ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
-
Το Hubble παρατηρεί γίγαντα πλανήτη εν τη γενέσει του
Ακόμα και 31 χρόνια μετά την εκτόξευσή του, το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble της NASA εξακολουθεί να συλλέγει και να προσφέρει στους επιστήμονες της Γης πολύτιμα δεδομένα. Πρόσφατα, έδωσε στους αστρονόμους μια σπάνια ευκαιρία να παρατηρήσουν έναν πλανήτη διαστάσεων της τάξης όσο οι διαστάσεις του Δία που βρίσκεται ακόμα υπό σχηματισμό αυξάνοντας τη μάζα του με το καυτό υλικό που υπάρχει στην περιοχή γύρω από τον αστέρα που τον φιλοξενεί. Ο λόγος για τον πλανήτη PDS 70b. Αυτός, διαθέτει τον δικό του δίσκο αερίων και σκόνης από τον οποίο απορροφά υλικό. Ο δίσκος αυτός με τη σειρά του αποτελεί τμήμα του δίσκου αερίων και σκόνης που περιβάλλει τον μητρικό του αστέρα. Ο νάνος αστέρας αυτός ονομάζεται PDS 70 και απέχει 370…
Δείτε περισσότερα -
Στη γειτονιά του Πολικού αστέρα
Με αφορμή τη σημερινή Αστρονομική Φωτογραφία της Ημέρας (Astronomy Picture of the Day, APOD) που δημοσιεύεται καθημερινά ως αποτέλεσμα της συνεργασίας μεταξύ της NASA και του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου του Michigan, ας ταξιδέψουμε ως τη γειτονιά του Πολικού αστέρα. Στο κέντρο της παρακάτω φωτογραφίας φαίνεται ο Πολικός και γύρω του, γειτονικοί του αστέρες. Πρόκειται για υπεργίγαντα αστέρα που ζυγίζει έξι φορές όσο ο Ήλιος και είναι περίπου 2000 φορές λαμπρότερος από αυτόν. Μάλιστα, η επιφάνεια του Πολικού πάλλεται αργά, με περίοδο περίπου 4 ημέρες και πλάτος 0.03 μεγέθη. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η φωτεινότητά του μεταβάλλεται κατά ένα μικρό ποσοστό κάθε μερικές μέρες. Η εικόνα αυτή έχει υποστεί ψηφιακή επεξεργασία ώστε να τονίζεται το νέφος σκόνης και αερίων της περιοχής. Γιατί…
Δείτε περισσότερα -
Οδηγός Παρατήρησης του Εαρινού Έναστρου Ουρανού
Η Άνοιξη στο βόρειο ημισφαίριο, φέρνει πολυάριθμες αλλαγές. Προς ευχαρίστηση πολλών, ο καιρός γίνεται ολοένα θερμότερος, η διάρκεια της ημέρας αυξάνεται, τα λουλούδια ανθίζουν, κάτοικοι πολλών χωρών -μεταξύ τους και η Ελλάδα- γυρνάνε τα ρολόγια τους μία ή περισσότερες ώρες μπροστά, και τα ζώα ξυπνούν από τη χειμέρια νάρκη τους, ενώ οι νεότεροι απόγονοι αυτών ξεκινούν την εξερεύνηση της φύσης. Με τις δυσκολότερες μέρες του χειμώνα να αποτελούν παρελθόν, η ζωή στη Γη αρχίζει να αναζωογονείται. Η Άνοιξη φέρνει επίσης αλλαγές και στον νυχτερινό ουρανό. Καθώς οι γνωστοί χειμερινοί αστερισμοί όπως ο Ηνίοχος, ο Ταύρος, ο Ωρίων, ο Μέγας Κύων και οι Δίδυμοι βαίνουν προς τη δύση τους, λαμβάνουν τις θέσεις τους στον ουράνιο θόλο οι ανοιξιάτικοι αστερισμοί. Εάν η…
Δείτε περισσότερα -
Συμμετοχή της ομάδας «SSAπθ» στον προσδιορισμό της ακριβούς τροχιάς του αστεροειδούς Apophis
Δημοσιεύτηκαν στο Image of the Week της αποστολής Gaia της ESA, τα πρώτα αποτελέσματα μιας διεθνούς συνεργασίας χαρακτηρισμού παραγήινων αστεροειδών με τη μέθοδο των αστρικών αποκρύψεων, στην οποία συμμετέχει η ομάδα «SSAπθ» (Space Safety Activities Π Θ) του Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής του τμήματος Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Πριν από την αποστολή Gaia, η καταγραφή αστρικών αποκρύψεων (occultations) από αστεροειδείς του ηλιακού συστήματος, ήταν μια από τις αγαπημένες δραστηριότητες ερασιτεχνών αστρονόμων που, με την καθοδήγηση ειδικών, αναλάμβαναν το «κυνήγι» αυτών των φαινομένων: πρόκειται για μίνι εκλείψεις μακρινών αστεριών (με διάρκεια από μερικά δέκατα του δευτερολέπτου μέχρι μερικά λεπτά) που συμβαίνουν όταν ένας αμυδρός αστεροειδής περάσει μπροστά από ένα αστέρι, ‘μπλοκάροντας’ για πολύ λίγο το φως του. Όπως και…
Δείτε περισσότερα -
Μια Ψυχή στο Διάστημα
Εκτός από τους πλανήτες, στο Ηλιακό Σύστημα ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και μια άλλη κατηγορία σωμάτων, οι αστεροειδείς ή αλλιώς ελάσσονες πλανήτες. Πρόκειται για στερεά ουράνια αντικείμενα με διαστάσεις από δεκάδες μέτρα μέχρι εκατοντάδες χιλιόμετρα. Για τον σχηματισμό τους, πιστεύουμε ότι πρόκειται για απομεινάρια των πλανητοειδών στα αρχικά στάδια σχηματισμού του Ηλιακού Συστήματος, τα οποία δεν συνενώθηκαν προς σχηματισμό πλανήτη. Οι αστεροειδείς εντοπίζονται σε δύο περιοχές. Η πρώτη είναι μια δακτυλιοειδής ζώνη μεταξύ της τροχιάς του Άρη και του Δία και ονομάζεται κύρια ζώνη των αστεροειδών. Η δεύτερη περιοχή ονομάζεται ζώνη του Kuiper και εντοπίζεται πέρα από την τροχιά του Ποσειδώνα. Εκεί βρίσκεται και ο Πλούτωνας. Μέχρι σήμερα, γνωρίζουμε την ύπαρξη 1.043.047 τέτοιων αντικειμένων [Πηγή: https://minorplanetcenter.net/]. Σε ένα από αυτά τα…
Δείτε περισσότερα -
Χαρακτηριστικά σημεία της τροχιάς της Γης – Ισημερίες και Ηλιοστάσια
Το επίπεδο που ορίζει η τροχιά της Γης κατά την περιφορά της γύρω από τον Ήλιο ονομάζεται εκλειπτική. Η ονομασία της προκύπτει δεδομένου ότι πάνω σε αυτή παρατηρούνται οι εκλείψεις. Μάλιστα, το γεγονός ότι η εκλειπτική δεν ταυτίζεται με το επίπεδο του ισημερινού έχει ως αποτέλεσμα την εναλλαγή των εποχών. Η γωνία μεταξύ των δύο επιπέδων είναι ίση με 23.5° και ονομάζεται «λόξωση της εκλειπτικής». Η τροχιά της Γης διαθέτει έξι χαρακτηριστικά σημεία. Ένα σημείο αντιστοιχεί στο αφήλιο και ένα στο περιήλιο της τροχιάς, ενώ δύο αντιστοιχούν στα ηλιοστάσια και άλλα δύο στις ισημερίες. Σχετικά με τα δύο πρώτα χαρακτηριστικά σημεία της τροχιάς της Γης, επειδή η τροχιά αυτή δεν είναι ακριβώς κυκλική, αλλά ελλειπτική, αυτό στην πράξη σημαίνει πως…
Δείτε περισσότερα -
Το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler και η συμβολή του
Το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler λειτούργησε ως «κυνηγός» πλανητών πέρα από το Ηλιακό μας Σύστημα, αλλάζοντας ριζικά τα δεδομένα και ανοίγοντας ένα τελείως νέο πεδίο έρευνας. Με αφορμή την επέτειο συμπλήρωσης δώδεκα ετών από την εκτόξευσή του, παρακάτω περιγράφεται ο σκοπός λειτουργίας του, η μέθοδος την οποία ακολουθούσε καθώς και η σπουδαιότητα της συμβολής των παρατηρήσεών του στις σημερινές μας γνώσεις σχετικά με τα πλανητικά συστήματα. Το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler της NASA εκτοξεύθηκε στις 07 Μαρτίου του 2009. Έλαβε το όνομά του προς τιμήν του σπουδαίου αστρονόμου Johannes Kepler (1571-1630) και η αποστολή του ήταν μέσα από τις παρατηρήσεις του να ενισχύσει τις γνώσεις μας σχετικά με τους «εξωπλανήτες». Με τον όρο αυτόν εννοούμε κάθε πλανήτη που βρίσκεται σε τροχιά γύρω…
Δείτε περισσότερα -
Σύνοδος Δία – Κρόνου, 21 Δεκεμβρίου 2020
Το διάστημα αυτό, το ενδιαφέρον κάθε παρατηρητή, κάθε αστρονόμου – ερασιτέχνη και μη- αλλά και γενικά, κάθε λάτρη του νυχτερινού ουρανού, είναι στραμμένο προς τη σύνοδο των πλανητών Δία και Κρόνου. Πρόκειται για φαινόμενο που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη και θα κορυφωθεί κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο, στις 21 Δεκεμβρίου. Τότε, οι δύο πλανήτες θα φτάσουν στην εγγύτερή τους προσέγγιση και θα φαίνονται σαν να ήταν ένα αντικείμενο. Τι είναι όμως μια πλανητική σύνοδος; Αρχικά, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η συμπλήρωση μιας πλήρους περιφοράς γύρω από τον Ήλιο έχει διαφορετική διάρκεια για κάθε πλανήτη. Το χρονικό αυτό διάστημα ορίζει και το έτος κάθε πλανήτη. Όσο μεγαλύτερη η απόσταση του πλανήτη από τον Ήλιο, τόσο μεγαλύτερη διάρκεια έχει και το έτος…
Δείτε περισσότερα -
Ενδείξεις για έκρηξη ηφαιστείου στον Άρη πριν 53.000 χρόνια
Ο Άρης θεωρείται ότι είναι προ πολλού ηφαιστειακά ανενεργός, αλλά για πρώτη φορά Αμερικανοί επιστήμονες πιστεύουν ότι βρήκαν ενδείξεις για μία ηφαιστειακή έκρηξη που έγινε ίσως πριν 53.000 χρόνια. Παράλληλα, άλλοι επιστήμονες στις ΗΠΑ βρήκαν στοιχεία ότι πριν περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια υπήρξε μία τεράστια πλημμύρα με θεόρατα κύματα στον γειτονικό πλανήτη. Ο «κόκκινος» πλανήτης κάποτε είχε ποτάμια, λίμνες, θάλασσες, ωκεανούς και ίσως ζωή. Όμως, εδώ και πάρα πολύ καιρό ξεράθηκε και η ατμόσφαιρά του διέφυγε στο διάστημα, ενώ και η τεκτονική δραστηριότητά του σταμάτησε. Σήμερα πια είναι ένας νεκρός πλανήτης ή τουλάχιστον έτσι δείχνει εκ πρώτης όψεως. Οι τελευταίες ενδείξεις για ηφαιστειακές εκρήξεις χρονολογούνται πριν από δυόμισι εκατομμύρια χρόνια. Όμως, μία νέα μελέτη από επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Αριζόνα…
Δείτε περισσότερα -
Τίτλοι τέλους για το εμβληματικό ραδιοτηλεσκόπιο του Αρεσίμπο: Κλείνει και δρομολογείται κατεδάφιση κατόπιν ζημιών
«Βόμβα» αποτέλεσε για τον κόσμο της επιστήμης η είδηση την Πέμπτη πως το εμβληματικό ραδιοτηλεσκόπιο του Αρεσίμπο στο Πουέρτο Ρίκο κλείνει λόγω εκτεταμένων ζημιών, οι οποίες δεν μπορούν να επισκευαστούν/ σταθεροποιηθούν χωρίς κίνδυνο για τους εργάτες και το προσωπικό. Όπως ανακοινώθηκε από το NSF (National Science Foundation), αρχίζουν σχέδια για το κλείσιμο/ απενεργοποίηση του 305 μέτρων τηλεσκοπίου, το οποίο επί 57 χρόνια έπαιζε σημαντικό ρόλο στην επιστημονική έρευνα πάνω στη ραδιοαστρονομία, το ηλιακό σύστημα κ.α. H απόφαση αυτή ελήφθη αφού το NSF εξέτασε πολλαπλές αξιολογήσεις από ανεξάρτητες εταιρείες μηχανικών, που έδειξαν ότι η δομή του τηλεσκοπίου κινδυνεύει με «καταστροφική αποτυχία» και τα καλώδιά του μπορεί να μην είναι πλέον σε θέση να συγκρατούν τα φορτία που προορίζονταν να υποστηρίζουν. Επιπρόσθετα, πολλές αξιολογήσεις ανέφεραν πως απόπειρες…
Δείτε περισσότερα -
Βρέθηκε η «Κόλαση»: Εξωπλανήτης με ωκεανούς από λάβα και καταιγίδες από βράχους
Πώς περιγράφουν οι επιστήμονες τον πλανήτη K2-141b που βρίσκεται λίγες εκατοντάδες έτη φωτός από τη Γη – Θερμοκρασίες σχεδόν 3.000 βαθμών Κελσίου και άνεμοι με ταχύτητες άνω των 3.000 μιλίων Υπάρχει η «Κόλαση»; Είναι ένα υπαρκτό μέρος, ή, όπως και ο «Παράδεισος» (βλέπε Γη) παραπέμπει στη θεατρική απόδοση των ιερών Γραφών και Κειμένων; Αν θα μπορούσε ένα μέρος να «ανταποκριθεί» στην «Κόλαση», όπως μας την περιγράφουν οι Γραφές, τότε αυτό το μέρος ίσως να είναι ο πλανήτης K2-141b. Πρόκειται για ένα μέρος που τα πάντα βράζουν, με ωκεανούς από λάβα και «καταιγίδες» από βράχους. Ένα μέρος που ίσως να αποτυπώνει την απόλυτη εικόνα της κόλασης. Με ανέμους που μπορούν να φτάσουν πολλές εκατοντάδες χιλιόμετρα σε ταχύτητα και βροχή από μεγάλους βράχους, οι…
Δείτε περισσότερα -
Ο πλανήτης Άρης στα καλύτερά του – Οκτώβριος 2020
Προσέγγιση Γής – Άρη 2020. Η κορύφωση της προσέγγισης του πλανήτη Άρη με την Γη θα συμβεί την Τρίτη 6 Οκτωβρίου 2020. Ο πλανήτης Άρης, κατα την περίοδο 6 – 9 Οκτωβρίου, θα έχει μέγιστη διάμετρο 22.6” και κατα την αντίθεση του στις 13-14 Οκτωβρίου θα λάμπει στον ουρανό με φαινόμενο μέγεθος -2.62. Ο συνδυασμός του μεγάλου ύψους μεσουράνησης (60.2 μοίρες για την Κύπρο) και της συγκριτικά μικρής απόστασης (62 εκατομμύρια χλμ) κάνουν την φετινή προσέγγιση του Άρη ιδιαίτερα ενοική για τους παρατηρητές. Η επόμενη φορά που ο Άρης θα προσεγγίσει την Γή σε παρόμοια απόσταση θα είναι το 2033. Για την περίοδο Σεπτεμβρίου – Νοεμβρίου ο Άρης θα είναι λαμπρότερος απο τον πλανήτη Δία, καθιστώντας τον έτσι το τρίτο…
Δείτε περισσότερα -
Στέργος Μανώλακας – Φωτογραφίες του κομήτη Neowise
Ο κ. Στέργος Μανώλακας απαθανάτισε τον κομήτη Neowise στον ουρανό πάνω από τη Ρόδο και μοιράζεται μαζί μας τις υπέροχες φωτογραφίες του. ©Photo: Stergos Manolakas 10/07/20 COMET NEOWISE C/2020 F3 Photo: Stergos Manolakas 10/07/20 Local time of Rhodes Greece 04:45 am Background Photo: Pentax K10D ,F8/8sec, 55mm, ISO1600, 5000Kelvin on tripod with IOPTRON SkyTracker Photo N1: Telescope CELESTRON C11, F10, 2800mm Photo N2: Telescope Skywatcher Equinox-120 Pro ED Apochromatic Refractor 120 mm f/900, F7,5 Mount: Skywatcher AZ-EQ6 in Altazimuntal Position. Weather: 32C°/Wind 3Bfr. Right Ascension 06h 34m 23sec Declination +40° 24′ 19”
Δείτε περισσότερα -
Μερική Έκλειψη Ηλίου – 21 Ιουνίου 2020
Το πρωινό της Κυριακής, 21 Ιουνίου 2020 σημειώθηκε το φαινόμενο της δακτυλιοειδούς έκλειψης του Ηλίου. Παρακάτω θα δείτε μία εντυπωσιακή φωτογραφία με τα στάδια του φαινομένου από τον Δρ. Κοσμά Γαζέα, Λέκτορα Αστροφυσικής στο Τμήμα Φυσικής του ΕΚΠΑ.
Δείτε περισσότερα -
Δακτυλιοειδής μερική Έκλειψη Ηλίου 21 Ιουνίου
ΠΡΟΣΟΧΗ: ΜΗΝ ΑΠΟΠΕΙΡΑΘΕΙΤΕ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΧΩΡΙΣ ΕΙΔΙΚΑ ΑΣΦΑΛΗ ΗΛΙΑΚΑ ΦΙΛΤΡΑ! ΡΙΣΚΑΡΕΤΕ ΜΟΝΙΜΗ ΒΛΑΒΗ ΣΤΗΝ ΟΡΑΣΗ ΣΑΣ Ή ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΤΥΦΛΩΣΗ! Το πρωινό της Κυριακής, 21 Ιουνίου 2020, ημέρα του θερινού ηλιοστασίου, θα σημειωθεί το φαινόμενο της δακτυλιοειδούς έκλειψης του Ηλίου. Απο την Ελλάδα το φαινόμενο θα φανεί ώς Μερική Έκλειψη του Ηλίου και θα είναι πλήρως ορατό. Η Σελήνη κατα το μέγιστο του φαινομένου θα αποκρύψει περίπου το 20% του Ηλίου. Ο Ήλιος θα ανατείλει στις 06:02 και το φαινόμενο θα αρχίσει με την Σελήνη να αρχίζει την απόκρυψη του Ηλίου στις 07:48. Το μέγιστο του φαινομένου και η στιγμή της μέγιστης απόκρυψης θα σημειωθεί στις 08:25 με τον Ήλιο και την Σελήνη να βρίσκονται σε…
Δείτε περισσότερα -
Δρ. Σπύρος Βασιλάκος: Στο Κρυονέρι το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο παρατήρησης της Σελήνης
Πρόκειται για έναν εκ των κορυφαίων κοσμολόγων με ερευνητική δράση αναγνωρισμένη σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και Διευθυντής Ερευνών στο Κέντρο Ερευνών Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Αστρονομίας της Ακαδημίας Αθηνών. Στην ακόλουθη αποκλειστική συνέντευξη την οποία ο Δρ. Σπύρος Βασιλάκος* μου παρέθεσε, μίλησε για ένα “αστρονομικό διαμάντι” που βρισκόταν κρυμμένο στη γεωγραφική ενότητα του Κρυονερίου Κορινθίας. Κώστας Πρώιμος: Ποιοι ήταν οι βασικοί συντελεστές ώστε να “ανοίξει” ο δρόμος για την περαιτέρω υλικοτεχνική αναβάθμιση του Αστεροσκοπείου στο Κρυονέρι; Δρ. Σπύρος Βασιλάκος: Η Περιφέρεια Πελοποννήσου είχε προκηρύξει πρόγραμμα ΕΣΠΑ στο οποίο καλούσε τα Πανεπιστήμια και τα Ερευνητικά Κέντρα, που έχουν υποδομές στα όρια της, να συμμετάσχουν με προτάσεις. Αμέσως…
Δείτε περισσότερα