
Δείτε περισσότερα -
Η διαστημική Κλεοπάτρα φωτογραφίζεται και αποκαλύπτει νέα δεδομένα
Εκτός από τους πλανήτες, στο Ηλιακό Σύστημα ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και μια άλλη κατηγορία σωμάτων, οι αστεροειδείς ή αλλιώς ελάσσονες πλανήτες. Πρόκειται για στερεά ουράνια αντικείμενα με διαστάσεις από δεκάδες μέτρα μέχρι εκατοντάδες χιλιόμετρα. Οι αστεροειδείς εντοπίζονται σε δύο περιοχές. Η πρώτη είναι μια δακτυλιοειδής ζώνη μεταξύ της τροχιάς του Άρη και του Δία και ονομάζεται κύρια ζώνη των αστεροειδών. Η δεύτερη περιοχή ονομάζεται ζώνη του Kuiper και εντοπίζεται πέρα από την τροχιά του Ποσειδώνα. Μέχρι σήμερα, γνωρίζουμε την ύπαρξη 1.116.816 τέτοιων αντικειμένων [Πηγή: https://minorplanetcenter.net/]. Σε ένα από τα αντικείμενα αυτά αναφέρεται πρόσφατη δημοσίευση ομάδας ερευνητών του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) της Χιλής. Ο λόγος για τον αστεροειδή Κλεοπάτρα, ο οποίος ανακαλύφθηκε το 1880 και έλαβε το όνομά του προς…
Δείτε περισσότερα -
“Το Ατύχημα” είναι ένα άστρο που αψηφά όλα όσα ήξεραν οι αστρονόμοι
Οι επιστήμονες έχουν κατηγοριοποιήσει πολλών ειδών άστρα στο σύμπαν, βάσει της θερμοκρασίας, του μεγέθους και της φωτεινότητάς τους. Ωστόσο μία πρόσφατη ανακάλυψη αποδεικνύει πως δεν τα γνωρίζουμε όλα. Το άστρο WISE 1534-1043, το οποίο έχει το ψευδώνυμο “Το Ατύχημα”, είναι ένας φαιός νάνος ο οποίος δε μοιάζει σε τίποτα με αυτά που ξέραμε έως τώρα. Οι φαιοί ή καφέ νάνοι αποκαλούνται συχνά και αποτυχημένα άστρα. Η κλίμακα μεγέθους τους κυμαίνεται ανάμεσα στους μεγαλύτερους πλανήτες και στα μικρότερα άστρα. Οι καφέ νάνοι είναι πρακτικά αυτό που συμβαίνει στα άστρα όταν η διαδικασία σχηματισμού τελειώνει πριν αποκτηθεί αρκετή μάζα για να ενεργοποιήσει την πυρηνική σύντηξη του υδρογόνου στον πυρήνα. Σε αντίθεση με τους πλανήτες όμως, είναι αρκετά μεγάλοι για να συντήξουν δευτέριο,…
Δείτε περισσότερα -
Το Σύνδρομο του Κρόνου: Ένα στα τρία άστρα σαν τον Ήλιο καταπίνει τα παιδιά του
Ο κανιβαλισμός παιδιών φαίνεται ότι είναι σύνηθες φαινόμενο εκεί έξω: ένα στα τρία άστρα σαν τον Ήλιο έχει καταβροχθίσει τουλάχιστον έναν από τους πλανήτες του, αποκαλύπτει μελέτη που εντόπισε τα εξαερωμένα ίχνη των θυμάτων. Η απορρόφηση πλανητών από τα μητρικά τους άστρα ήταν γνωστό φαινόμενο, το οποίο παραπέμπει στον μύθο του Κρόνου που έφαγε τα παιδιά του για να μην του πάρουν την εξουσία. Η νέα μελέτη δείχνει τώρα ότι η κοσμική παιδοκτονία είναι πιο διαδεδομένη από ό,τι πιστεύαμε. Η διεθνής ερευνητική ομάδα που υπογράφει τη μελέτη στο Nature Astronomy μπόρεσε να ξεχωρίσει τα άστρα-κανίβαλους από τη χημική σύστασή τους. Τα άστρα αποτελούνται κυρίως από υδρογόνο και άλλα ελαφρά στοιχεία, ενώ οι πλανήτες περιέχουν σημαντικές ποσότητες βαρέων στοιχείων όπως ο…
Δείτε περισσότερα -
Υπάρχει νερό στη Δήμητρα αλλά είναι παγωμένο
Στην κύρια ζώνη αστεροειδών του ηλιακού μας συστήματος που εκτείνεται ανάμεσα στο Δία και τον Άρη βρίσκεται ένας διαστημικός βράχος με διάμετρο περίπου χίλια χλμ. και χαρακτηριστικά (μάζα, βαρύτητα, τροχιά) που τον κατατάσσουν στους αποκαλούμενους πλανήτες νάνους. Ανακαλύφθηκε στην αυγή του 19ου αιώνα από τον Τζουζέπε Πιάτσι, ιδρυτή του Αστεροσκοπείου στο Παλέρμο της Ιταλίας, που αρχικά δεν αντιλήφθηκε τι ήταν αυτό που είχε εντοπίσει. Αυτό το διαστημικό σώμα ονομάστηκε Ceres, που είναι το ρωμαϊκό όνομα της θέας Δήμητρας. Νέα μελέτη κάνει λόγο για παρουσία νερού σε παγωμένη μορφή σε αυτόν τον πλανήτη νάνο. Τo σκάφος της αποστολής Dawn της NASA συνέλεξε πλήθος δεδομένων από τη Δήμητρα. Η επιστημονική ομάδα της αποστολής είχε ανακοινώσει ότι η ανάλυση των δεδομένων έδειχνε ότι…
Δείτε περισσότερα -
Ο Δίας σε αντίθεση στις 19 Αυγούστου 2021
1. Τι σημαίνει αντίθεση; Ο γιγαντιαίος πλανήτης Δίας φτάνει σε αντίθεση στις 19 Αυγούστου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο πλανήτης την ημερομηνία αυτή θα περνάει από το σημείο της τροχιάς του που βρίσκεται εγγύτερα προς τη Γη και το ηλιακό φως θα φωτίζει ολόκληρο τον πλανητικό δίσκο. Παρ’ όλο που ο Δίας είναι πάντοτε λαμπρός, οι μέρες κοντά στην ημερομηνία που λαμβάνει χώρα η αντίθεση είναι οι καταλληλότερες για να παρατηρήσει κανείς τον πλανήτη αυτό, καθώς θα φαίνεται μεγαλύτερος και λαμπρότερος και θα βρίσκεται πάνω από τον ορίζοντα καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας. Η συγκεκριμένη βραδιά (19/08) προσφέρεται, φυσικά, εκτός από οπτική παρατήρηση, και για φωτογράφιση του Δία και των μεγαλύτερων δορυφόρων του. Ο πλανήτης θα είναι ορατός στα…
Δείτε περισσότερα -
Όσα αποκάλυψε η αποστολή Juno για τον πλανήτη Δία
Και ποιος δεν έχει ακούσει για τον επιβλητικό Δία; Και ποιος δεν τον έχει θαυμάσει παρατηρώντας τον από κάποιο τηλεσκόπιο; Ο Δίας είναι ένας γίγαντας πλανήτης, ο μεγαλύτερος του Ηλιακού Συστήματος σε μάζα (318 φορές μεγαλύτερη από τη μάζα της Γης) και σε διαστάσεις (η Γη θα μπορούσε να χωρέσει 1300 φορές στον Δία!). Είναι αέριος, με σύσταση αποτελούμενη κυρίως από υδρογόνο και ήλιο, ενώ διαθέτει και μεταλλικό πυρήνα που ζυγίζει 10 φορές όσο η Γη. Η όψη του προδίδει την παρουσία νεφών και ζωνών ποικίλων χρωμάτων, των οποίων ο σχηματισμός οφείλεται σε ισχυρότατους ανέμους. Σε τροχιά γύρω του περιφέρονται 79 δορυφόροι, ενώ διαθέτει και σύστημα αμυδρών δακτυλίων. Μεγάλο μέρος της γνώσης που έχει αποκομίσει η ανθρωπότητα σχετικά με τον…
Δείτε περισσότερα -
Μη χάσετε την πιο θεαματική βροχή διαττόντων αστέρων, τις Περσείδες!
Η εντυπωσιακή βροχή διαττόντων «Περσείδες» έχει ξεκινήσει ήδη από την τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου και θα διαρκέσει περίπου μέχρι τις 20 Αυγούστου. Πρόκειται για μια από τις πιο ευρέως γνωστές και παρατηρούμενες βροχές διαττόντων αστέρων, η οποία προσφέρει κάθε χρόνο ένα εντυπωσιακό θέαμα κατά τις ζεστές νύχτες του καλοκαιριού, ιδιαίτερα όταν η Σελήνη απουσιάζει από τον νυχτερινό ουρανό. Την φετινή χρονιά οι Περσείδες θα κορυφωθούν τη νύχτα της 12ης Αυγούστου, έως και το πρωί της 13ης Αυγούστου. Κατά την κορύφωση του φαινομένου, θα μπορούν να παρατηρηθούν έως και 60 μετέωρα ανά ώρα. Η Σελήνη τις συγκεκριμένες ημερομηνίες θα είναι στη φάση του αύξοντα μηνίσκου και θα δύει σχετικά νωρίς, καθιστώντας τον σκοτεινό ουρανό κατάλληλο για παρατήρηση του φαινομένου. Πώς προκαλείται…
Δείτε περισσότερα -
Από που προέρχονται τα ονόματα των αστέρων;
Επειδή μόνο σε καμιά εκατοντάδα από τους λαμπρότερους αστέρες έχουν αποδοθεί ιδιαίτερα ονόματα (Βέγας, Αρκτούρος, κ.ο.κ.), υπάρχουν κι άλλα συστήματα ονοματοθεσίας για την διάκριση των πιο αμυδρών αστέρων. Η πρώτη συστηματική μέθοδος ονομάτισης των αστέρων αναπτύχθηκε από τον Γερμανό αστρονόμο Johann Bayer στις αρχές του 17ου αιώνα, μόλις πριν από την εφεύρεση του τηλεσκοπίου. Ο Bayer ονομάτισε τους αστέρες κάθε αστερισμού κατά σειρά λαμπρότητας χρησιμοποιώντας τα πεζά γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου: α για τον λαμπρότερο, β για τον δεύτερο λαμπρότερο, γ για τον τρίτο, κ.ο.κ. Για μερικούς από τους μεγαλύτερους αστερισμούς ο Bayer χρησιμοποίησε όλα τα 24 γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου. Έως το τέλος του 17ου αιώνα οι αστρονόμοι συνειδητοποίησαν ότι έπρεπε να ξεπεράσουν τους περιορισμούς του συστήματος του Bayer.…
Δείτε περισσότερα -
«Επικό» βίντεο της NASA δείχνει έκλειψη Ηλίου όπως φαίνεται από το Διάστημα
Μια περίεργη καφετιά μουτζούρα σκιάζει την Αρκτική σε αυτή τη θεαματική εικόνα που μετέδωσε δορυφόρος της NASA. Είναι η σκιά που έριξε το φεγγάρι στη Γη στη διάρκεια της ηλιακής έκλειψης που γοήτευσε μέρος του πλανήτη στις 10 Ιουνίου. Η «επική» εικόνα τραβήχτηκε από το τηλεσκόπιο EPIC του δορυφόρου DSCOVR, ο οποίος βρίσκεται σε ένα σημείο βαρυτικής ισορροπίας ανάμεσα στη Γη και τον Ήλιο, γνωστό ως Σημείο Lagrange 1, περίπου 1,5 εκατομμύριο χιλιόμετρα από τη Γη. Το τηλεσκόπιο EPIC μεταδίδει έγχρωμες εικόνες υψηλής ανάλυσης, χρήσιμες για την παρακολούθηση παραγόντων όπως η βλάστηση, το ύψος των νεφών και το όζον. Μια στο τόσο, ο δορυφόρος έχει την ευκαιρία να απαθανατίσει και εκλείψεις Ηλίου. Οι ηλιακές εκλείψεις συμβαίνουν όταν το…
Δείτε περισσότερα -
Οδηγός Παρατήρησης του Θερινού Έναστρου Ουρανού
Για πολλούς καλοκαίρι σημαίνει ελευθερία και διασκέδαση. Οι μέρες έχουν μεγάλη διάρκεια, η θερμοκρασία είναι αυξημένη, τα σχολεία κλείνουν και οι γονείς προγραμματίζουν τις οικογενειακές διακοπές. Είναι επίσης μια υπέροχη ευκαιρία για να απολαύσετε την παραλία ή ένα BBQ με φίλους ή ακόμα να περάσετε ένα χαλαρό ηλιόλουστο απόγευμα. Για τους παρατηρητές του ουρανού το καλοκαίρι δυστυχώς φέρνει μικρότερης διάρκειας νύχτες, αλλά ταυτόχρονα επανορθώνει προσφέροντας μια πληθώρα ουράνιων αντικειμένων προς παρατήρηση, όπως εύκολα αναγνωρίσιμοι δια γυμνού οφθαλμού αστερισμοί και αγαπημένα αντικείμενα βαθέος ουρανού. Οι Περσείδες, μια βροχή διαττόντων αστέρων, προσφέρουν κάθε χρόνο ένα εντυπωσιακό θέαμα κατά τις ζεστές νύχτες του Αυγούστου, ιδιαίτερα όταν η Σελήνη απουσιάζει από τον νυχτερινό ουρανό. Επιπλέον, αυτή η εποχή του έτους είναι η καταλληλότερη για…
Δείτε περισσότερα